Việt Nam - Nhật Bản hợp tác chống hàng giả, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ

Chiều 28/2, tại Hà Nội, Cơ quan Sáng chế Nhật Bản (JPO), Tổ chức Thúc đẩy Ngoại thương Nhật Bản (JETRO) phối hợp với Tổng cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương và Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam tổ chức Hội thảo Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ Việt Nam - Nhật Bản.

Hội thảo có sự tham dự của hơn 100 cán bộ từ các cơ quan quản lý và thực thi bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ chủ chốt của Việt Nam.

Vi phạm về hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ ngày càng tinh vi

Phát biểu tại hội thảo, Phó Đại sứ, Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam Shige Watanabe đánh giá, tình trạng hàng nhái, hàng giả nổi cộm tại Việt Nam tác động tiêu cực đến quá trình hình thành một thị trường lành mạnh. Thông qua hội thảo, Phó Đại sứ mong muốn năng lực giải quyết xâm hại sở hữu trí tuệ Nhật Bản tại Việt Nam sẽ được nâng cao. Từ đó, hỗ trợ 200 doanh nghiệp cũng như hơn 90 tổ chức đang hoạt động trên thị trường Việt.

Mặt khác, Phó Đại sứ Shiga Watanabe đề cao vai trò của cơ chế hợp tác để lắng nghe ý kiến các bên liên quan, lthúc đẩy các sự kiện phòng chống xâm phạm sở hữu trí tuệ thế giới. Đây là sự kỳ vọng của cả JPO, JETRO cũng như các doanh nghiệp nhằm tìm được giải pháp thúc đẩy một cách phù hợp, chính đáng về quyền sở hữu trí tuệ, sở hữu công nghiệp.

Ông Nguyễn Thanh Bình, Phó Tổng Cục trưởng Tổng Cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương cho biết, cùng với sự phát triển của kinh tế, Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với các nước trong khu vực và quốc tế. Bên cạnh đó, tình trạng hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ ngày càng phổ biến hơn và hình thức cũng tinh vi hơn. Đây là một trong những vấn đề nhức nhối của xã hội, ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của các doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Trong năm 2023, lực lượng quản lý thị trường đã thanh tra, kiểm tra trên 71.000 vụ và phát hiện, xử lý trên 52.000 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách nhà nước trên 500 tỷ đồng.

Đáng chú ý, giai đoạn năm 2021 - 2023, lực lượng quản lý thị trường đã tiến hành kiểm tra, xử lý hàng nghìn vụ việc liên quan đến xâm phạm sở hữu trí tuệ sản phẩm Nhật Bản tại Việt Nam.

Cụ thể, mặt hàng mỹ phẩm có 123 vụ bị xử lý, xử phạt hơn 959 triệu đồng; thực phẩm chức năng có 31 vụ, xử phạt 226 triệu đồng; 100 vụ liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm, xử phạt 707 triệu đồng.

Đối với đồ điện gia dụng, mặt hàng vốn được ưa chuộng tại thị trường Việt Nam, lực lượng quản lý thị trường phát hiện xử lý 95 vụ, xử phạt trên 1,6 tỷ đồng; ngành hàng thời trang có 93 vụ bị xử lý, xử phạt trên 1,3 tỷ đồng; và nhiều nhất là các sản phẩm phụ tùng xe máy với 611 vụ bị xử lý, xử phạt hơn 4,2 tỷ đồng...

Theo đại diện Tổng Cục Quản lý thị trường, tình trạng vi phạm về hàng giả, hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ vẫn tiếp tục xảy ra với nhiều phương thức, thủ đoạn ngày càng chuyên nghiệp, tinh vi và luôn thay đổi. Đây là một trong những vấn đề nhức nhối của xã hội, hệ lụy tiêu cực mà nó mang lại, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng, của chủ thể quyền đang được bảo hộ tại Việt Nam.

"Ý thức việc đấu tranh phòng chống vi phạm là nhiệm vụ hết sức khó khăn, phức tạp, lâu dài, đòi hỏi sự nỗ lực của các cấp, các ngành, các lực lượng chức năng và sự tham gia tích cực của toàn xã hội. Lực lượng quản lý thị trường có nhiều nỗ lực, đồng thời đề xuất những giải pháp tích cực thông qua cơ chế phối hợp giữa các lực lượng, cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức và doanh nghiệp", ông Bình cho hay.

Nâng cao hiệu quả công tác phối hợp

Tại hội thảo, nhấn mạnh vai trò quan trọng của sở hữu trí tuệ đối với mỗi quốc gia, doanh nghiệp, bà Nguyễn Như Quỳnh, Chánh Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết: Thời gian qua, Bộ Khoa học và Công nghệ luôn chủ động phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan trong thực thi quyền sở hữu trí tuệ và đã triển khai nhiều hoạt động bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho các doanh nghiệp nói chung, doanh nghiệp Nhật Bản nói riêng.

Chánh thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đề cao sự cần thiết của cơ chế phối hợp giữa cơ quan thuộc các bộ, tổ chức và doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh. Bà Quỳnh lấy ví dụ về Chương trình 168 - "Phòng chống xâm phạm quyền Sở hữu trí tuệ Việt Nam" với sự tham gia của các đơn vị khác nhau như Tổng cục Hải quan, 3 đơn vị thuộc Bộ Khoa học và Công Nghệ liên quan trực tiếp đến "đăng ký - khai thác - bảo vệ" quyền sở hữu trí tuệ. Theo bà Quỳnh, trong quá trình thực hiện Chương trình 168, các đơn vị cùng thực hiện nhiều công tác bảo vệ sở hữu trí tuệ cho phía Nhật Bản.

Thực tế, do lợi nhuận quá lớn từ sản phẩm làm giả. Đặc biệt hiện nay còn hình thành những nhóm người chuyên đi theo các nhãn hiệu nước ngoài để khiến sản phẩm giả mạo tinh vi hơn, gây khó cho cơ quan chức năng, dẫn đến xu hướng tăng cao các đối tượng và sản phẩm vi phạm.

Trong khi đó, việc xử lý lại đòi hỏi hiểu biết về pháp luật, quá trình thực hiện đôi khi còn quá trừu tượng, đòi hỏi trí tuệ rất cao... Mặt khác, sự phát triển như vũ bão của công nghệ, internet dẫn đến tình trạng vi phạm xuyên biên giới, gây khó khăn đối với lực lượng chức năng.

Bà Nguyễn Như Quỳnh hy vọng Nhật Bản sẽ tiếp tục đồng hành với Việt Nam trên con đường phía trước trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội cũng như bảo vệ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ, để sở hữu trí tuệ thực sự là động lực phát triển kinh tế.

Trong khuôn khổ hội thảo, đã diễn ra Triển lãm hàng mẫu sản phẩm chính hãng - sản phẩm giả. 6 công ty Nhật Bản là chủ sở hữu những thương hiệu nổi tiếng và chính hãng Nhật Bản đã giới thiệu, hướng dẫn chi tiết về cách nhận biết sản phẩm thật - sản phẩm giả, cũng như đưa ra các biện pháp phòng chống hàng giả tại Việt Nam.

Ngoài ra, phía Nhật Bản đã cung cấp Cẩm nang Xác thực giả mạo cho các cơ quan chức năng của Việt Nam để sử dụng trong đào tạo và thực hành kiểm soát hàng giả, nâng cao nghiệp vụ chuyên môn.