Có nhiều lợi thế, nông sản Việt Nam vào Nga vẫn gặp khó

Khó cạnh tranh

Với thị trường tiêu dùng và bán lẻ rộng lớn, đa dạng hàng hóa nhập khẩu, Nga được đánh giá là mảnh đất đầy tiềm năng cho các mặt hàng nông sản của Việt Nam. Trong cơ cấu mặt hàng, các sản phẩm nông sản hai nước cơ bản không cạnh tranh trực tiếp với nhau mà bổ sung cho nhau. Đặc biệt, với những ưu đãi thuế quan từ Hiệp định Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á – Âu (EAEU), mặt hàng nông sản sẽ có nhiều cơ hội xâm nhập sâu hơn vào thị trường này.

Việt Nam là nước cung cấp cà phê lớn nhất tại thị trường Nga trong nhiều năm

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam sang Nga trong thời gian gần đây tăng trưởng khá cao. Đặc biệt, 6 tháng đầu năm 2021, nhiều mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng cao so với cùng kỳ năm trước, như: rau quả tăng 50,8%, hạt điều tăng 47,6%, hạt tiêu tăng 61,9%, cao su tăng 266,6%.

Tuy nhiên, cũng có một số mặt hàng bị giảm kim ngạch xuất khẩu, đó là cà phê, chè và gạo (giảm đến 75%). Theo Thương vụ Việt Nam tại Nga, nguyên nhân chủ yếu làm xuất khẩu gạo Việt Nam sang Nga giảm là do giá gạo Việt Nam cao hơn gạo của các nước khác khoảng 100-150 USD/tấn nên khó cạnh tranh, đặc biệt là gạo từ Ấn Độ. Bên cạnh đó, việc người tiêu dùng Nga có xu hướng dùng nhiều gạo đồ hơn nên cũng làm giảm sức cạnh tranh của gạo Việt Nam.

Đối với cà phê, mặc dù Việt Nam là nước cung cấp cà phê lớn nhất tại thị trường này trong nhiều năm, nhưng cà phê có thương hiệu của Việt Nam hầu như không có trên kệ hàng của các chuỗi siêu thị tại Nga. Nguyên nhân chính là cà phê Việt Nam được nhập khẩu vào Nga ở dạng nguyên liệu thô (khoảng 99% cà phê Việt xuất khẩu sang Nga là cà phê thô, cà phê rang xay chỉ có 1%).

Trong năm 2019, Việt Nam xuất khẩu sang Nga 86 ngàn tấn cà phê, trị giá 153 triệu USD, chiếm tỷ trọng 39,4% về lượng và 24,3% về trị giá. Trong khi đó, Ý chỉ xuất khẩu vào Nga 15,6 ngàn tấn cà phê nhưng đạt kim ngach 105 triệu USD, vì 100% cà phê của Ý xuất sang Nga là cà phê đã qua chế biến có thương hiệu.

Do đó, trong thời gian tới, để tăng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng cà phê, cũng như các mặt hàng khác mà Việt Nam có ưu thế, Thương vụ Việt Nam tại Nga khuyến nghị: các doanh nghiệp Việt Nam cần nghiên cứu kỹ, tận dụng ưu đãi của Hiệp định EAEU, mạnh dạn đầu tư vào sản xuất và tiêu thụ hàng hóa tại Nga.

Cần xây dựng hệ thống cung ứng hàng tại nước sở tại

Hiện nay, một số mặt hàng nông sản, nông sản chế biến khác của Việt Nam như xoài, tương ớt, nước chấm, bưởi, thanh long… đã từng bước tiếp cận được các hệ thống bán lẻ của Nga. Tuy nhiên, số lượng mặt hàng vẫn còn rất hạn chế.

Mặc dù, thời gian qua, Thương vụ cũng đã kết nối cho nhiều doanh nghiệp Việt để xuất khẩu hàng nông sản như gừng, bưởi, rau quả cho các nhà cung ứng hàng vào chuỗi siêu thị của LB Nga. Song, các doanh nghiệp Việt Nam luôn gặp khó khăn trong khâu cung cấp hàng với số lượng lớn ổn định và dài hạn.

“Để đưa được hàng vào các chuỗi này, ngoài chất lượng sản phẩm, mẫu mã; các doanh nghiệp cần đáp ứng yêu cầu rất quan trọng là phải liên tục có hàng dự trữ tại kho (ở Nga) để cung cấp thường xuyên cho các cửa hàng. Ngoài ra, để có thể xuất khẩu sang thị trường Nga một cách ổn định, các doanh nghiệp Việt Nam cần có chiến lược, xây dựng hệ thống cung ứng hàng tại nước sở tại để cung cấp cho các chuỗi siêu thị”- đại diện Thương vụ Việt Nam tại Nga cho hay.

Một trong những nguyên nhân khiến số lượng hàng nông sản Việt Nam vào thị trường Nga vẫn còn hạn chế, đó là các doanh nghiệp Việt Nam và LB Nga vẫn còn thiếu thông tin về thị trường của nhau. Vì vậy, để doanh nghiệp có thể tìm hiểu thị trường và tìm kiếm đối tác kinh doanh, Thương vụ Việt Nam tại Nga cho biết: thời gian tới, các Thương vụ và tổ chức xúc tiến thương mại sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động cung cấp thông tin kết nối giao thương, hỗ trợ doanh nghiệp trên môi trường trực tuyến cũng như hỗ trợ trực tiếp, tổ chức hội thảo/giao thương doanh nghiệp (tập trung vào từng ngành hàng, lĩnh vực cụ thể).

Thực tế, từ năm 2020, khi đại dịch Covid-19 xảy ra, các đối tác không thể gặp gỡ và giao dịch, Thương vụ Việt Nam tại Nga đã đẩy mạnh công tác tư vấn, kết nối kinh doanh, hỗ trợ giao dịch cho doanh nghiệp hai nước thông qua các hình thức thông tin liên lạc trực tuyến; tập trung làm việc với cơ quan quản lý của phía Nga để tháo gỡ các rào cản trong thương mại.

Từ năm 2020 đến nay, Thương vụ đã phối hợp với Cục Xúc tiến thương mại, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức 5 diễn đàn/hội thảo và giao thương doanh nghiệp Việt – Nga trong lĩnh vực nông, thủy sản, đồ gỗ; trong đó 4 cuộc được tổ chức trong 6 tháng đầu năm 2021.

Tính riêng năm 2020, Thương vụ đã trực tiếp hỗ trợ trên 150 doanh nghiệp Việt - Nga, và 6 tháng đầu năm 2021 cũng có gần 100 doanh nghiệp được Thương vụ hỗ trợ.

Bên cạnh đó, Thương vụ cũng tăng cường phối hợp với các phòng thương mại địa phương, các hiệp hội doanh nghiệp, các tổ chức xúc tiến thương mại của Nga để kết nối doanh nghiệp hai nước. Đồng thời, phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Cục Nafiqad, Cục Thú y, Cục Bảo vệ thực vật, Vụ Hợp tác quốc tế, Cục Chế biến và phát triển thị trường nông sản) để thúc đẩy phía Nga tăng số lượng doanh nghiệp Việt Nam được xuất khẩu thủy sản lên trên 50 doanh nghiệp (so với mức 30 doanh nghiệp của năm 2019).