USD tăng bằng Euro: 15 năm có 1, điều đáng sợ phía trước

Hàng loạt diễn biến bất ngờ cùng với những chính sách tiền tệ trái chiều giữa Mỹ và châu Âu đang mở ra cơ hội chưa từng có để đồng USD ngang giá với đồng Euro.

Cơ hội lịch sử

Giữa tháng 12/2016, lần đầu tiên trong xu hướng tăng giá 8 năm vừa qua, đồng USD đã có cơ hội tiến sát tới ngưỡng kỳ vọng từ lâu: Ngang giá với euro. Người du lịch Mỹ sắp có thể sang châu Âu và đổi tiền với tỷ lệ 1 USD đổi 1 euro, thay vì 1 euro đổi 1,4 USD đầu 2014, hay 1 euro đổi 1,6 USD hồi giữa 2008.

Cơ hội trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết khi mà tỷ giá USD/Euro vượt qua được đỉnh cách đây 2 năm, xác lập một đợt tăng giá mới với đỉnh mới cao hơn đỉnh cũ và đỉnh cao mới có thể còn được xác lập trong năm 2017 với giá trị đồng USD ở mức cao hơn so với Euro. Và nếu đúng như vậy, đây sẽ là lần thứ hai kể năm 2002, đồng USD có được một sức mạnh như vậy.

Xu hướng tăng giá của đồng USD được xác lập từ giữa năm 2008, khi mà cả thế giới chìm trong cuộc khủng hoảng tài chính bắt nguồn từ Mỹ nhưng nền kinh tế Mỹ sau đó đã trụ vững và hồi phục sớm nhất.

Từ mức đáy 1 USD chỉ đổi được 0,6254 Euro (1 Euro đổi 1,6 USD) hồi giữa 2008, đồng bạc xanh đã ghi nhận đợt hồi phục thứ nhất lên mức 1 USD đổi 0,8 Euro vào cuối năm 2008. Đợt sóng thứ 2 giữa 2010 kéo USD lên mức đổi được 0,84 Euro. Con sóng thứ 3 hồi đầu 2015 giúp USD lên gần 0,95 Euro.

Và lần này, cơn bão nước Anh chọn rời EU (Brexit), khủng hoảng hệ thống ngân hàng tại Italia, và đặc biệt chiến thắng của ông Donald Trump, đã kéo đồng USD vượt đỉnh cũ ghi nhận hồi đầu 2015 và vượt lên trên mức 1 Euro đổi 0,96 USD.

Người dân Mỹ được cho là đối tượng hưởng lợi. Họ có thể sang du lịch châu Âu với mức chi phí rẻ nhất trong 14 năm, trong khi giá trị cổ phiếu của người Mỹ không ngừng gia tăng với các chỉ số chứng khoán liên tục lập đỉnh cao mọi thời đại và dòng tiền đang ồ ạt chảy về Mỹ.

Hàng loạt dự báo cho thấy, việc USD ngang giá với Euro chỉ còn là “vấn đề thời gian” và điều này sẽ xảy ra trong vòng 12 tháng tới. Dòng tiền ồ ạt chảy ra khỏi châu Âu với mức độ “chưa từng có”, lãi suất Mỹ vẫn trong lộ trình tăng và chương trình nới lỏng tiền tệ kéo dài của EU,... sẽ đẩy Euro xuống ngang bằng với USD.

Theo lý thuyết, đồng USD mạnh lên sẽ khiến hàng hóa Âu Á rẻ hơn với người Mỹ, xuất khẩu các nước sang Mỹ sẽ tăng lên. Tuy nhiên, đây là điều mà nhiều chuyên gia nghi ngờ khi mà ông Donald Trump cầm quyền. Bên cạnh đó, hàng loạt những rủi ro đang đặt ra đối với các nước, trong đó có Việt Nam.

2017: Thế giới tiềm ẩn nhiều rủi ro, bất ổn

Không chỉ Euro, phần lớn các đồng tiền trên thế giới giảm mạnh so với USD. Nếu đồng Euro giảm tới 9% so USD kể từ khi ông Trump đắc cử, thì rổ 6 đồng tiền chủ chốt (EUR, JPY, GBP, CAD, SEK, CHF) cũng đã giảm khoảng 5% so với đồng bạc xanh.

