Tranh chấp thương mại Nhật - Hàn có nguy cơ leo thang hơn nữa

Quan hệ giữa hai nước xấu đi vào ngày 1/7, khi Tokyo áp đặt các hạn chế xuất khẩu ba vật liệu công nghệ cao sang Hàn Quốc, vốn rất quan trọng đối với sản xuất chất bán dẫn. Nhật Bản cũng loại bỏ Hàn Quốc khỏi danh sách quốc gia được coi là có hệ thống kiểm soát xuất khẩu đáng tin cậy. Seoul đã yêu cầu Tokyo loại bỏ các hạn chế đối với các vật liệu hóa học được sử dụng để sản xuất chất bán dẫn, nhưng yêu cầu đó đã bị từ chối. Bộ Thương mại Hàn Quốc hôm 14/7 cho biết, họ có kế hoạch nêu vấn đề tại cuộc họp của Đại hội đồng của Tổ chức Thương mại thế giới vào ngày 23 - 24/7.

Ảnh minh họa

Washington cũng đã bị kéo vào cuộc chiến thương mại giữa các nước láng giềng ở Bắc Á, và vẫn còn phải xem liệu Mỹ có cân nhắc về tình hình này hay không. Nhật Bản và Hàn Quốc là hai trong số những đồng minh lớn nhất của Washington trong khu vực. David Stilwell, nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ về chính sách Đông Á, đã gặp các quan chức Hàn Quốc tại Seoul ngày 17/7 và cho biết, Washington sẽ tham gia vào tất cả các vấn đề liên quan đến Hàn Quốc và Mỹ, nhưng tránh trả lời trực tiếp các câu hỏi về vai trò của Mỹ trong cuộc xung đột thương mại này.

Trước đó, phía Mỹ cho biết, sẽ không can thiệp vào tranh chấp thương mại Nhật - Hàn. Các chuyên gia không chắc chắn về sự tham gia của Mỹ trong cuộc xung đột thương mại giữa hai nước Đông Bắc Á, nhưng Viện Kinh tế Hàn Quốc của Mỹ cho rằng, chính quyền Mỹ đã cố gắng làm việc đằng sau hậu trường để giảm căng thẳng giữa hai nước. Vấn đề chỉ là không rõ chính quyền Trump sẽ tham gia như thế nào. Lý tưởng nhất là Mỹ sẽ khuyến khích cả hai bên tham gia đối thoại để tìm ra giải pháp hợp lý cho tranh chấp hiện tại.

Ngày 10/7, Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Kang Kyung-wha trong cuộc gặp với Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho rằng, những hạn chế xuất khẩu của Nhật Bản không chỉ có thể gây thiệt hại cho các công ty Hàn Quốc, mà còn có thể phá vỡ chuỗi cung ứng toàn cầu và làm tổn thương các công ty Mỹ. Bộ Ngoại giao Mỹ sau đó đã đưa ra một tuyên bố lưu ý tầm quan trọng của hợp tác ba bên Mỹ - Nhật - Hàn và đồng ý tiếp tục hợp tác chặt chẽ để giải quyết các thách thức chung trong khu vực. Các chuyên gia cho rằng, xác suất Mỹ bước vào làm trung gian hòa giải tích cực là rất thấp. Chính quyền Trump không ngại vũ khí hóa thương mại, việc sử dụng thương mại để giải quyết các bất đồng chính trị có vẻ hợp lý với chính quyền Mỹ hiện tại. Các quy định thương mại được áp đặt không phải do một kế hoạch chính trị ngắn hạn của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, mà là một động thái chiến lược được chờ đợi từ lâu.

Cuộc xung đột thương mại giữa hai quốc gia đã được lên kế hoạch từ khá lâu, cùng với đó là không tin tưởng giữa Nhật Bản và Hàn Quốc trong hai năm qua. Các doanh nghiệp Hàn Quốc đang rất lo lắng và Liên đoàn các ngành công nghiệp Hàn Quốc đã kêu gọi Chính phủ Seoul không trả đũa, điều này có thể làm trầm trọng thêm căng thẳng. Viện dẫn đến các chiến thuật trả đũa được sử dụng trong cuộc chiến thương mại đang diễn ra giữa Mỹ và Trung Quốc, những hạn chế này sẽ làm tổn thương các công ty ở cả hai quốc gia và có một sự khuyến khích mạnh mẽ trong cả cộng đồng doanh nghiệp khi thấy căng thẳng giảm dần. Cuối cùng, sự rạn nứt thương mại sẽ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp từ cả hai quốc gia và chuỗi các nhà cung ứng.