Ý nghĩa của mâm trái cây Ngũ Quả ngày Tết Nguyên Đán

Mâm ngũ quả ngày Tết là văn hóa của người Việt Nam. Tùy theo vùng miền, mâm ngũ quả lại được biến tấu với nhiều loại quả khác nhau. Mâm trái cây Ngũ quả ngày Tết đầy đặn sẽ thể hiện lòng thành cầu mong bình an, sung túc của gia chủ, trở thành một nét phong tục tốt đẹp được gìn giữ qua nhiều thế hệ.

Đối với người dân miền Bắc, một mâm ngũ quả đẹp, đúng chuẩn phải là một mâm ngũ quả có đầy đủ các loại trái cây như: Chuối xanh, bưởi, phật thủ, sung, hồng, quất cảnh, ớt, dứa,... với màu sắc rực rỡ nhưng phải hài hòa, đảm bảo đúng theo Ngũ hành: Kim - màu trắng; Mộc - màu xanh lá; Thủy - màu đen; Hỏa - màu đỏ; Thổ - màu vàng. Mâm ngũ quả thường được chưng, bày trên bàn thờ tổ tiên hoặc trên bàn tiếp khách.

Chuối trong mâm ngũ quả được bày theo nải, phải là chuối xanh, tượng trưng cho sự quần tụ, sum vầy, đầm ấm. Bưởi có màu vàng, tượng trưng cho sự giàu sang, may mắn.

Cũng có một số gia đình thay bưởi bằng quả phật thủ (tác dụng lưu giữ thần, Phật và gia tiên lưu lại trong nhà lâu hơn để phù hộ cho gia chủ).

Quả quất cảnh, quả hồng hay ớt đỏ được tô điểm xung quanh mâm ngũ quả vì có màu đỏ, vàng rực rỡ, vô cùng đẹp mắt - biểu tượng cho sự may mắn, thành đạt. Còn quả dứa có mùi thơm đặc trưng, thể hiện mong ước về một năm mới an lành và nhiều phúc lộc.

Người miền Bắc thường bày mâm ngũ quả kiểu truyền thống là đặt nải chuối xanh ở dưới cùng để đỡ lấy toàn bộ các loại quả còn lại, chính giữa đặt bưởi, phật thủ hoặc là na, các loại quả khác nhau đào, hồng, quýt, táo thì đặt ở xung quanh, ở chỗ trống thì có thể xen kẻ ớt, quất.

Mâm trái cây Ngũ quả là một trong những truyền thống của gia đình Việt trong ngày Tết Cổ truyền. Việc chuẩn bị một mâm Ngũ quả đầy đặn, đẹp mắt và ý nghĩa để bày lên bàn thờ gia tiên trong dịp Tết đến Xuân về là vô cũng quan trọng, bởi lẽ người Việt tin rằng – trái cây tươi trên bàn thờ mang theo cầu mong và sự ước nguyện bình an, sung túc của gia đình trong một cả năm mới.

Ngày nay, mâm trái cây ngày cúng đã trở nên đa dạng hơn với những loại trái cây mới, phong phú hơn và nhiều mẫu mã độc đáo hơn. Ngoài trái cây Việt quen thuộc như chuối nải xanh, dưa hấu, dừa, sung, mãng cầu,… thì thị trường trái cây ngày Tết trở nên nhộn nhịp hơn với nhiều loại trái cây nhập khẩu, trái cây giống lai, với những hình thù độc đáo như nho nhập khẩu, trái dư, thanh long hoàng kim, khóm đỏ, dưa hấu vuông/ thỏi vàng/ khắc chữ,…