| Máy bay chiến đấu Su-30MK2 và trực thăng Mi hợp luyện trên bầu trời Thủ đô Hà Nội |
Chiếc máy bay E-11A xuất hiện ở Trung Đông là chiếc đầu tiên trong lô 6 chiếc máy bay liên lạc chiến trường E-11A mới được Không quân Mỹ đặt mua, 5 chiếc còn lại dự kiến sẽ được bàn giao trước cuối năm 2026. Hiện tại, tổng số phi đội E-11A của Không quân Mỹ đã lên tới 4 chiếc, tất cả đều thuộc Phi đội tác chiến điện tử viễn chinh số 430 của Không quân Mỹ.
Tên đầy đủ của máy liên lạc chiến trường E-11A là máy bay “Nút liên lạc trên không chiến trường (BACN)” E-11A. Sở dĩ có tên này là do E-11A được trang bị” nút liên lạc trên chiến trường” giống như một “bộ định tuyến trên không”, có thể tạo ra một “mạng di động” trên chiến trường. Mặt khác, nó có thể giúp các máy bay quân sự bay ở độ cao khác nhau duy trì liên lạc với các nhân viên mặt đất, kể cả khi tác chiến ở địa hình phức tạp, máy bay này được mệnh danh là “cỗ máy siêu liên lạc trên chiến trường” của Không quân Mỹ.
 |
| “Cỗ máy siêu liên lạc trên chiến trường” E-11A của Không quân Mỹ |
Các nhà phân tích cho rằng, mặc dù ảnh hưởng của Mỹ ở Trung Đông đang dần suy yếu nhưng các hoạt động quân sự của Quân đội Mỹ ở Trung Đông và khu vực Địa Trung Hải không hề giảm sút. Quân đội Mỹ tuyên bố rằng Phi đội tác chiến điện tử viễn chinh 430 của Lực lượng Không quân Mỹ đã được triển khai tại Sân bay Kandahar ở miền nam Afghanistan trước đây. Tuy nhiên, đến năm 2021, do quân đội Mỹ rút khỏi Afghanistan, phi đội này được chuyển đến Căn cứ Không quân Zafra ở UAE, sau đó được chuyển một phần đến Căn cứ Không quân “Hoàng tử Sultan” ở Saudi Arabia.
Kể từ khi Quân đội Mỹ rút khỏi Afghanistan, 4 chiếc máy bay liên lạc chiến trường E-11A được triển khai ở Trung Đông thường xuyên thực hiện nhiều nhiệm vụ huấn luyện và chiến đấu khác nhau, bao gồm tham gia các cuộc tập trận chung giữa quân đội Mỹ và các nước Trung Đông.
Do hoạt động trong thời gian dài với tải trọng cao, tháng 1/2020, một máy bay liên lạc chiến trường E-11A của Phi đội tác chiến điện tử viễn chinh 430 của Không quân Mỹ đã rơi tại Afghanistan, khiến 2 phi công thiệt mạng. Đồng thời, quân đội Mỹ đang thúc đẩy mạnh mẽ khái niệm “Chỉ huy và kiểm soát chung đa miền”, với mục tiêu là chuyển từ liên lạc chung quân sự đơn giản sang hợp nhất dữ liệu liên quân, điều này đã làm gia tăng gánh nặng cho giao thức liên lạc với 3 chiếc E-11A.
 |
| Thiết bị thông tin liên lạc bên trong E-11A |
Tháng 2/2021, Lực lượng Không quân Mỹ thông báo mua 6 máy bay liên lạc chiến trường E-11A mới. Giới phân tích tin rằng, việc Không quân Mỹ mở rộng phi đội E-11A một mặt là do nhu cầu tiếp tục duy trì các hoạt động quân sự với tần suất cao ở Trung Đông, mặt khác nhằm cải thiện khả năng liên lạc thông tin trên chiến trường, với 9 máy bay E-11A, Quân đội Mỹ có thể cung cấp các dịch vụ liên lạc cho ít nhất hai khu vực mục tiêu cùng một lúc.
Được biết, Lực lượng không quân Mỹ đang lên kế hoạch thành lập một căn cứ mới cho máy bay này tại Căn cứ không quân Grand Forks, Bắc Dakota, thuộc sự chỉ huy của Liên đội Trinh sát 319.
Máy bay E-11A BACN được Không quân Mỹ phát triển từ dòng máy bay chở doanh nhân tầm xa Bombardier Global 6000. BACN được ví như “wifi trên trời”, được coi là giải pháp hữu hiệu, giúp các khí tài khác nhau của Mỹ “hòa mạng” làm một và giúp kết nối binh sĩ dưới mặt đất với kiểm soát không lưu tiền phương (FAC) hoặc kiểm soát không kích liên quân (JTAC).
Các máy bay BACN được Mỹ phát triển ngay sau chiến dịch hiệp đồng thảm họa giữa đặc nhiệm hải quân (SEAL), thủy quân lục chiến và lục quân mang tên Red Wings tại Afghanistan vào năm 2005. Dòng E-11A BACN bay thử chuyến đầu vào tháng 11/2005 và đưa vào biên chế không quân Mỹ từ năm 2009. Chúng luôn được triển khai tại Afghanistan để thực hiện nhiệm vụ và chỉ trở về Mỹ khi cần bảo dưỡng.
