Châu Âu khó viện trợ vũ khí cho Ukraine do cạn kiệt đạn dược

Châu Âu, quê hương của một số nhà sản xuất vũ khí lớn nhất thế giới, đang phải vật lộn để sản xuất đủ đạn dược cho Ukraine và cho chính mình, gây nguy hiểm cho năng lực phòng thủ của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và sự hỗ trợ của tổ chức này đối với Kiev.

Thiếu năng lực sản xuất, thiếu lao động chuyên môn, tắc nghẽn chuỗi cung ứng, chi phí tài chính cao và thậm chí các quy định về môi trường đang cản trở nỗ lực tăng sản lượng, đặt ra cho phương Tây và Ukraine một thách thức mới cho năm tới. Cuộc chiến tiêu hao giữa Nga và Ukraine hiện đang biến thành một cuộc chạy đua tái vũ trang giữa Moscow và các thành viên châu Âu của NATO, những nước đang tranh giành để củng cố hệ thống phòng thủ của chính họ trước mối đe dọa ngày càng tăng do Điện Kremlin gây ra. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã nhấn mạnh tình trạng nút cổ chai trong chuyến thăm tới Washington, D.C., ngày 22/12 vừa qua rằng quân chiếm đóng có lợi thế đáng kể về pháo binh, họ có lợi thế về đạn dược, họ có nhiều tên lửa và máy bay hơn.

Gói viện trợ mới nhất của Mỹ dành cho Ukraine, trị giá khoảng 1,8 tỷ USD, bao gồm tổ hợp tên lửa chống tên lửa Patriot đầu tiên được gửi tới giúp Kiev. Ngoài ra, trong gói này còn có thiết bị chuyển đổi đạn không điều khiển thành đạn dẫn đường chính xác, đạn pháo và súng cối, và tên lửa tầm xa.

Tuy nhiên, vận mệnh quân sự của Ukraine cũng phụ thuộc vào các nước châu Âu, chẳng hạn như Đức, đã để ngành công nghiệp quốc phòng của họ teo tóp trong thời bình và đang phải vật lộn để bắt kịp khi họ tập trung vào việc đảm bảo nguồn cung cấp năng lượng. Cuộc chiến của Ukraine chống lại Nga đang tiêu tốn đạn dược với tốc độ chưa từng thấy kể từ Thế chiến II.

Theo các chuyên gia và quan chức tình báo, các lực lượng của Kiev đã bắn khoảng 6.000 quả đạn pháo mỗi ngày và hiện đang cạn kiệt tên lửa phòng không trong bối cảnh Nga không ngừng tấn công. Vào đỉnh điểm của cuộc giao tranh ở khu vực Donbas phía đông Ukraine, Nga đã sử dụng nhiều đạn dược trong hai ngày hơn toàn bộ kho vũ khí của quân đội Anh, theo Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia, một tổ chức nghiên cứu của Anh.

Nico Lange, cựu quan chức hàng đầu của Bộ Quốc phòng Đức, cho biết không quốc gia nào trong NATO ngoài Mỹ có đủ kho vũ khí để chiến đấu trong một cuộc chiến pháo binh lớn hoặc năng lực công nghiệp để tạo ra những kho dự trữ như vậy. Điều này có nghĩa là NATO sẽ không thể bảo vệ lãnh thổ của mình trước các đối thủ lớn nếu bị tấn công ngay bây giờ.

Ông Lange - Thành viên cấp cao của Hội nghị An ninh Munich, một diễn đàn an ninh toàn cầu - cho biết: Các chính phủ đã cắt giảm hợp đồng trong nhiều thập kỷ, vì vậy các công ty đã cắt giảm dây chuyền sản xuất và nhân viên. Morten Brandtzæg - Giám đốc điều hành của Nammo AS, một trong những nhà sản xuất vũ khí lớn nhất thế giới - cho biết, sự thiếu hụt đạn pháo và tên lửa hiện nay phần lớn là do sự thay đổi trong học thuyết quân sự của các đồng minh NATO trong những thập kỷ gần đây: Thay vì lập kế hoạch cho các trận chiến trên bộ theo kiểu Thế chiến II, họ tập trung vào chiến tranh phi đối xứng, có mục tiêu chống lại các đối thủ đơn giản.

