Từng bước hoàn thiện hệ thống chính sách về giảm phát thải khí nhà kính

Hiện Việt Nam đã và đang hoàn thiện khung chính sách về biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính nhằm đạt phát thải ròng bằng không vào năm 2050 theo cam kết của Chính phủ Việt Nam tại COP 26.

Từng bước hoàn thiện khung chính sách

Từ năm 2016, Chính phủ Việt Nam đã phê duyệt Thỏa thuận Paris và ban hành kế hoạch thực hiện Thỏa thuận Paris. Từ đó đến nay, Chính phủ Việt Nam quyết liệt thực hiện Thỏa thuận này.

Với mục tiêu hỗ trợ Việt Nam thực hiện Thỏa thuận Paris, sau gần bốn năm triển khai, Dự án “Hỗ trợ Việt Nam thực hiện Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu” (VN-SIPA) đã có những đóng góp quan trọng. Đặc biệt là tư vấn và hỗ trợ quá trình xây dựng khung chính sách và pháp luật về biến đổi khí hậu, xây dựng và cập nhật NDC, tăng cường năng lực cho các cơ quan đầu mối quốc gia, các bộ, ngành và địa phương trong việc quản lý và phối hợp thực hiện NDC và Thỏa thuận Paris.

Theo ông Tăng Thế Cường- Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường): Với sự hỗ trợ của Dự án và một số đối tác khác, ở cấp Trung ương, Việt Nam trình NDC năm 2020 và cập nhật năm 2022, đưa trách nhiệm giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng với biến đổi khí hậu vào Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Các khung chính sách, kế hoạch về BĐKH (01 Nghị định số 06/2022/NĐ-CP, 03 Thông tư gồm: Thông tư số 01/2022/TT-BTNMT, Thông tư 17/2022/TT-BTNMT; Thông tư số 48/2022/TT-BGTVT) nhằm đưa ra lộ trình thực hiện cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP 26 về mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 được xây dựng và hoàn thiện. Đây là một trong những kết quả rất tích cực mà dự án đạt được.

Bên cạnh đó, VN-SIPA đã tư vấn và hỗ trợ các Bộ, ngành xây dựng được 04 hệ thống Đo đạc - Báo cáo - Thẩm định (MRV) giảm nhẹ phát thải khí nhà kính cấp ngành: Sử dụng đất, thay đổi sử dụng đất và lâm nghiệp (LULUCF), giao thông vận tải, xây dựng, và quản lý chất thải; xây dựng các chính sách, kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính. Trong đó có thông tư Hướng dẫn về dãn nhãn năng lượng đối với ô tô con, xe mô tô, xe máy sử dụng năng lượng điện; rà soát mức giảm phát thải khí nhà kính đối với hoạt động chuyển đổi từ phương tiện cá nhân sang phương tiện công cộng tại năm thành phố lớn; Quy định quản lý nhiên liệu tiêu thụ và phát thải khí CO2 từ tàu bay trong hoạt động hàng không dân dụng do Bộ Giao thông vận tải chủ trì; hỗ trợ Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn xây dựng Kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn đến năm 2030; thực hiện NDC ngành trồng trọt, chăn nuôi, LULUCF, v.v…

Các chính sách, kế hoạch mang tính chiến lược đều được các Bộ, ngành lồng ghép các giải pháp thực hiện NDC nhằm xây dựng một nền tảng, cơ sở pháp lý hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Nâng cao nhận thức cho các cấp quản lý

Bên cạnh hoàn thiện khung chính sách, VN-SIPA cũng đã triển khai các hoạt động nâng cao nhận thức, kiến thức, năng lực của các cơ quan đầu mối quốc gia, các Bộ, ngành và địa phương trong việc quản lý và phối hợp thực hiện NDC và Thỏa thuận Paris là vô cùng quan trọng.

Theo đó, Dự án đã tổ chức các chương trình thăm quan học tập, các đợt làm việc tập trung cho các chuyên gia soạn thảo các chính sách chiến lược, các hội thảo tập huấn, v.v… với mục tiêu: Phân tích, tổng hợp thông tin, kỹ năng đàm phán một cách tích cực và chủ động tại các đàm phán về khí hậu quốc tế; nâng cao năng lực để thực hiện các mục tiêu và giải pháp của NDC; nâng cao năng lực Kiểm kê khí nhà kính; nâng cao nhận thức về rủi ro biến đổi khí hậu và năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu.

Ngoài ra, dự án VN-SIPA còn phối hợp với các đối tác (gồm cả tư nhân) triển khai thí điểm thành công ba giải pháp thích ứng dựa vào hệ sinh thái (EbA) đô thị ở TP. Đồng Hới, Quảng Bình cùng với năm mô hình canh tác nông nghiệp dựa vào hệ sinh thái và nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu tại Hà Tĩnh. Các biện pháp này có tác dụng trữ nước mưa, làm giảm rủi ro lũ lụt, giảm hiệu ứng đảo nhiệt đô thị, đồng thời tăng cường đa dạng sinh học.

Đánh giá về kết quả của dự án ông Phạm Văn Tấn, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu nhận định: “Trong bốn năm triển khai thực hiện, dự án đã đạt được tất cả các mục tiêu, nhiệm vụ chính đã được Chính phủ Việt Nam, các Bộ, ngành và GIZ thống nhất”.

Giai đoạn I dự án khép lại với nhiều kết quả và thành tựu đáng ghi nhận trong việc hỗ trợ các Bộ, ngành và Chính phủ Việt Nam thực hiện các cam kết về khí hậu. Giai đoạn II của dự án sẽ được mở ra với những chương trình và mục tiêu mới.

Ông Jens Schmid-Kreye, Phó phòng Hợp tác Kinh tế và Phát triển Đức, Đại sứ quán Cộng hòa Liên bang Đức tại Việt Nam mong đợi:“các ban, ngành tiếp tục chung tay, hợp tác mạnh mẽ hơn nữa để cùng nhau hướng tới mục tiêu quốc gia trung hòa khí hậu vào năm 2050, thực hiện NDC, và mục tiêu cụ thể của Quan hệ Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP)giữa Việt Nam và các nước trong và ngoài G7, được chính phủ Việt Nam thông qua vào cuối tháng 12 năm 2022”.

Liên quan đến vấn đề này, ông Phạm Văn Tấn cho rằng, dự án cần hỗ trợ Việt Nam triển khai thực hiện các cam kết tại Hội nghị COP 26 và Tuyên bố Chính trị về chuyển đổi năng lượng công bằng JETP. Trong đó, chú trọng thực hiện NDC và Chiến lược quốc gia về BĐKH giai đoạn đến năm 2050, thúc đẩy bảo tồn đa dạng sinh học; tư vấn chính sách và hỗ trợ kỹ thuật triển khai JETP, thúc đẩy sự tham gia của khu vực tư nhân vào giảm phát thải khí nhà kính.