Hàn Quốc tiến thoái lưỡng nan khi tham gia CPTPP?

Hàn Quốc đang rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan khi tham gia hiệp định thương mại tự do khu vực này, vì lẽ Nhật Bản là nước đi đầu trong CPTPP, nên dự kiến ​​sẽ đặt ra những thách thức dài hạn đối với hàng xuất khẩu của Hàn Quốc. Mới đây, các chuyên gia cho biết có thể sẽ không có tác động lớn ngay lập tức đến thương mại của Hàn Quốc với các thành viên của CPTPP vì nước này đã xây dựng được mạng lưới thương mại tự do tương ứng với hầu hết trong số các nước đó, nhưng phải nghiên cứu tính khả thi của việc tham gia hiệp định, vì tầm quan trọng của CPTPP về thương mại toàn cầu.

Hiệp định CPTPP đã chính thức có hiệu lực vào ngày 30/12/2018, với đợt cắt giảm thuế đầu tiên được áp dụng ngay lập tức cho sáu thành viên (Nhật Bản, Canada, Mexico, Australia, New Zealand, Singapore) và hiệu lực với Việt Nam từ ngày 14/01/2019, còn 4 nước (Malaysia, Brunei, Chile và Peru) vẫn đang trong quá trình phê chuẩn nội bộ.

Tính đến năm 2017, tổng GDP và thương mại của các quốc gia thành viên CPTPP lần lượt chiếm 13,9% và 15,2% tổng giá trị GDP và thương mại của thế giới, khiến CPTPP trở thành hiệp định thương mại tự do lớn thứ ba thế giới. Nhiều quốc gia thành viên (bao gồm cả Việt Nam) đang là đối tác thương mại cốt lõi của Hàn Quốc, chiếm 23,3% xuất khẩu của nước này. Bất chấp quy mô của hiệp định, tác động đối với thương mại của Hàn Quốc có thể sẽ được kiềm chế vì Hàn Quốc đã ký các hiệp định thương mại tự do với tất cả các quốc gia thành viên trừ Nhật Bản và Mexico.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết, Hiệp định này sẽ loại bỏ những lợi thế mà các công ty ô tô, máy móc và điện tử Hàn Quốc đang được hưởng ở các thị trường này so với Nhật Bản, nơi đã trả mức thuế cao trước CPTPP. Cơ quan Xúc tiến đầu tư thương mại Hàn Quốc (KOTRA) cho rằng về giá cả, hiệu suất của các nhà sản xuất Hàn Quốc tại các quốc gia đó có thể không tốt như trước khi có CPTPP. Vì nhiều nhà sản xuất ô tô Nhật Bản thuê ngoài sản xuất phụ tùng ô tô của họ ở các nước Đông Nam Á, chi phí mua sắm phụ tùng giảm, có thể dẫn đến giảm giá tiêu dùng. Đây sẽ là mối đe dọa đối với các nhà sản xuất ô tô Hàn Quốc, vốn đang phải đối mặt với những thách thức từ các thương hiệu Trung Quốc ở những khu vực đó.

Một bất lợi khác của Hàn Quốc đối với CPTPP là chi phí cơ hội dự kiến ​​tại thị trường Mexico khi quốc gia này cho phép các dự án công nghiệp do chính phủ chỉ đạo chỉ dành cho các công ty từ các quốc gia đã ký kết các hiệp định thương mại tự do. Vì Hàn Quốc không có hiệp định thương mại tự do với Mexico, nên có khả năng cho phép các cơ hội ở nước này đối với các công ty Nhật Bản hoặc những công ty từ các quốc gia khác.

Bất chấp những tác động tiềm tàng của việc không tham gia CPTPP, chính phủ Hàn Quốc vẫn đang dao động về việc liệu có nên tham gia hiệp định này hay không vì thâm hụt thương mại với Nhật Bản, đã ở mức 28,31 tỷ USD vào năm 2017. Đối với Hàn Quốc, KOTRA cho rằng, việc tham gia CPTPP là tương đương với việc ký kết hiệp định thương mại tự do với Nhật Bản, và hiệp định này có liên quan để mở rộng thâm hụt thương mại của Hàn Quốc với Nhật Bản hơn nữa.

Hiện tại, Nhật Bản không áp dụng thuế đối với thiết bị vận tải và máy móc phi điện tử, trong khi Hàn Quốc đang áp dụng mức thuế khổng lồ đối với các sản phẩm công nghiệp của Nhật Bản, đặc biệt là ô tô, điện tử và máy móc. Nếu rào cản được dỡ bỏ, các sản phẩm trong nước sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh mạnh mẽ với các sản phẩm của Nhật Bản. Với việc Hàn Quốc dường như bị mắc kẹt trong một tình huống tiến thoái lưỡng nan, các chuyên gia cũng cho thấy nhiều ý kiến ​​trái chiều về việc liệu Hàn Quốc có nên tham gia hiệp định CPTPP hay không.

Cùng với các hiệp định thương mại tự do hiện có của Hàn Quốc với các nước thành viên của CPTPP, Mỹ không nằm trong CPTPP, do đó sẽ không có bất lợi khẩn cấp nào đối với Hàn Quốc. Các chuyên gia cho rằng “thay vì một quyết định vội vàng, Hàn Quốc nên tập trung vào một nghiên cứu khả thi về quan hệ thương mại một đối một với Nhật Bản”. Mặt khác, các chuyên gia của Đại học Quốc gia Seoul cho biết, Hàn Quốc nên "tích cực xem xét tham gia hiệp định", như một cách để tăng cường sự hiện diện của nước này trong môi trường thương mại toàn cầu khắc nghiệt.