Xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ: Báo động đỏ

Vi phạm ngày càng tinh vi

Theo ông Trần Hữu Linh - Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) - Bộ Công Thương, mặt trận chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT rất rộng, với nhiều chủng loại mặt hàng và hành vi vi phạm ngày càng tinh vi… đã gây không ít khó khăn cho lực lượng chức năng. Việc phân biệt hàng thật - giả đang trở nên khó khăn đối với người tiêu dùng.

Dẫn số liệu thống kê từ Chương trình 168 về phối hợp hành động phòng và chống xâm phạm quyền SHTT, bà Nguyễn Như Quỳnh - Phó Chánh Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ - cho biết,năm 2020, lực lượng chức năng của các bộ, ngành đã xử phạt 1.300 vụ liên quan đến lĩnh vực sở hữu trí tuệ, tổng số tiền xử phạt trên 25 tỷ đồng.

Các hành vi vi phạm diễn ra phổ biến như: Buôn bán hàng hóa giả mạo, xâm phạm quyền SHTT trên môi trường mạng, nhiều vụ việc diễn ra theo hình thức xuyên biên giới; những vi phạm cạnh tranh không lành mạnh, nhái nhãn hiệu; vi phạm liên quan đến tên miền, quốc gia; vi phạm về tên thương mại, tên doanh nghiệp; xâm phạm quyền đối với sáng chế, giải pháp hữu ích và lần đầu tiên có vụ xâm phạm quyền đối với bí mật kinh doanh… Đặc biệt, trong giai đoạn dịch Covid-19, hành vi vi phạm quyền SHTT diễn ra rất nhiều ở các mặt hàng liên quan đến phòng, chống dịch như: Khẩu trang, đồ bảo hộ, găng tay y tế…

Nâng cao năng lực kiểm tra

Các chuyên gia nhận định, hành vi xâm phạm quyền SHTT sẽ còn gia tăng, đặc biệt, phương thức sản xuất, nhập khẩu, tiếp thị, mua bán các mặt hàng vi phạm về SHTT ngày càng trở nên tinh vi, có tổ chức liên tỉnh, liên vùng, liên quốc gia và đa dạng, phong phú về hình thức, chủng loại nên các cơ quan thực thi rất khó phát hiện, xử lý. “Xâm phạm quyền SHTT thông qua nền tảng số sẽ trở thành hình thức phổ biến trong giai đoạn tới. Các vụ việc sẽ chuyển biến nhanh với những thủ đoạn, tinh vi, khó lường và rất phức tạp” - bà Nguyễn Như Quỳnh nhận định.

Để giữ ổn định thị trường, bảo vệ quyền và lợi ích của người tiêu dùng, doanh nghiệp làm ăn chân chính, ông Trần Hữu Linh - Tổng Cục trưởng Tổng cục QLTT - cho biết, giai đoạn từ nay đến năm 2030, chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT sẽ là nhiệm vụ chính, trọng tâm của toàn lực lượng. Để làm được điều này, việc nâng cao năng lực của cơ quan QLTT là điều kiện tiên quyết.

Đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao năng lực của lực lượng QLTT trong xử lý xâm phạm quyền SHTT, GS.TS Hoàng Đức Thân - Trường Đại học Kinh tế quốc dân - cho rằng, toàn lực lượng phải đổi mới tư duy hoạt động; áp dụng hệ thống quản lý rủi ro trong nghiệp vụ kiểm tra, kiểm soát để giải quyết gốc rễ các hành vi vi phạm; xây dựng lực lượng chính quy, chuyên nghiệp, hiện đại; hướng tới hình thành lực lượng chuyên sâu về QLTT kinh doanh công nghệ cao và lực lượng phản ứng nhanh.

Ông Nguyễn Văn Phước - Phó Cục trưởng Cục QLTT Tiền Giang - cũng kiến nghị, mở lớp đào tạo về giám định quyền nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp cho lực lượng QLTT, đảm bảo ít nhất mỗi cục phải có từ 1 - 2 công chức có khả năng độc lập đưa ra kết luận giám định về nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp, xác định được những hành vi vi phạm về quyền SHTT.