Tại sao giá dầu thế giới không cao hơn mặc dù nguồn cung thắt chặt?
Đó là câu hỏi mà các chuyên gia của Rystad Energy đã nêu ra trong báo cáo cập nhật thị trường mới vừa công bố giữa tháng 6, trong đó nhận định rằng bất chấp những kỳ vọng về sự thiếu hụt thị trường dầu mỏ đang rình rập, giá dầu thế giới vẫn ở mức thấp đáng ngạc nhiên.
Theo Rystad Energy, thị trường dầu mỏ được dự đoán sẽ đối mặt với mức thâm hụt đáng kể, trung bình 2,4 triệu thùng mỗi ngày trong thời gian còn lại của năm, cho thấy có sự kết hợp của các yếu tố không cơ bản, nhu cầu tụt hậu và nguồn cung mạnh hơn dự kiến.
Tuy nhiên, bất chấp xu hướng giá, Rystad tin rằng, vào một thời điểm nào đó trong những tuần tới, các nguyên tắc cơ bản của thị trường sẽ thúc đẩy thị trường dầu mỏ. Áp lực tăng giá sẽ sớm thành hiện thực. Đại diện của Rystad thừa nhận trong báo cáo cập nhật rằng các rủi ro giảm giá bao gồm khả năng thất bại trong việc kích thích nền kinh tế Trung Quốc và kỷ luật thấp hơn dự kiến của OPEC+ trong việc tuân thủ cắt giảm sản lượng. Tuy nhiên, bất chấp những rủi ro này, các chuyên gia vẫn tin tưởng rằng áp lực tăng giá đáng kể sẽ trở thành hiện thực trong nửa cuối năm nay.
Sự kém hiệu quả gần đây của các mặt hàng năng lượng so với các loại tài sản khác chủ yếu bị ảnh hưởng bởi môi trường kinh tế vĩ mô và các quyết định phân bổ tài sản. Lãi suất cao và lạm phát đã thúc đẩy sự chuyển hướng sang các tài sản an toàn hơn, chẳng hạn như tiền mặt và trái phiếu, do lo ngại suy thoái kinh tế và sự không chắc chắn về tài chính.
Trước đây, hàng hóa, đặc biệt là dầu thô, được dùng như một biện pháp phòng ngừa lạm phát, nhưng với lạm phát đã lên đến đỉnh điểm và đang giảm dần, sức hấp dẫn của chiến lược phòng ngừa rủi ro này đã giảm đi. Do đó, vị thế đầu cơ trên rổ dầu đã giảm mạnh, phản ánh mức độ tin tưởng thấp vào thị trường vật chất chặt chẽ trong những tháng tới. Lãi suất cao hơn đã có tác động trực tiếp đến chi phí cơ hội trên thị trường vật chất, dẫn đến việc giảm động cơ nắm giữ dầu dự trữ, như đã thấy ở các thị trường khác.
Trong kịch bản cơ sở của mình, Rystad dự báo nhu cầu dầu sẽ tăng 1,7 triệu thùng mỗi ngày vào năm 2023. Tốc độ tăng trưởng này tương đối thận trọng khi so sánh với các nhà dự báo chính khác. Dự báo tăng trưởng trong năm nay có Trung Quốc đại lục (từ quan điểm khu vực) và nhiên liệu máy bay (từ quan điểm sản phẩm) là động lực tăng trưởng chính. Lưu lượng giao thông đường bộ toàn cầu đã giảm xuống dưới mức của năm 2019 trong vài tuần qua sau khi duy trì trên các mức đó trong hơn ba tháng.
Hầu hết sự suy giảm được thấy gần đây tập trung ở Trung Quốc, châu Âu và Bắc Mỹ. Trung Quốc đã phải đối phó với một làn sóng Covid-19 khác trong tháng qua, khiến một số người tự nguyện ở nhà, mặc dù không có bất kỳ lệnh phong tỏa nào. Mặc dù vậy, vẫn phải xem liệu sự suy giảm về phương tiện giao thông đường bộ ở châu Âu, Bắc Mỹ và Trung Quốc chỉ là hiện tượng nhất thời, tồn tại trong thời gian ngắn hay liệu chúng có phải là xu hướng dẫn đến sự giảm tốc của tăng trưởng nhu cầu hay không. Phần lớn sẽ phụ thuộc vào hiệu suất kinh tế của Trung Quốc trong nửa cuối năm nay và hiệu quả của các biện pháp kích thích được công bố gần đây của nước này, cũng như khả năng của Mỹ và châu Âu trong việc tránh suy thoái kinh tế trong bối cảnh lãi suất tăng cao.
