Giá phân bón có thể giảm 40% trong năm nay

Nguồn cung tăng trên toàn cầu

Công ty Cổ phần Chứng khoán Bảo Việt vừa đưa ra báo cáo ngành phân bón 2023. Theo đó, nguồn cung phân bón trên toàn cầu dự kiến sẽ tăng nhẹ trong năm nay và nhu cầu sử dụng cũng phục hồi nhẹ. Nguồn cung tăng nên giá phân bón các loại như phân Ure, Kali và DAP có thể giảm tới 40% so với năm 2022.

Về nguồn cung, trong năm 2022, nguồn cung phân bón bị thắt chặt do Trung Quốc và Nga đều hạn chế xuất khẩu phân bón. Tuy nhiên, đến 2023, cả hai “cường quốc” về phân bón này đã dỡ bỏ, gia tăng hạn ngạch xuất khẩu phân bón.

Cụ thể, từ cuối năm 2022, Nga đã nâng mức tăng hạn ngạch xuất khẩu phân đạm từ 8,3 triệu tấn lên gần 11,8 triệu tấn đến tháng 5/2023. Bên cạnh đó, một số nhà máy sản xuất phân bón mới bổ sung trong giai đoạn 2020-2022 ở Ấn Độ, Nigeria, Brunei, 3 nhà máy ở Nga và 10 nhà máy ở Trung Quốc sẽ đi vào hoạt động trong cuối năm nay.

Thông tin từ Financial Times (Anh) cũng cho biết lượng dự trữ khí đốt tự nhiên của Liên minh châu Âu (EU) đang ở mức cao kỷ lục sau một mùa đông ôn hoà hơn dự đoán, củng cố hy vọng rằng khối này có thể từ bỏ việc nhập khẩu khí đốt từ Nga.

Theo số liệu của Cơ quan Công nghiệp Cơ sở Hạ tầng Khí đốt Châu Âu, tổng dung lượng lưu trữ của khối này đạt 55,7% công suất - mức cao nhất vào đầu tháng 4 kể từ năm 2011. Đồng thời, trong báo cáo thị trường khí đốt quý 1/2023, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã điều chỉnh giảm dự báo giá khí đốt trung bình năm 2023 khoảng 70%, xuống còn khoảng 11 USD/mmBTU so với báo cáo tháng 10/2022. Do đó, nhiều khả năng các nhà máy sản xuất phân bón Ure chạy bằng khí ở Châu Âu vốn đã ngừng sản xuất vào năm 2022 sẽ hoạt động trở lại vào năm 2023.

Chính vì thế, dự kiến nguồn cung phân bón năm 2023 sẽ dồi dào trên toàn cầu.

Hiệp hội Phân bón Quốc tế (IFA) đưa ra kịch bản lạc quan cho thị trường phân bón với nguồn cung năm 2023 tăng 2,2% so với năm 2022, đạt 263 triệu tấn. Trong đó, sản lượng phân đạm, phân lân và phân kali lần lượt tăng 0,7%; 2,7% và 6,9% so với năm 2022. Ngoài ra, hãng nghiên cứu thị trường S&P Global cũng dự đoán nguồn cung phân Ure trên toàn cầu trong năm nay cũng tăng 1,5% so với năm 2022.

Giá phân bón dự kiến giảm 40% trong năm nay

Chứng khoán Bảo Việt cũng nhận định, nhu cầu tiêu thụ phân bón trên toàn cầu sẽ phục hồi trở lại trong năm 2023 sau khi liên tục sụt giảm trong năm 2021 và 2022. Cụ thể, IFA dự báo nhu cầu phân bón năm nay tăng 195,8 nghìn tấn, tương đương mức tăng 1,5% từ mức thấp trong năm 2022.

Trong đó, nhu cầu Ure toàn cầu dự kiến sẽ tăng khoảng 1,7%, nhu cầu DAP tăng từ 4-7% so với năm trước.

Đối với Ure, dự báo của hãng S&P Global cho biết giá phân bón Ure các loại sẽ giao động từ mức 400-430 USD/tấn trong năm nay, giảm 38% so với năm 2022. Mức giá này cũng giảm rất thấp so với giá xấp xỉ 1.000 USD/tấn hồi đầu năm 2022.

