Chủ động nguyên liệu, hướng tới xuất khẩu

Lãnh đạo Vinataba thăm vùng nguyên liệu

Phát triển bền vững vùng nguyên liệu

Theo đánh giá của các chuyên gia nông nghiệp, do biên độ dao động nhiệt độ ngày và đêm tại Gia Lai và các tỉnh Tây Nguyên lớn, lại được chăm bón đúng qui trình nên lá thuốc tại đây đều có chất lượng tốt, được thị trường đánh giá cao. Trong những năm qua diện tích và sản lượng cây thuốc lá của tỉnh này tăng mạnh. Hiện toàn tỉnh Gia Lai được qui hoạch diện tích trồng 4.000 ha cho sản lượng khoảng 9.625 tấn/năm. Chỉ riêng khu vực Đông Nam Gia Lai gồm các huyện la Pa, Krông Pa, thị xã Ayunpa… gieo trồng hàng năm khoảng 3.000 ha cho năng suất đạt khoảng 4-5 tấn thuốc lá khô/ha. Tại nhiều xã của huyện Krông Pa, la Pa có đến 70 - 80% người dân trồng loại cây nguyên liệu này. Người dân ở xã la B’roái, huyện la Pa cho biết, cây thuốc lá khá dễ tính, rất hợp với vùng đất bazan nên phát triển rất nhanh.

Ở phía Bắc, tỉnh Lạng Sơn là địa phương có truyền thống trồng cây thuốc lá. Trong những năm gần đây diện tích trồng thuốc lá phát triển nhanh, tập trung ở các huyện như: Bắc Sơn, Hữu Lũng, Chi Lăng, Lộc Bình... với diện tích khoảng 5.000 ha. Do có thể luân canh với các cây trồng khác nên cây thuốc lá góp phần hạn chế các loại sâu, bệnh hại cây trồng; cây thuốc lá không kén đất, nhu cầu nước không nhiều nên phù hợp với đất đai tại địa bàn miền núi của Lạng Sơn. Trên địa bàn tỉnh Cao Bằng diện tích cây thuốc lá cũng được trồng tập trung ở các huyện: Hòa An, Hà Quảng, Thông Nông ,Trùng Khánh, Trà Lĩnh… với trên 4.000 ha, năng suất ước đạt trên 20 tạ/ha, sản lượng ước đạt trên 8.000 tấn.

Hiện Vinataba có 5 đơn vị đầu tư trồng cây thuốc lá, phía Bắc có 2 đơn vị là Công ty CP Ngân Sơn và Viện Kinh tế Kỹ thuật thuốc lá trực tiếp đầu tư tại các vùng: Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Bắc Giang, Thái Nguyên. Khu vực phía Nam có 3 đơn vị: Liên doanh BAT - Vinatba; Công ty Hòa Việt và Công ty Thuốc lá Bến Tre trực tiếp đầu tư tại các vùng: Tây Ninh, Long An, An Giang, Gia Lai, Đắk Lắk, Ninh Thuận, Bình Thuận, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu.

Hàng năm, diện tích đầu tư trồng thuốc lá của tổng công ty xấp xỉ 15.000 ha với sản lượng thu hoạch hơn 30.000 tấn, chiếm trên 70% diện tích, sản lượng nguyên liệu thuốc lá của cả nước. Nguyên liệu thuốc lá trồng trong nước đã được các nhà máy sản xuất thuốc lá điếu đưa vào sử dụng với tỷ lệ lên đến 70%. Việc phát triển vùng trồng nguyên liệu thuốc lá trong nước ổn định, có năng suất cao, chất lượng tốt đã dần thay thế được nguyên liệu nhập khẩu. Từ chỗ nguyên liệu trong nước chỉ đáp ứng được cho sản xuất sản phẩm thuốc lá cấp thấp nay đã đáp ứng được một phần cho sản xuất các mác thuốc lá trung, cao cấp. Đồng thời, mỗi năm tổng công ty đã xuất khẩu được hơn 10.000 tấn nguyên liệu các loại.

