Cơ hội tạo đột phá trong hợp tác thương mại, đầu tư giữa Việt Nam - Rumani

Rumani - một trong số ít các thị trường có tăng trưởng thương mại với Việt Nam

Nhận lời mời của Thủ tướng Rumani Ion-Marcel Ciolacu, ngay sau khi kết thúc tham dự Diễn đàn Kinh tế Thế giới tại Davos, Thụy Sỹ (WEF Davos 2024), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân sẽ thăm chính thức Rumani. Cùng tham dự đoàn công tác có Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên và các bộ ngành khách. Đây là hoạt động trao đổi đoàn đầu tiên ở cấp Thủ tướng Chính phủ giữa hai nước trong 5 năm qua, giúp tạo động lực thúc đẩy hợp tác song phương trên các lĩnh vực thế mạnh của Rumani và phù hợp nhu cầu phát triển của Việt Nam.

Theo Bộ Ngoại giao, chuyến thăm Rumani của Thủ tướng Chính phủ có ý nghĩa hết sức quan trọng nhằm tiếp tục triển khai một cách nhất quán chủ trương đối ngoại độc lập tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại của Việt Nam, trong đó, tiếp tục thúc đẩy và làm sâu sắc quan hệ với các đối tác bạn bè truyền thống Việt Nam - Rumani.

Đánh giá về quan hệ hợp tác giữa hai nước Việt Nam - Rumani, lãnh đạo Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ (Bộ Công Thương) cho biết, hiện nay Rumani là đối tác truyền thống của Việt Nam tại khu vực Đông Nam châu Âu và là cửa ngõ thâm nhập vào thị trường các nước Liên minh châu Âu (EU). Trong khi đó, Việt Nam là thị trường lớn với khoảng 100 triệu dân, sẵn sàng làm cửa ngõ để Rumani thâm nhập thị trường các nước ASEAN.

Trong hoạt động giao thương, xuất nhập khẩu, Việt Nam và Rumani có tiềm năng hợp tác trên nhiều mặt, cơ cấu xuất nhập khẩu hàng hóa giữa hai nước có thể bổ sung cho nhau. Hiện nay, hai nền kinh tế đang có tốc độ tăng trưởng cao và có nhu cầu mở rộng thị trường xuất khẩu hàng hóa. Đáng chú ý, Hiệp định thương mại tự do và Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh Châu Âu (EVFTA và EVIPA) mà Rumani là thành viên, chính thức được ký kết năm 2019, trong đó Hiệp định EVFTA có hiệu lực từ tháng 8/2020 đã và đang mở ra những cơ hội triển vọng mới, những cánh cửa hợp tác mới để đưa quan hệ kinh tế, thương mại và đầu tư hai bên lên tầm cao mới.

Cụ thể, trong giai đoạn 2019 - 2023, thương mại hàng hóa song phương giữa hai nước đã tăng hơn 1,65 lần từ 261,4 triệu USD năm 2019 lên 431 triệu USD năm 2023, tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn này là 15%/năm. Xuất khẩu của Việt Nam sang Rumani tăng 1,46 lần từ gần 194 triệu USD lên 282,3 triệu USD. Nhập khẩu của Việt Nam từ Rumani tăng 2,2 lần từ 67,5 triệu USD lên 148,6 triệu USD.

Kết thúc năm 2023, kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa giữa Việt Nam và Rumani đạt gần 431 triệu USD, tăng 1,4% so với năm 2022. “Trong bối cảnh khó khăn chung của nền kinh tế, Rumani là một trong số ít các thị trường trong khu vực châu Âu có tăng trưởng thương mại trong năm 2023 với Việt Nam” - lãnh đạo Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ đánh giá và thông tin thêm, năm 2023 kim ngạch xuất khẩu Việt Nam sang Rumani đạt 282,3 triệu USD, giảm 12,5%, nhập khẩu đạt gần 148,7 triệu USD, tăng 44,8%. Thặng dư thương mại của Việt Nam với Rumani đạt 133,6 triệu USD.

Hiện nay, Việt Nam xuất khẩu sang Rumani chủ yếu là: Máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng; Xơ, sợi dệt các loại; Hàng thủy sản; Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; Sản phẩm từ sắt thép; Cà phê... và nhập khẩu từ Rumani chủ yếu các sản phẩm như: Ngũ cốc (lúa mì và ngô); Thức ăn gia súc; Dược phẩm; Vải dệt từ lông cừu; Gỗ...