Vào tháng 4 năm nay, 7 quốc gia OPEC+, dẫn đầu là Ả Rập Saudi, đã đưa ra các đợt cắt giảm tự nguyện kéo dài từ tháng 5 đến tháng 12/2023 và lên tới 1,15 triệu thùng mỗi ngày, Nga đã thông báo vào tháng 3 rằng họ sẽ tự nguyện giảm sản lượng 500.000 thùng mỗi ngày cho đến cuối năm nay.
Mặc dù sản lượng từ nhóm 7 quốc gia đã giảm vào tháng trước, nhưng nó thấp hơn một chút so với cam kết - trong khi mức cắt giảm đã hứa là 1,15 triệu thùng mỗi ngày, sản lượng đã giảm dưới 900.000 thùng mỗi ngày. Trong trường hợp của Nga, cũng có khoảng cách giữa việc cắt giảm thực tế và hứa hẹn vào tháng 5 - ngoài mức cắt giảm 500.000 thùng mỗi ngày đã công bố, sản lượng đã giảm nhưng chỉ 400.000 thùng mỗi ngày.
Sự không phù hợp giữa sự suy giảm sản lượng của Nga và sự gia tăng xuất khẩu dầu thô bằng đường biển là rất đáng kể và khó hiểu. Bất chấp những cắt giảm được công bố, xuất khẩu đã tăng từ 3,3 triệu thùng mỗi ngày trong tháng 2 lên khoảng 3,5 triệu thùng mỗi ngày trong những tuần gần đây.
Đại diện của Rystad đã cảnh báo trong bản cập nhật rằng nếu “sự chênh lệch đang diễn ra” này vẫn tiếp diễn, nó có khả năng dẫn đến sự thay đổi đáng kể trong động lực cung ứng và gây ra phản ứng đáng chú ý từ phần còn lại của nhóm OPEC+. Mặc dù khả năng xảy ra điều này là thấp, nhưng tác động tiềm ẩn đối với giá cả là rất lớn, đây có thể là một yếu tố góp phần vào tâm lý giảm giá phổ biến trên thị trường. Hơn nữa, hoạt động xuất khẩu mờ nhạt từ các quốc gia bị trừng phạt như Iran và Venezuela càng góp phần gây ra tình trạng bất ổn về nguồn cung.
Theo Triển vọng Năng lượng ngắn hạn (STEO) vào tháng 6, EIA hiện kỳ vọng giá dầu Brent giao ngay trung bình là 79,54 USD/thùng trong năm nay. Trong STEO trước đó, được phát hành vào tháng 5, EIA dự đoán rằng giá giao ngay Brent sẽ trung bình là 78,65 USD/thùng trong năm nay. Trong STEO tháng 6, giá giao ngay Brent được dự đoán ở mức trung bình 78,83 USD/thùng trong quý 2/2023, 78,32 USD/thùng trong quý 3, 79,97 USD/thùng trong quý 4. Trong STEO tháng 5, dầu Brent dự kiến sẽ đạt mức 77,56 USD/thùng trong quý 2/2023 và 78 USD/thùng trong quý 3 và quý 4.
Cũng trong tháng này, các nhà phân tích tại Standard Chartered dự báo giá dầu Brent sẽ ở mức trung bình 91 USD/thùng trong năm nay. Trong báo cáo này, giá dầu Brent được dự đoán trung bình là 88 USD/thùng trong quý 3 năm nay và 93 USD/thùng trong quý 4. BofA Global Research đang duy trì dự báo giá dầu Brent trung bình 80 USD/thùng trong năm nay. Giá dầu Brent đang giao dịch ở mức 76,10 USD/thùng. Hàng hóa này đã tăng trở lại vào khoảng tháng 6, đóng cửa ở mức 74,28 USD/thùng vào ngày 1/6, 76,95 USD/thùng vào ngày 7/6, 71,84 USD/thùng vào ngày 12/6 và 76,61 USD/thùng vào ngày 16/6.
Cho đến nay, mức đóng cửa cao nhất của dầu Brent vào năm 2023 là vào ngày 23/1, ở mức 88,19 USD/thùng. Mức đóng cửa thấp nhất trong năm 2023, cho đến nay, được ghi nhận vào ngày 12/6, ở mức 71,84 USD/thùng.