Các thị trường mới nổi bị ảnh hưởng bởi sự giảm tốc đột ngột của đầu tư nước ngoài mới

Vào cuối tháng 11, dòng chảy của đầu tư nước ngoài mới, ngoại trừ Trung Quốc, lần đầu tiên chuyển sang tiêu cực kể từ khi Covid-19 xuất hiện gây ra vào tháng 3/2020, theo dữ liệu từ Viện Tài chính quốc tế (IIF). Robin Brooks, nhà kinh tế trưởng tại IIF đã thấy sự sẵn sàng tham gia của các nhà đầu tư vào các thị trường mới nổi. Đây không chỉ là về những trường hợp cá biệt như Thổ Nhĩ Kỳ, nơi đồng tiền của nước này đã sụp đổ trong những tuần gần đây sau khi ngân hàng trung ương kiên trì cắt giảm lãi suất bất chấp lạm phát tăng mạnh. Thổ Nhĩ Kỳ là một dẫn chứng về sự thiếu tăng trưởng.

Ảnh minh họa

IIF tách Trung Quốc ra khỏi phần còn lại của dữ liệu các thị trường mới nổi vì dòng vốn vào của Trung Quốc quá lớn nên không thể hiện đúng bất kỳ xu hướng nào khác có thể thấy rõ trong các số liệu. Theo nghiên cứu của S&P, sự xuất hiện của biến thể Omicron trong những tuần gần đây sẽ có nhiều tác động hơn đối với các quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng thấp hơn và hầu hết các quốc gia thị trường mới nổi có tỷ lệ tiêm chủng dưới mức miễn dịch 70-80% cộng đồng. Nhiều nền kinh tế mới nổi, đặc biệt là các nước lớn, có thu nhập trung bình như Brazil, Nam Phi và Ấn Độ, cũng đã vay nặng lãi trên thị trường quốc tế và trong nước để tài trợ cho việc ứng phó với đại dịch.

Luiz Peixoto, Chuyên gia kinh tế thị trường mới nổi tại BNP Paribas, cho biết, trong phần lớn năm qua, những lo ngại về tác động tài khóa của các khoản nợ gia tăng “đã bị tạm ngưng, như thể tỷ lệ nợ tăng 10 điểm phần trăm chẳng có nghĩa lý gì”. Nhưng triển vọng tăng trưởng yếu kém có nghĩa là những lo ngại như vậy đã trở lại. Cho dù được tài trợ bởi thị trường trong nước hay nước ngoài, điều đó không quan trọng vì ở khắp mọi nơi, lãi suất tăng lên.

Do đó, 10 thị trường mới nổi lớn, bao gồm cả Chile, Mexico, Ba Lan và Ấn Độ, có nguy cơ bị hạ xếp hạng tín dụng. Mối lo ngại của các nhà đầu tư là việc Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Jerome Powell chuyển hướng sang lập trường cứng rắn hơn gần đây để đối phó với lạm phát gia tăng. Việc ông Powell cởi mở với việc rút tiền nhanh hơn dự kiến ​​đối với chương trình mua tài sản khổng lồ của Fed đã làm tăng triển vọng tăng lãi suất sớm hơn của Mỹ vào năm tới và làm trầm trọng thêm việc bán tháo các tài sản rủi ro. Đồng đôla Mỹ mạnh lên có thể gây bất ổn cho nền kinh tế của các quốc gia như Thổ Nhĩ Kỳ, vốn vay nhiều bằng đô la, cũng như Brazil, Nam Phi và Ấn Độ, có xu hướng vay trong tiền tệ của họ nhưng phụ thuộc phần lớn vào người nước ngoài đối với dòng vốn vào. Khi đồng bạc xanh mạnh lên, lợi nhuận cho những người nắm giữ cổ phiếu và trái phiếu thị trường mới nổi quốc tế bị xói mòn. Chỉ số chứng khoán thị trường mới nổi của MSCI đã giảm 4% trong năm nay tính theo đôla Mỹ, bỏ xa mức tăng 19% đối với thước đo rộng rãi của nhà cung cấp chỉ số về chứng khoán tại các thị trường phát triển.

Trái phiếu cũng chịu áp lực, với chỉ số GBI-EM toàn cầu của JPMorgan theo dõi nợ thị trường mới nổi được phát hành bằng nội tệ giảm 4,5% trong năm cho đến nay trên cơ sở tổng lợi nhuận và đôla Mỹ. Trong những tháng đầu của đại dịch, giá trị của đồng đô la giảm giá, nâng tài sản của các thị trường mới nổi lên. Nhưng khi tỷ lệ tiêm chủng tăng lên và nền kinh tế Mỹ bắt đầu phục hồi vào mùa hè này, đồng đô la đã tăng giá. Tín hiệu thận trọng của Fed về ý định rút lại các biện pháp kích thích và thắt chặt chính sách có nghĩa là các thị trường đã không còn lặp lại “cơn giận dữ” năm 2013, khi sự thay đổi đột ngột trong thông điệp của Fed dẫn đến việc bán tháo đột ngột đối với các tài sản rủi ro bao gồm cả cổ phiếu thị trường mới nổi.

Tuy nhiên, sự kết hợp giữa tăng trưởng yếu và đồng đôla Mỹ mạnh lên vẫn có thể gây ra tình trạng bán tháo, đặc biệt là do sự không chắc chắn dai dẳng về đại dịch và căng thẳng gia tăng giữa Mỹ và cả Trung Quốc và Nga. Dữ liệu của IIF cho thấy dòng vốn nước ngoài vào cổ phiếu và trái phiếu EM đạt đỉnh vào quý 4/2020, ngay trước khi việc tiếp cận vắc xin trở nên phổ biến ở các nền kinh tế tiên tiến.

Sự phục hồi sau đó của Mỹ - và các nền kinh tế thị trường phát triển khác - đã làm tổn hại đến tài sản của thị trường mới nổi kể từ đó. Nhưng dòng tiền vào vẫn chưa dừng lại cho đến quý này, khi Fed bắt đầu quá trình thắt chặt chính sách tiền tệ. Việc giảm bớt các khoản mua tài sản trị giá 120 tỷ USD hàng tháng của Fed hỗ trợ đồng đôla vì nó cho thấy Fed đang tiến gần hơn đến việc tăng lãi suất, một động lực lớn cho việc định giá tiền tệ trên toàn thế giới. Áp lực đó chỉ gia tăng kể từ cái gọi là xoay trục Powell vào ngày 30/11, khi Chủ tịch Fed cho biết không còn tin rằng áp lực lạm phát chỉ là nhất thời và báo hiệu rằng ngân hàng trung ương sẵn sàng tăng tốc thắt chặt tiền tệ.