Câu hỏi lớn cho giải pháp thay thế khí đốt ở châu Âu

Theo một báo cáo mới, việc phân bổ khí đốt có thể không cần thiết vào mùa đông này nếu các ngành công nghiệp châu Âu thành công trong việc kiềm chế việc sử dụng khí hóa thạch và nhanh chóng tìm cách tăng cường điện khí hóa.

Trong suốt mùa hè qua, Ủy ban châu Âu đã yêu cầu các nước xây dựng kế hoạch phân bổ khí đốt, xác định những bộ phận nào của ngành công nghiệp nên bị cắt bỏ trước trong trường hợp thiếu hụt. Ủy ban châu Âu nhấn mạnh các hộ gia đình sử dụng gas để sưởi ấm luôn được ưu tiên.

Một báo cáo mới của Công ty Tư vấn CLIMACT, được công bố vừa qua, cho thấy nhiều khả năng điện khí hóa nhanh chóng trong các ngành công nghiệp thực phẩm, hóa chất và thủy tinh có thể làm giảm việc sử dụng khí đốt. Tuy nhiên, một quá trình chuyển đổi như vậy sẽ đòi hỏi sự tham gia và nỗ lực đáng kể từ các bên liên quan.

Benoît Martin, Chuyên gia tư vấn tại CLIMAC cho biết: nếu đang triển khai tất cả các lựa chọn tốt nhất có sẵn nhanh nhất có thể, thì có thể đạt được mức cắt giảm tới 25% khí đốt tự nhiên, chỉ cần hành động trong bốn lĩnh vực này. Đối với sản xuất thực phẩm, máy bơm nhiệt có thể cung cấp nhu cầu năng lượng lớn nhất, đó là nhiệt quá trình ở nhiệt độ thấp. Điều này sẽ tiết kiệm năng lượng hơn từ hai đến bảy lần so với nồi hơi đốt. Trong ngành công nghiệp hóa chất, máy bơm nhiệt nhiệt độ thấp và nhiệt độ cao là những lựa chọn thay thế tốt nhất hiện có trong ngắn hạn.

Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận rằng không phải tất cả các quá trình hóa học đều có thể được điện khí hóa bằng máy bơm nhiệt, và các quá trình hóa học có thể đòi hỏi nhiều nhiệt hơn so với ngành công nghiệp thực phẩm. Đối với các quy trình khác, nồi hơi điện cũng có thể được coi là một giải pháp thay thế tốt cho khí đốt. Báo cáo cho thấy giải pháp ngắn hạn tốt nhất cho ngành công nghiệp thủy tinh là dây chuyền sản xuất điện và khí kết hợp. Bằng cách đưa ra các điện cực này, không có thay đổi thiết kế đáng kể nào đối với quá trình sản xuất, bạn có thể tăng tỷ lệ chia sẻ điện lên đến 20%.

Câu hỏi lớn đặt ra là liệu những thay đổi này có thực sự khả thi trước khi việc phân bổ khí đốt bắt đầu trong những tháng tới hay không. Florie Gonsolin, giám đốc phụ trách chuyển đổi khí hậu tại hiệp hội công nghiệp hóa chất CEFIC, cho rằng ngành đang xem xét các giải pháp này, nhưng có một số phức tạp. Điện khí hóa thông qua máy bơm nhiệt “thực sự là một giải pháp quan trọng đang xem xét… nhưng các giải pháp thương mại hiện nay chỉ có thể cung cấp nhiệt độ tối đa 100 độ và điều này chỉ thể hiện một phần nhỏ hoạt động của ngành công nghiệp hóa chất”. Người ta cũng phải xem xét sự phức tạp và chi phí tích hợp của các giải pháp đó. Tích hợp một máy bơm nhiệt trong một quy trình công nghiệp không giống như việc đầu tư cho một ngôi nhà.

Hơn nữa, EU không nên đánh mất khả năng cạnh tranh quốc tế, ngay cả khi một giải pháp như điện khí hóa có thể trở nên cạnh tranh so với nhiên liệu khí đốt tự nhiên, thì cũng cần đảm bảo rằng điều đó giúp châu Âu luôn ở trong tình thế cạnh tranh trên toàn cầu.

Jozefien Vanbecelaere, người đứng đầu các vấn đề EU tại Hiệp hội Máy bơm nhiệt châu Âu, đồng ý rằng máy bơm nhiệt gia đình quen thuộc hơn khá khác so với sử dụng trong công nghiệp. Máy bơm nhiệt công nghiệp thực sự là những nhà vô địch tiềm ẩn nơi thực sự có nhiều tiềm năng để giảm nhu cầu khí hóa thạch. Nhưng máy bơm nhiệt chỉ có thể được sử dụng ở nhiệt độ 100 độ, hạn chế việc sử dụng chúng cho các quy trình công nghiệp. Các máy bơm nhiệt công nghiệp ngày nay có thể đạt nhiệt độ từ 120 đến 160 độ, và các nguyên mẫu ở 180 độ và các nhà nghiên cứu đang tìm kiếm trong những năm tới để phát triển máy bơm nhiệt ở 200 độ.

Ngày nay, 37% nhiệt của quy trình công nghiệp là dưới 200 độ, với các ứng dụng điển hình trong các quy trình sấy khô như công nghiệp giấy và bột giấy hoặc sấy rau. Vì vậy, sẽ cần phải lắp đặt công suất 300MW mỗi tháng cho đến năm 2050 để đạt được 105GW nhu cầu cần thiết. Vậy các nhà hoạch định chính sách có thể làm gì để tạo động lực cho ngành công nghiệp thực hiện các khoản đầu tư cần thiết vào điện khí hóa?

Chuyên gia Ruud Kempener từ bộ phận năng lượng của Ủy ban châu Âu, cho biết: RePowerEU có sẵn một bộ công cụ hoàn chỉnh. Bên cạnh kế hoạch cắt giảm khí đốt, cũng có những đề xuất khác như tăng mục tiêu sản xuất năng lượng tái tạo trong EU và đẩy nhanh quá trình cấp phép năng lượng tái tạo để sản xuất điện mà máy bơm nhiệt có thể sử dụng cho ngành công nghiệp.

Ngoài ra, cũng có những sáng kiến ​​khác, chẳng hạn như biomethane thay thế khí hóa thạch và nhiệt mặt trời. Một sáng kiến ​​khác là giúp hỗ trợ các thỏa thuận mua điện tái tạo của công ty. Nếu có thể kết hợp một cách thông minh các nguồn năng lượng tái tạo giá rẻ đi vào hệ thống, với các máy bơm nhiệt chạy khi điện tái tạo giá rẻ xuất hiện và tìm ra các giải pháp tích hợp trong đó các cơ sở lưu trữ nhiệt cục bộ hoặc thậm chí mở rộng các cơ chế sưởi ấm hoặc nhiệt thải của khu vực, thì đó là những giải pháp cụ thể. Khi các chính phủ chuẩn bị kế hoạch phân bổ khí đốt, các lập luận về điện khí hóa công nghiệp có thể trở nên thuyết phục hơn so với trước đây. Liệu nó có thể được thực hiện kịp thời để tránh tắt máy hay không vẫn là một câu hỏi bỏ ngỏ, nhưng những người đề xuất nói rằng, trong mọi trường hợp, không bao giờ là quá muộn để bắt đầu.