Hệ lụy khôn lường khi sử dụng mũ bảo hiểm giả, kém chất lượng

Theo thống kê của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, việc sử dụng mũ bảo hiểm chính hãng khi tham gia giao thông sẽ làm giảm nguy cơ tử vong lên đến 70%. Tuy nhiên, theo Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy tại Việt Nam (VAMM), trên thị trường hiện nay xuất hiện rất nhiều loại mũ bảo hiểm giả, kém chất lượng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn.

Cũng theo khảo sát thực tế của VAMM, dọc các tuyến đường phố trên các tỉnh, thành phố, nhiều cửa hàng, sạp hàng bàn mũ bảo hiểm giả, trôi nổi, không rõ nguồn gốc. Đáng chú ý, nhiều cửa hàng chuyên bán mũ bảo hiểm ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh còn xảy ra hiện tượng trà trộn mũ bảo hiểm chính hãng và mũ bảo hiểm giả, kém chất lượng để đánh lừa người tiêu dùng.

Thời gian qua, các lực lượng chức năng đã liên tiếp kiểm tra, phát hiện nhiều vụ vi phạm liên quan đến các sản phẩm mũ bảo hiểm giả, kém chất lượng. Gần đây nhất, ngày 5/4/2024, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Lâm Đồng đã khởi tố, bắt tạm giam đối tượng Nguyễn Sơn Trung (sinh năm 1997), trú tại Thôn 1, xã Lộc An, huyện Bảo Lâm để điều tra về hành vi mua bán hàng giả.

Trước đó, qua công tác nắm tình hình, Phòng Cảnh sát kinh tế phát hiện một kho hàng tại huyện Bảo Lâm có nhiều dấu hiệu nghi vấn nên đã tiến hành kiểm tra. Qua đó, đơn vị phát hiện hàng chục thùng giấy lớn chứa mũ bảo hiểm có dấu hiệu làm giả một thương hiệu nổi tiếng. Cơ quan chức năng đã lập biên bản thu giữ gần 2.300 chiếc mũ bảo hiểm cùng nhiều tang vật liên quan để phục vụ công tác điều tra. Ước tính lô hàng này nếu đem ra thị trường tiêu thụ có giá trị hơn 1,3 tỷ đồng.

Trước đó, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, ngày 11/3/2023, Đội Quản lý thị trường số 1 - Cục Quản lý thị trường tỉnh đã phối hợp với Phòng Cảnh sát giao thông đường bộ, đường sắt - Công an tỉnh kiểm tra xe ô tô tải mang biển số 14H-008.87 trên địa bàn Tp Hạ Long. Trong quá trình thực hiện quyết định khám, Đội Quản lý thị trường số 1 đã phát hiện 468 chiếc mũ bảo hiểm mang nhãn hiệu HONDA có nhiều dấu hiệu giả mạo nhãn hiệu. Thời điểm kiểm tra, chủ hàng không xuất trình bất kỳ hoá đơn hoặc chứng từ nào liên quan đến số hàng hoá trên xe.

Từ thực tế trong quá trình kiểm tra, giám sát thị trường, lãnh đạo Cục Quản lý thị trường thành phố Hà Nội cho biết, trên thị trường truyền thống vẫn tồn tại một số cá nhân bày bán mũ bảo hiểm, mũ có kiểu dáng giống mũ bảo hiểm trên vỉa hè không có giấy đăng ký kinh doanh, không rõ nguồn gốc xuất xứ, không có dấu hợp quy, không niêm yết giá bán, không có dán nhãn, ghi nhãn không đầy đủ và có kiểu dáng giống mũ bảo hiểm thật gây nhầm lẫn cho người dân.

Mặc dù, lực lượng Quản lý thị trường đã tiến hành nhiều đợt thanh, kiểm tra hoạt động kinh doanh mũ bảo hiểm nhưng gặp khó khăn trong công tác xử phạt bởi đa phần các cá nhân bày bán tự phát trên lòng đường, vỉa hè, không có cửa hàng, giấy phép kinh doanh. Mặt khác, khi lực lượng chức năng rời đi, các đối tượng này lại bày bán công khai trở lại.

Bà Đại Khả Quỳnh - Trưởng ban Sở hữu trí tuệ, Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cho biết, khi sử dụng mũ bảo hiểm giả, kém chất lượng, khả năng bảo vệ người sử dụng sẽ bị giảm sút, dẫn đến nguy cơ tử vong cơ hơn. Chỉ ra các đặc điểm nhận diện, phân biệt mũ bảo hiểm chính hãng và hàng giả, hàng kém chất lượng, bà Đại Khả Quỳnh cho biết, mũ bảo hiểm chính hãng có nhãn ghi "mũ bảo hiểm dùng cho người đi mô tô, xe máy" cùng tem nhãn ghi thông tin công ty sản xuất; có tem hợp quy, sử dụng logo của các thương hiệu; chịu được tác động mạnh và bảo vệ an toàn, sức khỏe, tính mạng của người sử dụng..

"Đội mũ bảo hiểm đạt chuẩn có thể giúp người sử dụng giảm tới 42% nguy cơ tử vong; giảm đến 69% nguy cơ chấn thương sọ não" - bà Đại Khả Quỳnh thông tin và cho biết, theo thống kê sơ bộ của VAMM, tỷ lệ đội mũ bảo hiểm không đạt chuẩn tại thành phố Hà Nội là 19% cao hơn TP. Hồ Chí Minh (4%).

Do vậy, trong thời gian tới, để bảo về quyền và lợi ích của người tiêu dùng cũng như bảo vệ sức khỏe, an toàn tính mạng của người sử dụng, đại diện VAMM kiến nghị các lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, kiểm soát và xử lý nghiêm các trường hợp kinh doanh, buôn bán mũ bảo hiểm giả, mũ bảo hiểm kém chất lượng.

Theo Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, khác với trước đây, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ chỉ xuất hiện đối với một số nhóm sản phẩm xa xỉ có giá trị cao như: Thời trang, phụ kiện thời trang, mỹ phẩm. Hiện nay, tất cả các sản phẩm hàng hóa đều có nguy cơ bị làm giả, nguy cơ bị xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ do các đối tượng có chủ đích nắm bắt nhu cầu của người tiêu dùng.

Ở Việt Nam, nguồn hàng hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệđược xác định bởi hàng hóa nhập khẩu và hàng sản xuất trong nước. Trên thị trường, các mặt hàng bị làm giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ xuất hiện ở hầu hết các nhóm, ngành hàng tiêu dùng lương thực, thực phẩm, thuốc tân dược, đông dược, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, đồ điện tử, điện dân dụng, rượu, bia, nước giải khát, thuốc lá, thực phẩm chức năng…; hàng thời trang như: Túi xách, nước hoa, đồ trang sức; vật liệu xây dựng như: Ngành nhựa, ngành sơn…

Các vụ việc do các lực lượng chức năng kiểm tra trong thời gian gần đây có dấu hiệu hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ sản xuất trong nước tăng dần cả về quy mô và số vụ việc.