Doanh nghiệp nhỏ và vừa: Khó tham gia chuỗi giá trị toàn cầu

Trong Báo cáo Triển vọng phát triển châu Á, ADB đánh giá, những nỗ lực cải cách kinh tế của Việt Nam từ năm 1986 đến nay đã thu được những thành tựu rất lớn, giúp Việt Nam nhanh chóng hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu. Đến nay, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đã đạt gấp đôi so với GDP, luồng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đổ vào Việt Nam trong năm 2018 tương đương với 8% GDP. Việt Nam đã ký kết 12 hiệp định thương mại tự do, đưa nền kinh tế hội nhập vào CGTTC…

Ảnh minh họa

Tuy nhiên, ADB nhận định, việc tham gia vào CGTTC của nền kinh tế Việt Nam chủ yếu vẫn dựa vào khu vực doanh nghiệp FDI. Trong khi đó, các DN tư nhân trong nước chủ yếu là DNNVV, tiềm lực tài chính, năng lực cạnh tranh, trình độ quản trị còn nhiều hạn chế. Tính đến năm 2017, Việt Nam đã có hơn nửa triệu DNNVV hoạt động, đóng góp khoảng gần 50% GDP, nhưng rất ít DNNVV của Việt Nam tham gia được vào các CGTTC.

ADB cho rằng, chất lượng sản phẩm, dịch vụ của DNNVV Việt Nam không đồng đều là rào cản chính đang ngăn cản họ hội nhập với CGTTC. Vấn đề này đặc biệt đáng quan tâm trong bối cảnh thị trường quốc tế ngày càng thắt chặt các tiêu chuẩn kỹ thuật, kiểm dịch, môi trường và liên quan đến sức khỏe người tiêu dùng. Trong khi đó, DNNVV tại Việt Nam ít được tiếp cận với các công nghệ mới có thể giúp họ vượt qua được rào cản vừa nêu…

Một nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới (WB) mới đây cho thấy, DNNVV Việt Nam chủ yếu vẫn coi việc đổi mới sản phẩm là cách để giảm chi phí chứ không phải để nâng cao chất lượng. Rất ít DNNVV Việt Nam mua sắm hoặc đăng ký sử dụng các công nghệ mới được phát triển ở các nước khác, do khó tiếp cận vốn và thiếu lực lượng lao động có kỹ năng cần thiết.

Để giải quyết những nguyên nhân gốc rễ về chất lượng sản phẩm không đồng đều của các DNNVV, ADB khuyến nghị: Cần có các chính sách thích hợp khuyến khích và hỗ trợ DNNVV ứng dụng công nghệ mới, đổi mới sáng tạo ở trong nước. Các DNNVV cần có vốn để thuê mua trang thiết bị và công nghệ mới cho sản xuất. Việc phát triển các kỹ năng cần thiết cho DNNVV đòi hỏi phải có giải pháp toàn diện, đồng bộ, với sự vào cuộc của Chính phủ, các cơ sở đào tạo và DN tư nhân để cung cấp các dịch vụ đào tạo chuyên môn và nghề đáp ứng yêu cầu.