S&P Global cũng nhận định giá phân bón Ure có thể sẽ tiếp tục chịu áp lực trong nửa đầu năm 2023 cho đến khi có nhu cầu lớn từ thị trường lớn như Ấn Độ và Brazil bước vào mùa vụ.

Ngoài ra, Nga áp mức thuế xuất khẩu phân bón mới 23,5% đối với các sản phẩm Ure có giá trên 450 USD/tấn, có hiệu lực từ 01/01/2023 đến 31/12/2023. Do đó, các nhà xuất khẩu Ure của Nga sẽ thiết lập giá sàn thấp (dưới mức giá 450 USD) trong năm 2023 vì thuế xuất khẩu khuyến khích các nhà xuất khẩu Nga bán Ure dưới mức giá này trong suốt cả năm. Với chi phí sản xuất trung bình ước tính khoảng 156 USD/tấn Ure (theo giá FOB) trong 2023, giá phân bón Ure dưới 450 USD vẫn mang lại lợi nhuận hấp dẫn cho các nhà sản xuất phân bón tại Nga.

Đánh giá chung về tình hình phân bón trong năm 2023, chứng khoán Bảo Việt cho rằng người mua vẫn thận trọng và chờ đợi giá phân bón Ure tiếp tục giảm, trong khi người bán lại lo lắng về mức tồn kho cao.

Đối với giá phân bón Kali, Ngân hàng Thế giới dự báo giá phân bón Kali trung bình năm 2023 ở mức 500 USD/tấn, giảm 40% so với năm ngoái do nguồn cung phục hồi nhanh hơn so với nhu cầu. Trong trung hạn, nguồn cung phân bón Kali trong giai đoạn 2022 – 2025 dự kiến phục hồi ở mức thấp do việc chậm trễ trong việc mở rộng công suất ở khu vực Đông Âu, chiếm khoảng 60% trong tổng nguồn cung tăng thêm trong giai đoạn trên.

Đối với giá phân bón DAP, Chứng khoán Bảo Việt cho biết Trung Quốc nhiều khả năng sẽ có thể gỡ bỏ việc áp đặt hạn ngạch đối với phân lân trong nửa cuối năm nay. Chứng khoán Bảo Việt dẫn ước tính của hãng sản xuất phân bón DAP lớn nhất Hoa Kỳ Mosaic cho biết Trung Quốc sẽ xuất khẩu 4,48 triệu tấn DAP và 1,68 triệu tấn MAP trong năm nay, lần lượt tăng 21,4% và 2,1% sso với năm 2022. Tổng lượng xuất khẩu phân bón DAP và MAP này ước tính chiếm 90% sản lượng xuất khẩu phân lân của Trung Quốc trong năm 2023.

Do đó, giá phân bón DAP năm 2023 được hãng nghiên cứu Fitch Rating ước tính ở mức 550 USD/tấn, giảm 39% so với cùng kỳ năm 2022.

Vẫn đề xuất gỡ vướng Luật Thuế 71 về thuế VAT cho phân bón

Hiện giá phân bón được đánh giá đã xuống mức thấp nhất trong vòng 2 năm trở lại đây. Điều này giúp nông dân tích cực sản xuất trở lại sau quãng thời gian thua lỗ vì giá phân bón tăng phi mã. Tuy nhiên, giá phân bón xuống thấp tạo áp lực lớn cho các doanh nghiệp sản xuất. Chính vì thế, trong bối cảnh này, để hài hòa lợi ích giữa nhà sản xuất và người nông dân chính là bài toán tiết giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm. Bên cạnh đó, theo TS Phùng Hà - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam, cần xem xét và gỡ vướng Luật số 71/2014/QH13 (Luật thuế 71) đề xuất đưa phân bón vào diện chịu thuế VAT. Hiện các doanh nghiệp sản xuất phân bón không được khấu trừ các chi phí VAT đã bỏ ra trong quá trình sản xuất. Thực tế này buộc các doanh nghiệp phải cộng vào giá thành sản xuất nên giá bán bị vọt lên.

Từ đó, giá thành phân bón sản xuất trong nước tăng lên từ 7-8%, điều này khiến người nông dân phải mua giá cao hơn.