Về hợp tác đầu tư, lũy kế đến tháng 9 năm 2023, Rumani có 5 dự án đầu tư còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư đăng ký là 1,56 triệu USD, đứng thứ 93 trong tổng số 144 quốc gia và vùng lãnh thổ có hoạt động đầu tư tại Việt Nam. Ở chiều ngược lại, tính đến tháng 9 năm 2023, Việt Nam có 1 dự án đầu tư tại Rumani với tổng vốn đăng ký 0,6 triệu USD, đứng thứ 65/80 quốc gia và vùng lãnh thổ có dự án đầu tư của Việt Nam.

Với những dư địa kể trên có thể khẳng định hai nước Việt Nam - Rumani có cơ hội và tiềm năng hợp tác rất lớn trên tất cả các lĩnh vực, nhất là về kinh tế, thương mại, đầu tư, giáo dục.

Cơ hội tạo đột phá trong hợp tác thương mại, đầu tư

Dù quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước đã phát triển và tăng trưởng tích cực trong những năm qua, song hợp tác kinh tế - thương mại giữa hai nước chưa được như kỳ vọng và chưa tương xứng với quan hệ và tiềm năng của hai nước. Bởi, thương mại hàng hóa song phương giữa Việt Nam và Rumani chỉ bằng 0,06% kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam và chỉ bằng 0,2% kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Ruma-ni.

Phân tích nguyên nhân, Bộ Công Thương cho rằng, nguyên nhân đầu tiên và quan trọng nhất đó là thông tin về thị trường của hai bên còn hạn chế. Cộng đồng doanh nghiệp hai bên còn thiếu thông tin của nhau, hiểu biết của doanh nghiệp hai nước về thị trường và văn hóa kinh doanh của nhau còn tương đối sơ sài dẫn tới việc hợp tác chưa hiệu quả; việc đàm phán, thương lượng mất nhiều thời gian, thực hiện nhiều lần.

Cùng với đó, khoảng cách địa lý là rào cản lớn cho việc tìm hiểu, thâm nhập thị trường của nhau. Chi phí vận chuyển cao, mất nhiều thời gian khiến cho hàng hóa của mỗi nước gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận thị trường của nhau. Mặt khác, các hàng rào phi thuế quan cũng là thách thức trong việc thúc đẩy hợp tác thương mại giữa hai bên.

Đưa ra các giải pháp giúp doanh nghiệp hai nước khai thác được các thế mạnh của nhau, ông Tạ Hoàng Linh - Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ đề xuất, hai bên cần đẩy mạnh các hoạt động thông tin, nghiên cứu thị trường; xác định các mặt tiềm năng mà hai bên có thế mạnh cũng như có khả năng cạnh tranh để đẩy mạnh xuất khẩu...

“Bộ Công Thương luôn sẵn sàng tạo những điều kiện thuận lợi nhất cho cộng đồng doanh nghiệp hai nước có các cơ hội trao đổi, kết nối giao thương thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại, hội chợ triển lãm... giúp doanh nghiệp hai bên thâm nhập sâu hơn vào thị trường của nhau" - Vụ trưởng Tạ Hoàng Linh khẳng định.

Rumani là một trong 10 nước thiết lập quan hệ ngoại giao sớm nhất với Việt Nam, từ năm 1950. Với nền tảng vững chắc này, những năm tới, quan hệ hợp tác, thương mại giữa giữa Việt Nam - Hungary sẽ ngày càng thắt chặt hơn nữa. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng nhận định, chuyến thăm Rumani của Thủ tướng Chính phủ sẽ góp phần gia tăng hơn nữa tin cậy chính trị, tăng cường và làm sống động quan hệ hữu nghị truyền thống, tích cực hỗ trợ lẫn nhau giữa hai nước.

Sau chuyến thăm của Thủ tướng Phạm Minh Chính tới Rumani, những lĩnh vực hợp tác truyền thống như kinh tế, thương mại, lao động, văn hóa, giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực... sẽ được thúc đẩy sang một giai đoạn mới đáp ứng yêu cầu phát triển của mỗi nước. Cùng đó, chuyến thăm sẽ mở ra những cơ hội hợp tác mới trong những lĩnh vực tiềm năng, thế mạnh như khoa học công nghệ, thông tin truyền thông, dược phẩm, đổi mới sáng tạo...