Ứng dụng công nghệ hiện đại giúp giảm 20% chi phí xây dựng hạ tầng giao thông

Tại hội nghị, Phó Chủ tịch Ủy ban - bà Nguyễn Thị Phú Hà - nhận định, nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng giao thông ngày một lớn và đa dạng. Ngoài nguồn lực của Nhà nước, sự tham gia của toàn xã hội nhất là ngày càng có sự tham gia của doanh nghiệp cho thấy các hình thức đầu tư, xây dựng, vận hành, kinh doanh được đa dạng hóa, mở rộng.

Tuy nhiên, bà Hà cũng thừa nhận, theo báo cáo năng lực cạnh tranh toàn cầu năm 2018 của Diễn đàn kinh tế thế giới, chỉ số về kết nối đường bộ, chất lượng đường, hiệu quả của dịch vụ giao thông đều ở mức thấp và giảm so với các năm trước. Bởi vậy, các ý kiến tại hội thảo là cơ sở quan trọng để Ủy ban triển khai các giải pháp nâng cao chất lượng quản lý doanh nghiệp giao thông, từ đó phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đồng bộ và hiện đại.

Bà Nguyễn Thị Phú Hà - Phó Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp - phát biểu tại hội thảo

5 tổng công ty về giao thông hiện do Ủy ban quản lý gồm Tổng công ty Phát triển đường cao tốc Việt Nam, Tổng công ty Hàng hải Việt Nam, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam, Tổng công ty Hàng không Việt Nam và Tổng công ty Đường sắt Việt Nam. Các doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) này đều có vai trò quan trọng đối với các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông lớn của đất nước như: đường cao tốc Bắc - Nam, cảng hàng không quốc tế Long Thành, cải tạo, nâng cấp hệ thống đường sắt.

Một báo cáo đáng chú ý liên quan đến những thực tiễn tốt về thu hẹp khoảng cách cơ sở hạ tầng đã được ông Ian Mansfield - Giám đốc khu vực ACCA toàn cầu giới thiệu tại hội thảo. Báo cáo mang tính toàn cầu này tổng hợp ý kiến của 4.000 chuyên gia ở 118 nước trên cơ sở nghiên cứu tài liệu, khảo sát trực tuyến và thảo luận bàn tròn trực tiếp. Báo cáo chia sẻ những bài học đánh giá về quản trị đầu tư cơ sở hạ tầng nâng cao hiệu quả suốt vòng đời dự án, trong đó có những nội dung quan trọng về cơ sở hạ tầng giao thông.

Theo ông Ian Mansfield, các chuyên gia tài chính phải được đặt vào trung tâm của quy trình ra quyết định về việc lựa chọn, tìm nguồn tài chính, xây dựng và vận hành cơ sở hạ tầng, nơi mà các kỹ năng cụ thể và quan điểm của chuyên gia tài chính kế toán tạo ra sự khác biệt giữa thành công và thất bại.

“Biết được, quốc gia sở hữu cái gì và nợ cái gì là một yêu cầu cơ bản để giảm thiểu việc thiếu hụt thông tin của Chính phủ, điều này giúp cải thiện việc ra quyết định khi tìm nguồn tài chính cơ sở hạ tầng. Việc quản lý các tài sản chuyên nghiệp và phát triển hệ thống đăng ký tài sản là 2 ví dụ của cách các chuyên gia tài chính có thể dẫn đầu trong việc cải thiện việc ra quyết định của Chính phủ” - ông Ian Mansfield cho biết.

Phó Đại sứ Anh tại Việt Nam Steph Lysaght chia sẻ về mối quan tâm của nhà đầu tư với hạ tầng giao thông tại Việt Nam

Kết quả khảo sát cũng đưa ra các trở ngại trong quản lý cơ sở hạ tầng như chính phủ giám sát và quản lý dự án chưa hiệu quả; chưa xác định rõ giá trị khu vực công và tư đóng góp trong đối tác công tư (PPP); khu vực công còn thiếu sự nhạy bén thương trường.

3 khuyến nghị được báo cáo của ACCA đề xuất gồm xây dựng một tầm nhìn cho đầu tư cơ sở hạ tầng trong tương lai; tạo ưu đãi phù hợp cho dự án đầu tư theo phương thức đi vay; giải quyết tham nhũng và rủi ro đạo đức. Chia sẻ các khuyến nghị này, Phó Đại sứ Anh tại Việt Nam - Steph Lysaght - cho rằng, minh bạch, quản trị doanh nghiệp và chuẩn mực quản trị được coi là các yếu tố quan trọng và liên quan trực tiếp đến nhà đầu tư nước ngoài trong việc đưa ra quyết định đầu tư.

Chuyên gia ACCA chia sẻ kinh nghiệm về nâng cao vai trò doanh nghiệp nhà nước trong đầu tư cơ sở hạ tầng

Trong khi đó chuyên gia Hin Lung Yuen đến từ Ngân hàng Thế giới cho rằng, DNNN chắc chắn là giữ vai trò quan trọng trong phát triển cơ sở hạ tầng giao thông. Tuy nhiên một trở ngại là khung đầu tư công lại không được thiết kế để thu hút được một cách hệ thống nguồn đầu tư của tư nhân. Do đó theo chuyên gia cao cấp này, vấn đề mấu chốt là xác định được phương án cộng sinh giữa khu vực tư nhân và DNNN.

Ông Hin Lung Yuen cũng đặc biệt lưu ý với DNNN trong quản lý nợ, cơ chế thưởng và quản trị doanh nghiệp đóng vai trò rất quan trọng.

Các số liệu đưa ra tại hội thảo cho thấy, Viêt Nam hiện đang thiếu đường bộ có chất lượng và tiêu chuẩn cao. Giao thông đường bộ của Việt Nam tuy có mức tăng trưởng cao là 11% liên tục từ năm 1996 - 2014 song với mật độ 5km trên 1.000km2, Việt Nam hiện xếp sau các nước trong khu vực. Nước láng giềng của Việt Nam là Trung Quốc có mât độ 13km đường cao tốc trên 1.000km2.

Phiên thảo luận tại hội thảo

Tại hội thảo, nhiều chuyên gia cho rằng, liên quan đến hiệu quả quản trị đầu tư hạ tầng giao thông, nay khi Việt Nam đã trở thành nước có thu nhập trung bình, thách thức không phải là số lượng mà là chất lượng của cơ sở hạ tầng giao thông, trong đó cần tập trung vào tính ưu tiên và hiệu quả trong đầu tư.

Đặc biệt cần tối đa hóa tiềm năng cơ sở hạ tầng với việc cải thiện khâu vận hành và bảo dưỡng, cung cấp dịch vụ chất lượng và cải thiện thu hồi chi phí.