Bước chuyển mình của lực lượng quản lý thị trường

Năm 2020 với nhiều biến động lớn, đặc biệt là tác động từ dịch bệnh và thiên tai. Điều này có ảnh hưởng đến kế hoạch, mục tiêu của lực lượng QLTT đề ra từ đầu năm không, thưa ông?

Ngay từ đầu năm, Tổng cục QLTT đã đặt mục tiêu tập trung vào 2 công tác chuyên môn chính, đó là: Chống hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và chống gian lận thương mại trên môi trường internet. Ngoài ra, phối hợp với các lực lượng làm tốt công tác chống buôn lậu và những hành vi gian lận thương mại mới như xuất xứ hàng hóa và an toàn thực phẩm... Tuy nhiên, đến cuối tháng 1, đầu tháng 2/2020, dịch Covid-19 bùng phát tại Việt Nam đã làm ảnh hưởng đến kế hoạch từ đầu năm của Tổng cục. Mặc dù vậy, lực lượng đã nhanh chóng thể hiện là đơn vị xung kích, tiên phong trong công tác chống dịch. Đến nay, dịch Covid-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, lực lượng QLTT tiếp tục thể hiện vai trò trong công tác bình ổn thị trường, chống đầu cơ, găm hàng, nâng giá bất hợp lý và đặc biệt là kết hợp được hai nhiệm vụ chuyên môn chính đặt ra từ đầu năm.

Ngay từ đầu năm 2020, Tổng cục QLTT đã lập một bộ phận đặc nhiệm chuyên trách riêng chống gian lận trên môi trường internet. Qua nắm bắt thông tin và những biện pháp nghiệp vụ, năm 2020, QLTT đã xử lý một số đường dây, ổ nhóm quy mô lớn trên môi trường internet, đặc biệt là mô hình kinh doanh mới, như trên các mạng xã hội, kênh bán hàng đa kênh livestream. Điển hình, tháng 7/2020, xử lý tổng kho buôn lậu hơn 10.000m2 tại 145 Hoàng Diệu (TP. Lào Cai), được Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình gửi thư biểu dương, động viên lực lượng QLTT và các lực lượng chức năng. Ngoài ra, lực lượng QLTT còn kiểm tra, xử lý rất nhiều vụ việc bán khẩu trang, nước rửa tay lậu, kém chất lượng trên mạng xã hội; phát hiện tụ điểm phân loại, sơ chế găng tay y tế đã qua sử dụng thông qua mạng xã hội ở Bình Dương, TP. Hồ Chí Minh, Hòa Bình, Hà Nội…

Đối với công tác chống hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, năm 2020 cũng là năm đầu tiên, Tổng cục QLTT thay đổi cách thức kiểm tra về hàng giả theo hướng cụ thể. Thay vì dàn trải như những năm trước, Tổng cục xây dựng kế hoạch tấn công vào những tụ điểm cụ thể, rõ ràng. Tính đến giữa tháng 12/2020, Kế hoạch chống hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đã thu được kết quả tốt hơn những năm trước, xử phạt gần 1.800 vụ, số tiền xử phạt khoảng gần 17 tỷ đồng, trị giá hàng tịch thu khoảng 12 tỷ đồng. Cụ thể, kiểm tra, xử lý 2 trung tâm thương mại bán hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ tại Móng Cái (Quảng Ninh), Trung tâm thương mại Sài Gòn Square, chợ Bến Thành (TP. Hồ Chí Minh), chợ Ninh Hiệp, quận Hoàn Kiếm, huyện Phú Xuyên, La Phù, Hoài Đức (Hà Nội)... Đặc biệt, năm 2020, đã kiểm tra, phát hiện kho hàng nhập nội địa tại sân bay Nội Bài, cảng ICD Mỹ Đình hay kho hàng gia công các sản phẩm nhái thương hiệu nổi tiếng tại huyện Thanh Miện (Hải Dương)…

Có thể nói, năm 2020, về cơ bản, lực lượng QLTT đã đạt được những mục tiêu đề ra. Năm 2021, Tổng cục tiếp tục thực hiện Kế hoạch đấu tranh phòng ngừa kiểm tra, xử lý vi phạm tại các địa bàn, tụ điểm nổi cộm về hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đến hết năm 2020 (Kế hoạch 3972), nhưng làm triệt để, cụ thể, không dàn trải.