Để phát triển vùng trồng nguyên liệu thuốc lá ổn định, năng suất, chất lượng cao, Vinataba đã tập trung thực hiện các giải pháp:

Một là: Chú trọng đầu tư phát triển vùng trồng, áp dụng mô hình đầu tư ứng trước vật tư, các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, cung cấp hạt giống và tiền mặt cho nông dân, bình quân từ 15-20 triệu/ha; cử cán bộ kỹ thuật hướng dẫn trong quá trình trồng và sơ chế nguyên liệu thuốc lá. Vinataba cũng đã phối hợp với các đơn vị đối tác liên doanh như BAT đầu tư cho người nông dân thông qua việc đầu tư tạo các giống mới có năng suất cao, đầu tư phân bón, cơ giới hóa nông nghiệp, từ khâu làm vườn cho tới khâu tưới tiêu. Tổ chức tập huấn kỹ thuật cho người nông dân trong việc trồng, chăm sóc cây để có chất lượng, năng suất cao nhất. Hướng dẫn quy trình chăm sóc cây theo kỹ thuật thân thiện với môi trường. Do vậy, trước đây năng suất chỉ khoảng 1,9 tấn/ha nay đã lên 2,8 tấn/ha, dẫn đến lợi nhuận của người nông dân tăng cao.

Hai là: Đẩy mạnh liên kết “bốn nhà”, hình thành vùng nguyên liệu thuốc lá bền vững, tiêu thụ nông sản hàng hóa thông qua hợp đồng, bao tiêu toàn bộ sản phẩm nguyên liệu thuốc lá của người nông dân với giá cả hợp lý để người dân yên tâm sản xuất.

Ba là: Thông qua mô hình đầu tư gắn kết với trách nhiệm xã hội của Vinataba đã góp phần xây dựng và phát triển vùng trồng nguyên liệu trong nước theo hướng tập trung, chuyên canh, đem lại lợi ích kinh tế cho người nông dân, trở thành cây xóa đói, giảm nghèo; dạy nghề người nông dân, phát triển kinh tế gắn với an ninh quốc phòng, kết hợp với chính quyền địa phương đầu tư cơ sở hạ tầng như cải tạo đường giao thông, hệ thống thủy lợi, trường học, dạy nghề trồng thuốc lá cho nông dân, trồng rừng

Thực hiện Đề án phát triển bền vững vùng trồng nguyên liệu thuốc lá đến năm 2010 và tầm nhìn 2030, Vinataba dự kiến đến năm 2010 sẽ tăng diện tích gieo trồng lên 15.400 ha đáp ứng sản lượng chế biến 30.600 tấn.

Cây thuốc tạo việc làm thu nhập cho người dân vùng sâu

Theo Vinataba, vùng nguyên liệu thuốc lá hầu hết ở các địa phương miền núi, giao thông khó khăn, tập quán gieo trồng lạc hậu và các tỉnh đều nằm trong số các địa phương khó khăn nhất của cả nước như: Cao Bằng, Bắc Kạn, Ninh Thuận… Việc đưa cây thuốc lá vào luân canh với các cây trồng khác làm gia tăng hiệu quả sử dụng đất.

Ở các vùng trồng nguyên liệu dễ nhận thấy những thay đổi về kinh tế của người dân. Tại Gia Lai trung bình mỗi ha thuốc lá trừ hết chi phí người dân thu về khoảng 70-80 triệu đồng, cao gấp đôi so với nhiều loại cây trồng ngắn ngày khác.

Các vùng trồng thuốc lá truyền thống như Bắc Sơn, Hữu Lũng, Chi Lăng... các hộ gia đình trồng thuốc có thu nhập từ 40 – 100 triệu đồng/vụ, nhiều hộ đã thoát nghèo vươn lên làm giàu trên cánh đồng thuốc lá.

Ước tính, Lạng Sơn có trên 11.000 hộ dân trồng thuốc lá, với nguồn thu hàng năm từ 200 - 250 tỷ đồng. Cây thuốc lá giải quyết việc làm cho khoảng 20.000 lao động tham gia sản xuất và 2.000 lao động tham gia các công việc phụ trợ khác.

Theo tính toán, toàn tỉnh Cao Bằng doanh thu từ trồng cây thuốc lá đạt từ 350 - 400 tỷ đồng/năm.

Hiện Vinataba là đơn vị chủ lực xây dựng phát triển vùng nguyên liệu ổn định. Với diện tích trồng cây nguyên liệu thuốc lá khoảng 30.000 ha/năm, hằng năm đã giải quyết việc làm cho khoảng 200.000 - 300.000 lao động, chưa kể các công việc liên quan như thu mua, sơ chế, phân cấp... Nhiều vùng nhờ trồng cây thuốc lá mà nông dân đã thoát nghèo, cải thiện cuộc sống, có được nhà ngói khang trang, đầy đủ tiện nghi.