Trong khi USD lên mức cao nhất 13-14 năm so Euro thì USD cũng lên mức cao nhất 8 năm so với đồng NDT của Trung Quốc. Đồng rupee của Ấn Độ cũng tụt giảm và xuống mức thấp trong nhiều năm. Tiền Venezuela mất giá phi mã và nước này phải đổi tiền. Đồng ringgit của Malaysia cũng đã xuống mức thấp nhất từ cuộc khủng hoảng tài chính châu Á 1997-1998,....

Với châu Âu, điều mà các quan chức khu vực này lo ngại là xuất khẩu của EU sẽ không thu được nhiều lợi ích khi Euro suy giảm trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ gia tăng, trong khi đó dòng vốn đang tháo chạy ở mức cao kỷ lục. Kinh tế khu vực vốn hồi phục chậm chạp sẽ trở nên tăm tối hơn, nhất là sau sự kiện Brexit và sự tháo chạy của dòng vốn ngoại. Hơn thế, nhiều nước EU có ngân sách vẫn nằm trong vùng nguy hiểm và khu vực này đang cần một cuộc cải tổ lớn.

Nếu nền kinh tế châu Âu già nua chậm chạp thì các nền kinh tế mới nổi cũng phải đối mặt với những cú sốc lớn sau một thời gian tăng trưởng nóng và tác động tiêu cực của một đồng USD mạnh.

Thêm một lần nữa, cả thế giới lại nín thở chờ xem các giải pháp quản lý tiền tệ của Trung Quốc năm 2017.

Năm 2016, Trung Quốc đã chứng kiến dự trữ ngoại hối tụt giảm kỷ lục, xuống mức thấp nhất kể từ giữa 2011.

Bất chấp nỗ lực của Bắc Kinh, dòng vốn đang chảy ra khỏi Trung Quốc với giá trị chưa từng có. Thâm hụt cán cân thanh toán hết quý 3 lên tới hàng trăm tỷ USD. Để chặn đà suy giảm tăng trưởng, việc kiềm chế NDT lao dốc là điều buộc phải làm nhưng vô cùng khó khăn.

Đồng USD được dự báo có thể còn tăng giá nhờ vào chính sách “bình thường hóa” lãi suất của Mỹ với khả năng 3 lần tăng nữa trong 2017 và 2 lần trong năm 2018.

Với vị thế trung tâm của hệ thống tài chính thế giới, một đồng USD mạnh lên tiềm ẩn nhiều nguy cơ lớn cho thế giới. Khối nợ khổng lồ bằng đồng USD (vốn tăng vọt sau một thời kỳ USD lãi suất thấp kéo dài chục năm qua) của nhiều nước cũng sẽ phình ra và là gánh nặng đối với nhiều chính phủ. Chi phí vay bằng đồng USD cũng sẽ tăng lên.

Theo Societe Genegale, tổng dư nợ bằng đồng USD đối với các đối tượng phi ngân hàng ngoài Mỹ đã tăng gấp hơn 2 lần trong vòng 10 năm qua, lên gần 10 ngàn tỷ USD. Lãi suất tăng lên và đồng USD mạnh hơn sẽ khiến cho khả năng trả nợ thấp đi.

Trong nước, tỷ giá USD/VND ổn định trong phần lớn thời gian, chỉ bất ngờ tăng nhanh trên thị trường tự do hồi cuối tháng 8 với giá chợ đen ngày 25/8 lên tới 22.950 đồng/USD. Kể từ giữa tháng 11, sau khi ông Trump thắng cử, USD cũng đã tăng nhanh, tỷ giá ngân hàng cũng lên tới 22.770 đồng/USD. Năm 2015, vật vã vì USD, dân Việt đã lãnh cú sốc thế giới phẳng. Năm 2016, tình hình ổn định hơn nhưng tỷ giá vẫn chịu áp lực từ một đồng USD trên thế giới mạnh.