Thống nhất cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp

Cùng với quyết định trên, Chỉnh phủ giao Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ- TB&XH) khẩn trương hoàn thiện dự thảo nghị quyết quy định điều kiện đầu tư và hoạt động trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp. Chính phủ cũng yêu cầu Bộ LĐ- TB&XH phối hợp với các Bộ, cơ quan quản lý trực tiếp các trường trung cấp, cao đẳng khẩn trương chỉ đạo thực hiện tự chủ trong hệ thống cơ sở giáo dục nghề nghiệp để giảm nhanh can thiệp hành chính của bộ chủ quản và UBND cấp tỉnh.

Luật Giáo dục nghề nghiệp đã được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ 1/5/2015. Theo đó Chính phủ sẽ thống nhất quản lý giáo dục nghề nghiệp và phân công cơ quan đầu mối thực hiện quản lý nhà nước về lĩnh vực này phù hợp với yêu cầu điều hành của Chính phủ từng thời kỳ. Quyết định này của Chính phủ trên thực tế đã chấm dứt tình trạng lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp do Bộ LĐ-TB&XH và Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) quản lý, bỏ ngỏ, khiến hệ thống giáo dục nghề nghiệp bị phân tách thành hai hệ thống riêng biệt, dẫn tới nhiều bất cập.

Hồi tháng 6/2016, Bộ GD&ĐT đã có văn bản kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ về việc giao Bộ này đảm nhiệm quản lý hệ thống giáo dục từ mầm non đến sau đại học, bao gồm cả giáo dục nghề nghiệp.

Trước đó, vào tháng 11/2014, Quốc hội đã bỏ phiếu thông qua Luật Giáo dục nghề nghiệp. Tuy nhiên, việc giáo dục nghề nghiệp thuộc sự quản lý của bộ nào vẫn là câu hỏi còn bỏ ngỏ, bởi cả hai Bộ LĐ-TB&XH và Bộ GD&ĐT đều không nhận được quá bán số phiếu bầu đảm nhiệm vai trò này. Việc quyết định bộ chủ quản của giáo dục nghề nghiệp khi đó đã được Chính phủ quyết định lùi lại cho nhiệm kỳ sau.

Theo các chuyên gia, việc Chính phủ nhiệm kỳ mới nhanh chóng thống nhất về cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp sẽ cho phép đẩy nhanh việc khắc phục cố hữu lâu nay của thị trường lao động trong nước về cung - cầu lao động cùng việc chủ động phát huy vai trò của các doanh nghiệp. Theo ông Nguyễn Hồng Minh, Tổng cục trưởng Tổng cục Dạy nghề, mặc dù Luật Giáo dục nghề nghiệp đã có chương quy định về trách nhiệm của doanh nghiệp, nhưng quy định này chưa đi vào cuộc sống.

Tuy mối quan hệ giữa cơ sở dạy nghề và doanh nghiệp đã được cải thiện thế nhưng nhìn tổng thể, mối quan hệ này vẫn lỏng lẻo, mang tính tự phát trong khi tính pháp lý, tính trách nhiệm không cao. Các cơ sở dạy nghề chưa có được thông tin đầy đủ từ doanh nghiệp về nhu cầu cụ thể về số lượng, về cơ cấu ngành nghề, về kỹ năng doanh nghiệp cần có cho mỗi nghề. Ngược lại, doanh nghiệp chưa có đầy đủ thông tin về năng lực đào tạo của nhà trường. Nguyên nhân chính là do kết nối cung cầu lao động của quốc gia còn hạn chế, thậm chí còn bị chia cắt, manh mún. Bên cạnh đó còn thiếu vắng các quy định về pháp lý để doanh nghiệp là một trong các chủ thể tham gia đào tạo nghề.

Do vậy theo ông Minh, mục tiêu chung của giáo dục nghề nghiệp là nhằm đào tạo nhân lực trực tiếp cho sản xuất kinh doanh và dịch vụ, có năng lực hành nghề tương ứng với trình độ đào tạo... Chính vì vậy, giáo dục nghề nghiệp phải được đào tạo theo hướng thực hành, chuyển đào tạo theo hướng “cung” sang “cầu” tạo sự đột phá về chất lượng tiếp cận trình độ quốc tế; gắn kết chặt chẽ với lao động, việc làm, xuất khẩu lao động, xóa đói giảm nghèo, thị trường lao động trong nước và quốc tế. Đặc biệt, người tốt nghiệp trình độ CĐ được công nhận danh hiệu kỹ sư thực hành hoặc cử nhân thực hành và liên thông lên trình độ ĐH. Người có trình độ tay nghề cao sẽ có nhiều cơ hội tham gia vào thị trường lao động chung các nước ASEAN, cũng như các nước trên thế giới.