Hình thành cụm công nghiệp đồng bộ, hiện đại

Nhiều khó khăn

Những năm qua, Bộ Công Thương đã phối hợp với các địa phương đẩy mạnh đầu tư, xây dựng hạ tầng, phát triển các CCN, góp phần thực hiện chủ trương "ly nông bất ly hương" và xây dựng nông thôn mới (NTM). Các CCN làng nghề cũng góp phần tích cực trong việc di dời các doanh nghiệp (DN), cơ sở gây ô nhiễm môi trường ra khỏi khu dân cư, giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường.

Để thu hút DN đầu tư phát triển công nghiệp ở các địa phương, thực tế, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 68/2017/NĐ-CP về quản lý, phát triển CCN thống nhất từ quy hoạch, thành lập, mở rộng CCN đến đầu tư xây dựng hạ tầng, sản xuất trong CCN. Tuy nhiên, sau một thời gian triển khai thực hiện, một số nội dung, quy định của Nghị định không còn phù hợp với quy định mới của pháp luật.

Theo số liệu thống kê của Cục Công Thương địa phương (Bộ Công Thương), cả nước hiện đã thành lập được 905 CCN với tổng diện tích trên 30.700 ha. Trong đó, có 358 CCN do DN làm chủ đầu tư xây dựng hạ tầng; các CCN còn lại do Trung tâm phát triển CCN, Ban quản lý CCN cấp huyện, Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng cấp huyện, đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở Công Thương và các đơn vị khác làm chủ đầu tư.

Tuy nhiên, theo đánh giá, tiến độ đầu tư xây dựng hạ tầng tại các CCN nhìn chung còn chậm. Nguyên nhân chủ yếu do khó khăn về nguồn vốn, thủ tục đền bù giải phóng mặt bằng do đa số CCN cần nhiều thời gian để giải quyết, thêm vào đó một số lúng túng trong quy định chấm điểm lựa chọn nhà đầu tư… Ngoài ra, việc chấp hành một số nội dung, quy định ở một số địa phương còn chưa nghiêm túc, như: Các CCN được thành lập, mở rộng theo Nghị định 68 nhưng dự án xây dựng hạ tầng CCN vẫn phải thực hiện thủ tục quyết định chủ trương đầu tư. Thậm chí, nhiều địa phương chưa thực hiện tốt nguyên tắc Sở Công Thương là cơ quan đầu mối tiếp nhận, thẩm định, đề nghị UBND cấp tỉnh quyết định chủ trương đầu tư dự án vào CCN và các thủ tục hành chính khác liên quan.

Gỡ vướng cho cụm công nghiệp

Trước những vướng mắc, tồn tại trong phát triển các CCN, Bộ Công Thương đã tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định số 66/2020/NĐ-CP Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 68/2017/NĐ-CP về quản lý, phát triển CCN, góp phần từng bước tháo gỡ khó khăn, giúp thu hút đầu tư, hướng tới phát triển các CCN đồng bộ, văn minh, hiện đại.

Thực hiện Nghị định số 68/2017/NĐ-CP và Nghị định 66/2020/NĐ-CP, các địa phương đã ban hành và tổ chức thực hiện quy hoạch, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch phát triển CCN, thành lập, mở rộng CCN, đầu tư xây dựng hạ tầng, thu hút đầu tư vào các CCN theo quy định pháp luật. Đến nay, 58/63 địa phương đã ban hành và thực hiện Quy chế phối hợp quản lý CCN trên địa bàn; 12/63 địa phương đã ban hành Chương trình riêng hỗ trợ đầu tư hạ tầng CCN do ngân sách địa phương đảm bảo và đa số các địa phương còn lại lồng ghép chính sách hỗ trợ CCN vào chính sách chung của địa phương.

Nhằm tháo gỡ khó khăn trong phát triển CCN, tạo mặt bằng cho các DN nhỏ và vừa sản xuất, tăng trưởng, thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tích cực phối hợp với các bộ, ngành, địa phương thực hiện một số giải pháp. Cụ thể, tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình hỗ trợ đầu tư hạ tầng các CCN giai đoạn 2021-2025 từ ngân sách trung ương, nhằm hỗ trợ các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoàn thành đầu tư, xây dựng hạ tầng kỹ thuật các CCN theo định hướng quy hoạch tỉnh, tạo điều kiện thu hút mạnh mẽ các DN đầu tư vào khu vực nông thôn, phát huy hiệu quả các CCN; cải thiện rõ rệt tình trạng ô nhiễm môi trường ở các CCN, làng nghề và khu vực nông thôn.

Đồng thời, phối hợp với các bộ, ngành tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện chính sách, pháp luật về quản lý, phát triển CCN, về đầu tư theo hướng bổ sung CCN vào Danh mục địa bàn ưu đãi đầu tư, đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật CCN vào Danh mục ngành, nghề đặc biệt ưu đãi đầu tư; giao cơ quan đầu mối quản lý CCN ở địa phương (Sở Công Thương) chủ trì, đầu mối trong công tác thẩm định tiếp nhận các dự án đầu tư xây dựng hạ tầng CCN và các dự án thứ cấp vào CCN để trình cấp có thẩm quyền quyết định, hướng dẫn chuyển giao chủ đầu tư hạ tầng CCN có vốn đầu tư từ ngân sách sang DN quản lý để các địa phương triển khai thuận lợi.

Cùng với đó, tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc xây dựng mới các chính sách hỗ trợ đầu tư hạ tầng CCN phù hợp khả năng ngân sách địa phương; tăng cường bố trí ngân sách cho các hoạt động phát triển CCN, đặc biệt hoạt động xúc tiến, thu hút DN, nhà đầu tư tiềm năng vào lĩnh vực CCN. Tổ chức thực hiện nghiêm các quy định khác của pháp luật về quản lý, phát triển CCN.