Thúc đẩy sản xuất gắn với xuất khẩu nông sản

Ngày 5/3, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương, World Bank Group tổ chức Diễn đàn “Thúc đẩy sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản Việt Nam năm 2019”.

Chủ động ứng phó với những khó khăn về thị trường nông sản

Nhiều thách thức từ thị trường trọng điểm

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường đã đánh giá, trong năm 2018 ngành nông nghiệp đã vượt qua các khó khăn, thách thức để hoàn thành các chỉ tiêu đề ra như: tốc độ tăng trưởng GDP đạt 3,76%, giá trị sản xuất toàn ngành tăng 3,86%, kim ngạch xuất khẩu đạt mức kỷ lục 40,02 tỷ USD với thặng dư thương mại khoảng 8,72 tỷ USD.

Trong năm 2019, ngành nông nghiệp được dự báo sẽ gặp một số khó khăn, thách thức trong sản xuất và tiêu thụ nông sản. Theo đó, nông nghiệp Việt Nam chủ yếu vẫn sản xuất nhỏ, phân tán nên chưa đáp ứng được yêu cầu về sản xuất hàng hóa quy mô lớn và tiêu chuẩn cao từ thị trường quốc tế. Thách thức, nguy cơ từ tác động của biến đổi khí hậu, môi trường, dich bệnh trên cây trồng, vật nuôi ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất trong nước và tình hình cung cầu nông sản.

Nông sản Việt đối diện với nhiều khó khăn trong tiêu thụ

Thị trường đầu ra cho nông sản gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của tăng trưởng kinh tế thế giới 2019 dự báo giảm và các nước trên thế giới đều quay lại tập trung đầu tư cho phát triển nông nghiệp, nên các mặt hàng nông sản Việt Nam phải cạnh tranh gay gắt trong xuất khẩu. Trong khi đó, các nước nhập khẩu nông sản lớn của Việt Nam như Mỹ, EU, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc… đều gia tăng bảo hộ hàng hóa nông sản thông qua các tiêu chuẩn về quản lý chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm, yêu cầu truy xuất nguồn gốc. Xung đột thương mại giữa Hoa Kỳ - Trung Quốc, những bất ổn xung quanh vấn đề Brexit, những bất ổn địa chính trị trên thế giới cũng ảnh hưởng tới việc xuất khẩu các mặt hàng nông sản của Việt Nam.

Ông Tô Ngọc Sơn – Phó Vụ trưởng Vụ thị trường châu Á – châu Phi (Bộ Công Thương) – nhận định: 5 năm qua, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông lâm thủy sản tiếp tục tăng trưởng tích cực, nhiều thị trường trọng điểm như: Trung Quốc, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc tiếp tục được mở rộng. Có được kết quả trên là do công tác đàm phán, mở cửa thị trường xuất khẩu. Tuy nhiên, việc các thị trường nhập khẩu siết chặt yêu cầu về chất lượng, kiểm dịch thực vật đòi hỏi ngành nông nghiệp phải thay đổi từ phương thức sản xuất, thay đổi thói quen giao dịch đến cách tiếp cận thị trường đã hình thành từ lâu nay.

Tập trung đẩy nhanh công tác mở cửa thị trường

Để thúc đẩy xuất khẩu bền vững các mặt hàng nông thủy sản của Việt Nam, Bộ NN&PTNT, chính quyền địa phương và doanh nghiệp cần tổ chức lại sản xuất các mặt hàng nông thủy sản có trọng tâm, trọng điểm, có quy mô và theo hướng nâng cao chất lượng. Tập trung đẩy nhanh công tác mở cửa thị trường đối với các mặt hàng có tiềm năng xuất khẩu theo hướng xác định rõ mặt hàng ưu tiên, thị trường ưu tiên. Phát hành các ấn phẩm, hướng dẫn về xuất khẩu sang các thị trường trọng điểm. Các doanh nghiệp xuất khẩu cần chủ động nghiên cứu thị trường, thay đổi tư duy tiếp cận thị trường, thay đổi phương thức giao dịch từ tiểu ngạch sang thương mại chính quy, đặc biệt là đối với thị trường Trung Quốc.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng - Chủ tịch Công ty Cổ phần Nafoods Group – nêu quan điểm, xúc tiến thương mại mở thị trường cần mạnh mẽ hơn, đặc biệt là các thị trường trọng điểm như Trung Quốc. Hiện, Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã đồng ý xem xét mở cửa thêm với 7 loại trái cây và nông sản Việt Nam, trong trái chanh leo có thể xuất khẩu theo chính ngạch vào thị trường này. Câu hỏi đặt ra là chúng ta cần làm thế nào để trái cây và nông sản của Việt Nam có thể đàng hoàng đi chính ngạch sang thị trường tỷ dân này. “Hiện doanh nghiệp vẫn chưa xuất khẩu được vào thị trường này theo con đường chính ngạch mà vẫn phải xuất khẩu qua đường tiểu ngạch và xuất khẩu qua đối tác Thái Lan để vào thị trường Trung Quốc. Do đó, tôi kiến nghị, phải có giải pháp, có thủ tục để cho trái chanh leo nói riêng và nhiều loại trái cây khác có thể nhanh chóng được xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc”, ông Hùng nói.

Năm 2019, ngành nông nghiệp đặt ra mục tiêu tốc độ tăng trưởng GDP trên 3,0%, giá trị sản xuất trên 3,11%; kim ngạch xuất khẩu đạt 43 tỷ USD. Để đạt được mục tiêu đề ra, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường chỉ rõ các nhiệm vụ và giải pháp cho năm 2019. Theo đó, tiếp tục triển khai mạnh mẽ cơ cấu lại ngành nông nghiệp; phát triển cơ cấu sản xuất theo 3 trục sản phẩm chủ lực: sản phẩm chủ lực quốc gia, sản phẩm chủ lực cấp tỉnh và nhóm sản phẩm là đặc sản địa phương gắn với chỉ dẫn địa lý. Cạnh đó, tiếp tục đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, xây dựng các vùng nguyên liệu sản xuất tập trung; đẩy mạnh liên kết phát triển tổ hợp tác, HTX. Nâng cao năng lực chế biến nông sản, bảo quản, đóng gói, bao bì, nhãn mác để nâng cao giá trị sản phẩm. Tiếp tục đàm phán để tháo gỡ rào cản thương mại và rào cản kỹ thuật của các nước đối với hàng hóa nông sản của Việt Nam. Xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia, tiến tới hài hòa hóa với các quy định của các thị trường nhập khẩu khu vực và trên thế giới.