Dự thảo Nghị định về Luật Bảo vệ môi trường 2020 có làm khó doanh nghiệp?

Giảm 34% thủ tục hành chính

Mới đây, một số hiệp hội, doanh nghiệp (DN) đã có kiến nghị Bộ TN&MT về một số nội dung chưa phù hợp trong dự thảo, trong đó tập trung vào 3 nội dung chính: Thủ tục cấp Giấy phép môi trường (GPMT) phức tạp, trùng lắp; khoản tiền tái chế sản phẩm, bao bì chưa rõ ràng; quy định khó cho DN thủy sản.

Doanh nghiệp phải có trách nhiệm với vòng đời sản phẩm của mình

Theo Bộ TN&MT, những ý kiến này dựa trên bản Dự thảo Nghị định tại buổi làm việc ngày 30/8/2021, chưa phải bản mới nhất đã tiếp thu, hoàn thiện.

Tuy nhiên, Bộ TN&MT khẳng định, về cải cách thủ tục hành chính (TTHC) trong lĩnh vực môi trường Dự thảo Nghị định đã bám sát, cụ thể hóa chủ trương cải cách TTHC theo quy định của Luật BVMT 2020; trong đó, đã giảm 18 TTHC so với quy định hiện hành (giảm 34%); tích hợp 7 loại giấy phép, xác nhận gồm: Giấy xác nhận hoàn thành công trình BVMT, giấy xác nhận đủ điều kiện về BVMT trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất, giấy phép xả khí thải công nghiệp, giấy phép xử lý chất thải nguy hại, giấy phép xả nước thải vào nguồn nước, giấy phép xả nước thải vào công trình thuỷ lợi, sổ đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại vào 1 GPMT.

Như vậy, so với trước đây, thay vì phải thực hiện nhiều giấy phép đơn lẻ thì theo Dự thảo Nghị định, DN chỉ cần thực hiện 1 thủ tục là đề nghị cấp GPMT.

Bên cạnh đó, vấn đề DN thắc mắc, trước đây chỉ có các dự án gây ô nhiễm đến môi trường (nhóm I) mới phải làm đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và xin GPMT, nhưng với quy định mới thì các dự án và nhà máy nhóm I, nhóm II kể cả đã hoạt động cũng phải làm ĐTM và xin GPMT, là không có cơ sở.

Cụ thể, tại Khoản 1 Điều 30 Luật BVMT quy định, đối tượng phải thực hiện ĐTM là dự án nhóm I và nhóm II có yếu tố nhạy cảm về môi trường như xả thải vào nguồn nước cấp sinh hoạt, đầu tư trong khu bảo tồn thiên nhiên, rừng, di tích lịch sử văn hóa…; Điều 39 Luật BVMT quy định đối tượng phải có GPMT gồm: Dự án đầu tư nhóm I, nhóm II và nhóm III có phát sinh nước thải, bụi, khí thải xả ra môi trường phải được xử lý hoặc phát sinh chất thải nguy hại phải được quản lý theo quy định về quản lý chất thải khi đi vào vận hành chính thức; dự án đầu tư, cơ sở, khu sản xuất, kinh doanh dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp hoạt động trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành có tiêu chí về môi trường như đối tượng quy định tại khoản 1 Điều này.

Làm rõ trách nhiệm của doanh nghiệp

Về quy định các cơ sở chế biến thủy sản thuộc Mục III danh mục loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường: Đây không phải là quy định mới của Dự thảo Nghị định mà đã được kế thừa quy định của Nghị định số 40/2019/NĐ-CP đã được triển khai thực hiện ổn định cho đến nay. Quy định này xuất phát từ lý do đặc thù của loại hình chế biến thủy sản thường phát sinh nước thải có hàm lượng chất ô nhiễm hữu cơ rất cao, lưu lượng xả thải lớn, vị trí sản xuất thường nằm ở khu vực ven sông, ven biển và nơi có nhiều cư dân, ngư dân sinh sống, nước thải có nguy cơ gây phú dưỡng, ảnh hưởng đến môi trường và các hệ sinh thái ven sông, ven biển...

Vấn đề DN thắc mắc nhiều nhất là công thức tính phí chưa rõ ràng, tỷ lệ tái chế bắt buộc 80 - 90% ngay lúc đầu của dự thảo là quá cao. Về vấn đề này, Bộ TN&MT giải thích: DN đã có sự hiểu nhầm với tỷ lệ thu hồi tối thiểu của nguyên liệu, vật liệu trong bao bì, sản phẩm. Dự thảo Nghị định hiện nay không quy định cụ thể tỷ lệ tái chế cho từng sản phẩm, bao bì mà chỉ quy định công thức tham chiếu và quy trình xác định tỷ lệ tái chế bắt buộc cho từng giai đoạn. Việc xác định tỷ lệ tái chế cụ thể sẽ do Hội đồng EPR quốc gia (bao gồm các bộ, đại diện nhà sản xuất, nhập khẩu và một số tổ chức, chuyên gia có liên quan) thảo luận, quyết định trên cơ sở công thức tính tỷ lệ tái chế tham chiếu, mục tiêu tái chế quốc gia và tình hình kinh tế - xã hội của từng giai đoạn.

Theo công thức tính tỷ lệ tái chế tham chiếu trong Dự thảo Nghị định thì cao nhất dự kiến là bao bì nhôm, chai PET ở mức 22,5% và thấp nhất là phương tiện giao thông ở mức 1,8%.

Về đóng góp tài chính để hỗ trợ tái chế: Đây là nội dung được quy định tại Điều 54 Luật BVMT 2020 quy định tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu sản phẩm, bao bì có trách nhiệm tái chế theo tỷ lệ tái chế, quy cách tái chế bắt buộc; trường hợp không tự tổ chức tái chế thì nhà sản xuất, nhập khẩu có thể lựa chọn hình thức đóng góp tài chính vào Quỹ BVMT Việt Nam để hỗ trợ tái chế. Để bảo đảm tính công khai, minh bạch trong quản lý, sử dụng khoản tiền này, Dự thảo Nghị định quy định nhà sản xuất, nhập khẩu tham gia Hội đồng EPR quốc gia để quyết định và giám sát việc sử dụng khoản tiền này hiệu quả, đúng mục đích.