Ngã Ba Đồng Lộc: Giá trị bất tử

50 năm, sau sự kiện 10 cô gái mở đường ở Ngã ba Đồng Lộc hy sinh vì bị bom vùi, những con người đã cống hiến cả tuổi xuân để bảo đảm mạch máu giao thông nối miền Bắc với miền Nam đã có cuộc hội ngộ cùng nhau tại Ngã ba Đồng Lộc. Những chàng trai, cô gái thanh niên xung phong (TNXP) ngày nào giờ tuổi đã 70 gặp lại nhau, trào nước mắt xúc động khi nhắc đến những ngày tháng gian khổ, hào hùng.

Trở lại Đồng Lộc, bà Nguyễn Thị Lân 74 tuổi, ở huyện Đức Thọ (Hà Tĩnh) - cho biết: Gia nhập TNXP năm 1965 và được điều động vào Quảng Trị, năm 1967, bà được điều động về Ngã ba Đồng Lộc. "Đó là những ngày tháng vô cùng ác liệt, bom đạn dội như mưa, sống chết trong gang tấc. Đồng đội nhiều người đã hy sinh, có người hy sinh ngay trước mắt tôi vì bị trúng bom nổ chậm" - bà Lân xót xa nhớ lại. Ông Nguyễn Đình Cứ 72 tuổi, ở huyện Vũ Quang (Hà Tĩnh) là con duy nhất trong gia đình nên được miễn nhập ngũ. Năm 1965, ông tình nguyện gia nhập TNXP, được cử đi học lớp công binh tháo gỡ bom mìn. Ngày 11/7/1968, tiểu đội của ông gồm 11 người vừa nhận nhiệm vụ vào xã Xuân Lộc, cách Đồng Lộc chừng 2 km để tháo bom nổ chậm thì một đồng đội đã hy sinh vì bom phát nổ. Ông Cứ bị sức ép của bom khiến chảy máu tai. "Thật khủng khiếp vì trận đầu đã có người hy sinh, nhưng sau đó chúng tôi nhanh chóng củng cố tinh thần và lại vào bãi bom, có ngày gỡ được 25 quả" - ông Cứ kể.

Với những gì đã trải qua, khó có thể hình dung được một Đồng Lộc như hôm nay. Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc đang được đầu tư tôn tạo, xây dựng thêm nhiều hạng mục, công trình xứng tầm quốc gia. "Trong những dịp kỉ niệm, nhiều người đến Ngã ba Đồng Lộc rồi cứ lưu luyến mãi. Và những cảm xúc khi viếng mộ 10 cô gái cũng chính là động lực để họ trở lại đây nhiều lần, thậm chí còn kêu gọi lập quỹ để hỗ trợ, chia sẻ với các cựu TNXP và thân nhân các anh hùng liệt sỹ" - anh Trần Đình Ước - Trưởng Ban quản lý Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc - chia sẻ.

Đồng Lộc là nơi quần tụ những công trình tâm linh như: Đài tưởng niệm các liệt sỹ; 10 tấm bia khắc tên tuổi của 800 liệt sỹ ngành giao thông vận tải đã hy sinh…; tượng đài; tháp chuông Đồng Lộc… Ngã ba Đồng Lộc được xếp hạng Khu di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1989, được đầu tư xây dựng thành Khu tưởng niệm TNXP toàn quốc. Năm 2013, khu di tích này được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia đặc biệt trên hệ thống đường Hồ Chí Minh.

Từ mảnh đất không cỏ cây nào sống nổi, 50 năm trôi qua, Đồng Lộc hôm nay đã hồi sinh cùng những đồi thông xanh rì, con đường 15 - nơi đã bị bom cày đi, xới lại, nay thành quốc lộ15, được trải nhựa phẳng lì, luôn tấp nập người và xe cộ đến với Đồng Lộc.