“Cơn khát” lao động tay nghề cao trong ASEAN

Thương mại và đầu tư sẽ không được tối ưu hóa và một thị trường ASEAN và cơ sở sản xuất duy nhất được hình thành nếu không có sự dịch chuyển lao động có kỹ năng cao hơn. Khi các quốc gia thành viên tìm cách nâng cấp công nghệ và với sự gia nhập của nhiều ngành công nghiệp tiên tiến hơn và phát triển dựa trên tri thức, lao động có kỹ năng sẽ có nhu cầu lớn hơn và cần được phép di chuyển nhiều hơn.

Nếu không, việc triển khai Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư (IR4.0), việc áp dụng thương mại điện tử và số hóa sẽ bị trì hoãn. Thế giới nói về ô tô không người lái, xe điện, các nguồn năng lượng thay thế, robot, AI và những phát triển khác sẽ thay đổi cơ bản ngành sản xuất, thậm chí cả nông nghiệp và dịch vụ. Lao động có tay nghề cao là cần thiết để thúc đẩy những thay đổi này.

Các thỏa thuận công nhận lẫn nhau (MRA) công nhận các bằng cấp đạt được ở một quốc gia này có giá trị ở quốc gia kia là một công cụ chính sách cần thiết để loại bỏ các rào cản đối với dịch chuyển lao động có kỹ năng. MRA có rất nhiều trong chương trình nghị sự của ASEAN.

Vào tháng 7/2020, cuộc họp lần thứ 53 của Ủy ban Tư vấn ASEAN về Tiêu chuẩn và Chất lượng đã thảo luận về Hiệp định khung ASEAN về MRA. Kế hoạch Chiến lược về Tiêu chuẩn và Tuân thủ ASEAN, một vấn đề liên quan khác, cũng nhận được sự quan tâm tại cuộc họp của ủy ban này. Tuy nhiên, chứng minh được khó khăn của vấn đề hội nhập này, ASEAN đã đạt được nhiều tiến bộ hơn về các tiêu chuẩn vệ sinh và kiểm dịch động thực vật chung hơn là về sự công nhận lẫn nhau về trình độ chuyên môn.

Trong ASEAN có những hạn chế thực sự cản trở sự di chuyển xuyên biên giới của lao động có kỹ năng và đàm phán và thực hiện MRA. Mức độ phát triển kinh tế và mức độ chuẩn bị cho sự dịch chuyển lao động có kỹ năng cao hơn khác nhau rất nhiều giữa các nền kinh tế thành viên. Các quốc gia thành viên ASEAN ít giàu có hơn lo ngại về triển vọng có thể xảy ra tình trạng chảy máu chất xám với sự dịch chuyển lao động có kỹ năng nội khối lớn hơn. Lao động có kỹ năng cao hơn có thể đổ vào các nước giàu hơn. Các quốc gia thành viên giàu có hơn lo ngại về sự tương đương của trình độ; liệu chất lượng của bằng cấp, văn bằng và chứng chỉ có được ở các quốc gia thành viên khác có ngang bằng với chất lượng đạt được ở trong nước hay không. Những nghi ngờ này được hỗ trợ bởi các hành lang hiệp hội nghề nghiệp mong muốn duy trì sự thống trị của họ trên thị trường lao động trong nước.

Một lý do mang tính cơ cấu hơn cản trở sự dịch chuyển của lao động có kỹ năng là một số ngành công nghiệp trong ASEAN không có các tiêu chuẩn chung của khu vực. Các hướng dẫn chung cho các ngành, nếu có, có thể là tiền đề cần thiết trước khi có khả năng dịch chuyển lao động có kỹ năng cao hơn. Văn hóa và ngôn ngữ cũng đặt ra những hạn chế.

Ví dụ, tiếng Thái và tiếng Việt không phải là những ngôn ngữ đặc biệt dễ thành thạo. Một y tá hoạt động tốt trong môi trường nói tiếng Anh có thể không hiệu quả ở Campuchia hoặc Thái Lan. Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) được trang bị để giải quyết một số rào cản này thông qua chương về dịch vụ chuyên nghiệp. Điều này tạo cơ sở cho các cuộc đàm phán giữa hai hoặc nhiều bên ký kết về sự công nhận lẫn nhau về trình độ.

Một sáng kiến ​​hữu ích khác của ASEAN là Khung tham chiếu trình độ ASEAN (AQRF) được xây dựng vào năm 2014 và sửa đổi vào năm 2020. Với phạm vi khu vực, khuôn khổ này thực hiện một bước mạnh mẽ nhằm thúc đẩy sự dịch chuyển của lao động có kỹ năng. Vì AQRF được giao nhiệm vụ phát triển các hệ thống bằng cấp quốc gia được công nhận lẫn nhau, nên AQRF hứa hẹn sẽ nâng cao sự hiểu biết và tin tưởng vào các hệ thống bằng cấp và tiêu chuẩn giáo dục của nhau.

Các quốc gia thành viên ASEAN có thể đạt được sự đánh giá cao về trình độ cần thiết mà các quốc gia khác yêu cầu và hệ sinh thái tri thức tương ứng của họ. Dịch chuyển lao động có kỹ năng cao là cần thiết để hội nhập ASEAN sâu rộng hơn nhưng không thể loại bỏ các vấn đề vốn có đối với khu vực. Chấp nhận những thách thức này, chắc chắn rằng cần phải làm nhiều việc để khuyến khích sự dịch chuyển của lao động có tay nghề cao và ASEAN sẽ thiệt hại đáng kể nếu không tham gia vào vấn đề hội nhập này.