Ukraine sử dụng tới 40.000 quả đạn pháo cỡ nòng 155 mm của NATO mỗi tháng, trong khi tổng sản lượng hàng năm của loại đạn này ở châu Âu là khoảng 300.000 quả, theo Michal Strnad, chủ sở hữu của Czechoslovak Group AS, một công ty của Séc sản xuất khoảng 30% tổng sản lượng đạn pháo. Năng lực sản xuất của châu Âu hoàn toàn không đủ. Ngay cả khi chiến tranh chấm dứt chỉ sau một đêm, châu Âu sẽ cần tới 15 năm để tiếp tục cung cấp cho các kho dự trữ của mình với tốc độ sản xuất hiện tại.

Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace cho biết trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông Anh rằng thêm 500 triệu đến 600 triệu bảng Anh, gần tương đương với 604 triệu đến 725 triệu USD, đã được bổ sung vào ngân sách Anh để bắt đầu bổ sung kho đạn dược.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đầu năm nay cho biết chiến tranh đồng nghĩa với việc Pháp cần tăng cường năng lực quân sự và tốc độ sản xuất. Trong một bài phát biểu gần đây, Thủ tướng Đức Olaf Scholz cho biết đã đưa ra những quyết định sai lầm trong những thập kỷ qua khi nói đến việc cung cấp đạn dược.

Các quan chức Đức cho biết hiện tại, Đức không có đủ đạn dược để sử dụng trong hơn hai tuần trong trường hợp bị Nga tấn công, không đáp ứng được yêu cầu của NATO rằng các thành viên phải dự trữ đủ đạn dược cho ít nhất 30 ngày chiến đấu. Wolfgang Schmidt, chánh văn phòng của ông Scholz, cho biết điều này là do, mặc dù là một trong năm nhà xuất khẩu vũ khí hàng đầu trên toàn cầu, nhưng Đức không có ngành công nghiệp vũ khí quy mô lớn.

Nền sản xuất quy mô lớn của Đức giờ đã bị thu gọn lại thành một xưởng cao cấp với công suất nhỏ. Đức cần đầu tư 20 tỷ euro, tương đương khoảng 21,2 tỷ USD, chỉ để đáp ứng các yêu cầu về đạn dược đủ dùng trong 30 ngày của NATO. Tuy nhiên, các quan chức Bộ Quốc phòng cho biết ngân sách hiện tại chỉ dự tính hơn 1 tỷ euro cho đạn dược vào năm 2023.

Hans Christoph Atzpodien, người đứng đầu hiệp hội công nghiệp quốc phòng Đức, cho biết một trở ngại đối với việc tái vũ trang nhanh chóng là luật pháp gần đây của Liên minh châu Âu tuyên bố việc sản xuất vũ khí là không bền vững, cắt một số nguồn tài trợ tư nhân.

Một số nỗ lực đang được thực hiện để mở rộng sản xuất trên khắp châu Âu. Theo các quan chức Đức và Romania, Đức sẽ đồng tài trợ cho việc nâng cấp và mở rộng một nhà máy thời Liên Xô ở Romania để sản xuất cả đạn tiêu chuẩn NATO và các loại tương thích với vũ khí tiêu chuẩn Liên Xô mà Ukraine sử dụng. Các công ty cũng đang đẩy mạnh sản xuất, đôi khi dự đoán các đơn đặt hàng của chính phủ. Nammo, tập đoàn của Na Uy, đang nỗ lực để cung cấp gấp 10 lần sản lượng đạn pháo bình thường.

Tập đoàn Czechoslovak vào năm 2023 sẽ tăng gấp đôi sản lượng đạn pháo 155 mm lên 100.000 quả. BAE Systems PLC gần đây đã ký hợp đồng trị giá 2,4 tỷ bảng Anh để cung cấp đạn dược cho Bộ Quốc phòng Vương quốc Anh. Rheinmetall AG của Đức đã đấu thầu 1,2 tỷ euro cho nhà sản xuất đạn dược Expal Systems SA của Tây Ban Nha; công ty cho biết việc mua lại, nếu được các cơ quan chống độc quyền chấp thuận, sẽ giúp Rheinmetall thúc đẩy sản xuất. Công ty này cũng sẽ xây dựng một dây chuyền sản xuất mới để chế tạo đạn 35 mm cho các hệ thống phòng không Gepard mà Đức tặng cho Ukraine.

Rob Lee, thành viên cấp cao của Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại, một tổ chức tư vấn của Mỹ, cho biết cách tốt nhất mà châu Âu có thể hỗ trợ Ukraine là tăng cường sản xuất đạn pháo ngay bây giờ - đây sẽ là vấn đề lớn nhất trong năm tới.