Tổng cục QLTT là một trong những đơn vị ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin vào hoạt động. Xin ông chia sẻ những thuận lợi việc ứng dụng này của đơn vị, nhất là đối với mô hình ngành dọc như Tổng cục?

Lực lượng QLTT có địa bàn hoạt động khá rộng. Về nguyên tắc, cứ ở đâu có hoạt động mua, bán hàng hóa thì lực lượng QLTT phải có mặt, kể cả ở hải đảo xa xôi hay vùng cao, dân tộc ít người. Mặc dù, có địa bàn rộng, nhưng lực lượng QLTT lại khá mỏng, toàn lực lượng có hơn 6.000 kiểm soát viên và 376 đội. Trung bình mỗi đội phụ trách tối thiểu 2 huyện, có đội phụ trách 3, 4 huyện, thậm chí còn phụ trách 5 huyện. Trong khi đó, một số tỉnh miền Trung, miền núi phía Bắc, có địa bàn bán kính 200 - 300km, lực lượng rất mỏng, ít người, gặp nhiều khó khăn trong công tác bình ổn thị trường, chống gian lận thương mại. Ngoài ra, cơ sở vật chất của các đội cũng thiếu thốn, nhiều nơi, phải đi xe máy làm việc hàng chục, thậm chí hàng trăm km. Trước bối cảnh đó, Tổng cục QLTT xác định phải nâng cao năng lực, trình độ kiểm soát viên và ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa nhằm đáp ứng công việc.

Trong hai năm, Tổng cục đã thay đổi đáng kể cách thức QLTT trong quy trình nội bộ. Chính việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin đã tạo sự đột phá trong công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành của Tổng cục. Công tác chỉ đạo, điều hành của tổng cục được thực hiện 100% trên môi trường điện tử, bảo đảm nhanh chóng, hiệu quả, kịp thời.

Gần đây, Tổng cục QLTT đã xây dựng xong và vận hành hệ thống xử phạt vi phạm hành chính trên mạng, có thể biết được diễn biến kiểm tra, xử phạt trên toàn quốc. Ngoài ra, Tổng cục đang và sẽ triển khai sử dụng công nghệ thông tin trong quản lý địa bàn. Thời gian tới, sẽ có trên hệ thống theo dõi từng cửa hàng buôn bán cái gì, như thế nào, ai, từ đó giúp công tác kiểm tra, kiểm soát và nắm bắt các đối tượng kinh doanh chính xác hơn. Bên cạnh đó, Tổng cục triển khai hệ thống nhận tin từ người dân để phản ánh về hàng giả cho lực lượng xử lý tức thời.

Thưa ông, kế hoạch trọng tâm của lực lượng QLTT trong năm 2021 là gì?

Xác định trong thời gian tới hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả còn diễn biến phức tạp, khó lường, lực lượng QLTT vẫn tập trung triển khai 2 nhiệm vụ chính, đó là tiếp tục kiểm tra, kiểm soát trên thương mại điện tử và triển khai Kế hoạch 3972. Ngoài ra, Tổng cục sẽ kiến nghị các cơ quan chức năng xây dựng bộ máy chuyên nghiệp, chuyên môn, chính thức về phòng, chống gian lận thương mại trong chức năng nhiệm vụ của QLTT. Đối với nội bộ, Tổng cục QLTT tiếp tục nâng cao năng lực trong nội bộ của lực lượng kiểm soát viên, triển khai tổ chức sát hạch, kiểm tra thường xuyên trình độ kiểm soát viên của lực lượng QLTT. Ngoài ra, Tổng cục QLTT sẽ ký quy chế hợp tác với Trường Đại học Kinh tế quốc dân để chính thức mở chuyên ngành đào tạo riêng QLTT.

Xin cảm ơn ông!