Đổi mới sáng tạo trong phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ: Chuyển đổi số là 'chìa khóa'

Ngày 24/10, tại Hà Nội, Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) đã tổ chức Hội thảo "Giải pháp phát huy vai trò của đội ngũ trí thức trong công tác phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ". Hội thảo tập trung thảo luận về việc ứng dụng chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ và nhu cầu tiếp cận thông tin của người dân ngày càng cao.

PGS. TS. Phạm Quang Thao, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam, khẳng định phổ biến kiến thức là nhiệm vụ trọng tâm, góp phần đoàn kết, tập hợp trí thức khoa học và công nghệ (KH&CN) để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ông Thao cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đổi mới, sáng tạo trong các hoạt động phổ biến kiến thức để phù hợp với tình hình mới, đồng thời dẫn lời chỉ đạo của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về vai trò của Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam trong việc phát huy tiềm năng của đội ngũ trí thức.

Hội thảo đã tập trung vào các giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ. GS.VS. Trần Đình Long, Chủ tịch Hội Giống cây trồng Việt Nam, cho rằng cần đồng bộ các giải pháp từ tổ chức, phương thức đến hình thức phổ biến kiến thức, đặc biệt là ứng dụng công nghệ số, thông tin điện tử, phổ biến kiến thức qua mạng, sách, báo điện tử. Ông cũng kiến nghị cần huy động nguồn lực từ các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp khoa học công nghệ và các tổ chức quốc tế để hỗ trợ công tác phổ biến kiến thức.

Ông Hồ Đình Lưỡng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Phú Thọ, khẳng định vai trò của đội ngũ trí thức trong hoạt động phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ là nhiệm vụ thường xuyên, xuyên suốt và trọng tâm. Ông Lưỡng nhấn mạnh sự cần thiết của việc mang tri thức đến với người dân, cộng đồng bằng những nội dung mới, mang tính thời sự, bổ ích và thiết thực.

Theo ông Lê Xuân Rao - Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Hà Nội, để có căn cứ pháp lý triển khai hoạt động phổ biến kiến thức trong hệ thống liên hiệp hội từ Trung ương đến địa phương, Liên hiệp Hội Việt Nam cần phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ cụ thể hóa Điều 48 Luật Khoa học và Công nghệ năm 2013 hoặc điều chỉnh điều 48 theo hướng lồng ghép một số nội dung trong Chiến lược Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo vào Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khoa học và Công nghệ mà Bộ Khoa học và Công nghệ đang soạn thảo.

Hội thảo cũng đưa ra các giải pháp cụ thể để đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ, bao gồm:

Nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ, chuyên gia: Bồi dưỡng, nâng cao trình độ năng lực, chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ tuyên truyền để họ có thể ứng dụng hiệu quả công nghệ số trong truyền đạt kiến thức.

Xây dựng cơ chế tài chính phù hợp: Nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, điều chỉnh bổ sung cơ chế tài chính chi cho hoạt động phổ biến kiến thức nhằm huy động nguồn lực trí tuệ của đội ngũ trí thức, chuyên gia, nhà khoa học giỏi, có kinh nghiệm.

Kết hợp truyền thông truyền thống và hiện đại: Lồng ghép giữa hoạt động truyền thông truyền thống (báo, tạp chí, cẩm nang, sổ tay, tập san) với hoạt động truyền thông hiện đại trên nền tảng công nghệ số để phát huy tối đa được sự tập hợp trí tuệ của đội ngũ trí thức và phủ sóng rộng khắp với các đối tượng được truyền thông.

Phối hợp chặt chẽ giữa các cấp: Có sự phối hợp chặt chẽ, thường xuyên giữa Liên hiệp Hội Việt Nam với Liên hiệp hội các tỉnh, thành phố trong trao đổi chuyên gia, báo cáo viên, nhà khoa học trong triển khai công tác phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ.

Xã hội hóa kinh phí: Từng bước xã hội hóa kinh phí triển khai công tác phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ thông qua hoạt động phối hợp với các doanh nghiệp nước ngoài, doanh nghiệp lớn trong nước, địa phương trong quảng bá, giới thiệu sản phẩm, tuyên truyền những tiến bộ khoa học kỹ thuật mới.

Tận dụng thế mạnh của mạng xã hội: Tận dụng thế mạnh của mạng xã hội như Zalo, Facebook… để mở rộng phạm vi tiếp cận đến nhiều đối tượng, nhằm lan tỏa sâu rộng kiến thức trong cộng động.

Chú trọng nội dung phù hợp: Chú trọng lựa chọn nội dung tuyên truyền trúng, đúng, phù hợp với từng đối tượng để có được hiệu quả tuyên truyền tốt nhất.

Hội thảo đã khẳng định tầm quan trọng của việc đổi mới, sáng tạo trong công tác phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ, đặc biệt là ứng dụng chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả hoạt động. Việc tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác phổ biến kiến thức KH&CN sẽ giúp cho kiến thức khoa học và công nghệ đến gần hơn với người dân, góp phần nâng cao nhận thức, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

TS Trần Văn Miều, Phó chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đề nghị Liên hiệp Hội thường xuyên tổ chức các hội nghị hoặc tập huấn trực tuyến để nâng cao năng lực làm công tác phổ biến kiến thức cho đội ngũ cán bộ của các hội thành viên; tổ chức nghiên cứu nhằm đổi mới nội dung và phương thức phổ biến kiến thức.

Các chuyên gia dự hội thảo đề xuất thời gian tới, Liên hiệp Hội cần quy tụ các đầu mối trí thức khoa học và công nghệ của toàn quốc, tập hợp đội ngũ chuyên gia có năng lực, uy tín để thực hiện triển khai nhiệm vụ tuyên truyền phổ biến khoa học và công nghệ cho các địa phương, cho các vùng, miền theo quy hoạch. Để từ đó các tỉnh, thành phố thấy được tầm quan trọng của hệ thống Liên hiệp Hội trong sự phát triển công tác truyền thông, phổ biến kiến thức của tỉnh, thành phố.