Công ty TNHH Khoáng sản và luyện kim Việt Trung: Những kiến nghị từ thực tế

Phân xưởng nấu gang của VTM

Khó khăn bủa vây

VTM được thành lập năm 2006, là công ty liên doanh giữa Tổng công ty Thép Việt Nam, Công ty Khoáng sản Lào Cai và Tập đoàn Gang thép Côn Minh (Trung Quốc). VTM có nhiệm vụ chính là thực hiện Dự án đầu tư khai thác mỏ sắt Quý Xa và xây dựng Nhà máy Gang thép Lào Cai. Tuy nhiên, ngay từ khi đi vào sản xuất thử (tháng 6/2014), Nhà máy Gang thép Lào Cai đã gặp phải hàng loạt khó khăn như: dây chuyền công nghệ mới cần có thời gian ổn định, đội ngũ công nhân chưa có kinh nghiệm, tay nghề chưa thuần thục, hạ tầng lưới điện khu vực còn hạn chế gây mất điện lưới nhiều lần dẫn đến sản xuất thử gặp nhiều khó khăn, sản lượng thấp, tiêu hao trên đơn vị sản phẩm tăng, giá thành sản phẩm tăng cao so với dự kiến.

Bước sang năm 2015, tình hình càng trở nên khó khăn do giá phôi thép thế giới và trong nước duy trì ở mức thấp. Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Bùi Thanh Bình- Tổng giám đốc VTM- thông tin, năm 2015, thị trường phôi thép diễn biến phức tạp và theo chiều hướng rất xấu, giá bán sụt giảm mạnh, không phản ánh thực tế giá trị của hàng hóa, phôi thép nội địa phải cạnh tranh rất lớn với phôi thép nhập khẩu giá rẻ. “Để giữ thị phần trên thị trường, có dòng tiền duy trì sản xuất, cũng như ổn định công ăn việc làm và đời sống của người lao động, VTM buộc phải giảm sâu giá bán sản phẩm, thậm chí thấp hơn nhiều so với giá thành sản xuất, nhưng vẫn rất khó khăn trong khâu tiêu thụ” - ông Bình chia sẻ.

Ông Bình cho biết thêm, tháng 7 và 8/2015, sản lượng tiêu thụ phôi thép đạt trung bình 30.000 tấn/tháng với mức giá bán 7,5 triệu đồng/tấn. Đến tháng 9 và 10/2015, do giá phôi thép nhập khẩu giảm bất thường, khách hàng chỉ chấp nhận mua phôi thép của VTM với giá 6,3 triệu đồng/tấn (tương đương giá phôi thép nhập khẩu) và sản lượng tiêu thụ phôi thép giảm hơn 50% so với tháng 8/2015. Hơn thế, các đối tác tranh thủ thời cơ, đặt hàng phôi thép nhập khẩu giá rẻ với khối lượng lớn dẫn đến lượng tồn kho phôi thép của VTM tăng cao đột biến (khoảng 50.000 tấn các loại) gây thua lỗ lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất- kinh doanh (SXKD) và nguồn tài chính của VTM. Ngoài ra, việc tiêu thụ quặng sắt Quý Xa cũng gặp nhiều khó khăn do giá quặng sắt liên tục giảm mạnh.

Thực tế trên đã tác động không nhỏ tới hoạt động của công ty. 10 tháng đầu năm 2015, VTM sản xuất được 276.376 tấn phôi thép, đạt 63% kế hoạch năm. Về quặng, công ty đã sản xuất 542.316 tấn phục vụ Nhà máy Gang thép Lao Cai; 394.716 tấn nhằm phục vụ tiêu thụ ngoài, đạt 23% kế hoạch năm. Về sản lượng tiêu thụ, VTM chỉ bán được 280.776 tấn phôi thép, đạt 64% kế hoạch năm. Do vậy, tổng doanh thu 10 tháng đầu năm chỉ đạt hơn 2.413 tỷ đồng. Ước tính cả năm 2015, công ty lỗ khoảng 650 tỷ đồng. “Tập thể ban lãnh đạo công ty phải hết sức cố gắng mới giữ được con số lỗ ở mức như vậy”- ông Bình cho biết.

Hiện mức lãi suất ngân hàng còn khá cao, vì vậy, chi phí lãi vay của VTM bình quân tới 31 tỷ đồng/tháng. Tính theo sản lượng, mỗi tấn phôi tiêu thụ đang phải gánh lãi vay lên tới hơn 1 triệu đồng. Đây thực sự là “hòn đá tảng” đè nặng lên vai doanh nghiệp.

Hiện nay, nhu cầu vốn lưu động của VTM ước tính khoảng 2.400 tỷ đồng và toàn bộ sử dụng từ nguồn vốn vay ngân hàng. Tuy nhiên, hạn mức hiện nay khoảng 1.600 tỷ đồng, cộng thêm lỗ lũy kế, thâm hụt tài chính lớn nên lượng vốn thực tế trên không đủ để sản xuất - kinh doanh. Với mức tiêu thụ thấp, giá bán thấp hơn nhiều so với giá thành sản xuất dẫn đến tình hình tài chính vô cùng khó khăn.

Kiến nghị cấp thiết

Thời gian tới, VTM sẽ tiếp tục phải đối mặt với sức ép từ nguồn phôi thép nhập khẩu giá rẻ, lượng phôi thép tồn kho lớn của các nước trong khu vực. Hơn nữa, dự báo lượng nhập khẩu phôi thép vào Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới.

Trong bối cảnh đó, VTM áp dụng hàng loạt giải pháp nhằm giảm tối đa chi phí sản xuất, hạ giá thành sản xuất. Tuy vậy, nếu tình hình thị trường phôi thép tiếp tục diễn biến theo chiều hướng xấu, VTM sẽ tiếp tục thua lỗ lớn. Thêm vào đó, quý I/2016 trùng với dịp nghỉ tết Nguyên Đán nên sản lượng tiêu thụ đạt thấp, doanh thu giảm, tình hình tài chính càng thêm khó khăn do VTM phải nộp 162,5 tỷ đồng tiền cấp quyền khai thác mỏ sắt Quý Xa trong năm 2015, 2016. “Nếu bị truy thu tiền thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường với khối lượng quặng Deluvi đã bóc (khoảng 5 triệu tấn) thì VTM sẽ không thể đứng vững được trong thời điểm hiện tại và tương lai” - ông Bình lo lắng.

Để hỗ trợ VTM ổn định sản xuất, vừa qua, liên ngành Tài chính- Công Thương, Tài nguyên- Môi trường và Cục Thuế tỉnh Lào Cai đã có tờ trình UBND tỉnh Lào Cai đề nghị điều chỉnh giá tính thuế tài nguyên quặng sắt li-mô-nít tại mỏ Quý Xa, phù hợp với giá thị trường đang giảm sâu, từ 500 nghìn đồng/tấn xuống 370 nghìn đồng/tấn; điều chỉnh mức thu đóng góp từ khai thác khoáng sản để bảo đảm hạ tầng giao thông, từ 80 nghìn đồng/tấn xuống 50 nghìn đồng/tấn.

Công ty cũng kiến nghị UBND tỉnh Lào Cai cho giãn nộp khoản tiền hơn 160 tỷ đồng thuế tài nguyên và chi phí bảo vệ môi trường; tạm hoãn nộp tiền các khoản phụ thu khai thác khoáng sản của năm 2016 sang năm 2017 để bớt gánh nặng cho đơn vị.