Thách thức của người làm báo thời công nghệ số

Sự phát triển mạnh mẽ của internet cùng với các thiết bị điện tử thông minh đã mở ra một xu hướng phát triển mới của báo chí. Bên cạnh đó, mạng xã hội cũng phần nào đã và đang là môi trường giúp báo chí lan tỏa nhanh chóng tiếp cận với công chúng, lắng nghe và thấu hiểu công chúng hơn. Các tờ báo, đặc biệt là báo mạng điện tử đã tận dụng khả năng này để chia sẻ các tin, bài viết, thu hút thêm nhiều độc giả tiếp cận thông tin.

Sản phẩm báo chí ra đời hiện nay được đầu tư công phu hơn với nhiều điều mới mẻ, sáng tạo cả về hình thức thể hiện, đa dạng về nội dung, loại hình truyền tải nên dễ thu hút độc giả hơn. Các kiểu bài như: Infographics, mega story, E-magazine, long-form,… đã không còn xa lạ với độc giả, tạo nên những món ăn tinh thần mới mẻ.

Trong thời đại số, những cơ hội tuyệt vời để sáng tạo đó đồng nghĩa với việc đặt đội ngũ những người làm báo trước thách thức không nhỏ trong việc trau dồi kỹ năng, cập nhật công nghệ và phải luôn tự làm mới những tác phẩm của mình. Sự cạnh tranh giữa các loại hình truyền thông, đặc biệt là các sản phầm truyền thông mới vừa “làm khó” nhưng cũng vừa là động lực để nhà báo bắt kịp xu hướng phát triển của thời đại.

Bên cạnh đó, hiện nay có rất nhiều thông tin xuất hiện trên mạng xã hội không được kiểm chứng hoặc giả mạo. Bởi vậy người làm báo đang phải đối mặt với rất nhiều thách thức. Thách thức trong việc nhận diện, đấu tranh với thông tin bịa đặt, xấu độc, thách thức trong việc vượt qua bản thân khỏi yếu tố tác động bên ngoài để có những tác phẩm có “tâm”, có “tầm” thể hiện rõ trách nhiệm xã hội của nhà báo. Trong những trường hợp như vậy, các nhà báo cần có sự tinh thông nghề nghiệp, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức nghề nghiệp.

Để phù hợp với môi trường báo chí trong thời đại số, đội ngũ những người làm báo cần phải có phương pháp, kỹ năng, tác phong làm báo phù hợp. Trong đó, báo chí phải dùng công nghệ nhiều hơn và điều nhà báo cần học chính là công nghệ.

Nếu trước đây người làm báo gần như chỉ chuyên môn một công việc, nhưng làm báo thời kỳ đa phương tiện đòi hỏi một nhà báo cần phải là người làm được nhiều việc, không chỉ viết cho báo in mà còn có thể viết cho báo điện tử, báo phát thanh và truyền hình. Nhà báo cần có sự chuyên nghiệp để xử lý thông tin cho các kênh truyền thông. Để thích ứng trong môi trường truyền thông mới, từ đó tăng khả năng sáng tạo các tác phẩm báo chí đa loại hình, thu hút đa dạng các đối tượng người đọc và người xem.

Trong tương lai không xa, sự xuất hiện của công nghệ mới - công nghệ số sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự vận hành, sản xuất và phân phối tin tức của các cơ quan báo chí. Các tòa báo hiện đại trên thế giới đang bắt đầu tận dụng AI (trí tuệ nhân tạo) để giúp độc giả nhanh chóng tìm kiếm và chọn lựa các tin tức phù hợp với mình. Nói chính xác hơn, các tòa soạn sử dụng AI để phân tích hành vi người đọc trong quá khứ để đưa ra các bài báo khớp nhất với sở thích và hứng thú quan tâm của họ. AI đã và đang được sử dụng để phát hiện tin nóng, thẩm định thông tin, tương tác với độc giả, kiểm duyệt comment, sản xuất video, cho đến viết tin, bài tự động. Nhiều tòa soạn sử dụng Robot thay cho các nhà báo để sản xuất sản phẩm truyền thông, đặc biệt là tin tức một cách nhanh chóng và chính xác.

Vì vậy, để không thể bị "đứng ngoài cuộc", người làm nhà báo bắt buộc phải là những người có năng lực, trình độ, tinh thông nghiệp vụ, đa năng và không ngừng học tập, cập nhật kiến thức, công nghệ mới, đồng thời phải luôn giữ vững bản lĩnh chính trị - đó là những yếu tố cần thiết để người làm báo muốn đứng vững và khẳng định mình giữa thời công nghệ số.