Chuyện “lạ” trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ở xã Cao Xá, Lâm Thao, Phú Thọ

Những ngày này, người dân xã Cao Xá, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ vẫn chưa hết hoang mang và hoài nghi về công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện của Đảng ủy, chính quyền trong thực tiễn xây dựng xã nông thôn mới nâng cao (NTMNC) và khu dân cư kiểu mẫu trên chính quê hương mình.

Chúng tôi về Cao Xá vào những ngày cuối tháng 4/2022 khi dọc hai bên đường tỉnh lộ 324 đoạn chạy qua địa phương này vẫn còn ngổn ngang gốc của hàng trăm cây xanh hơn chục năm tuổi bị đốn hạ nằm chồng chất lẫn gạch, vữa, tôn, đất đá bị đào bới; hành lang đường chỗ thò ra, nơi thụt vào nhìn rất tức mắt. Đáng ngại hơn, ngay trước mắt chúng tôi, đã có những đứa trẻ ngã té máu khi đi vào ngôi nhà của mình. Hỏi người dân nơi đây chúng tôi được biết, chính quyền xã Cao Xá đang tổ chức chấn chỉnh hành lang giao thông để hoàn thành thêm một số tiêu chí trong xây dựng xã nông thôn mới nâng cao và một số khu dân cư kiểu mẫu. Tuy nhiên, khi tìm hiểu sâu hơn về việc này, chúng tôi lại ghi nhận được những câu chuyện rất đáng buồn.

Chuyện là một ngày chủ nhật đầu tháng 3, xã Cao Xá tổ chức một đoàn công tác liên ngành, tổ chức đi đo hành lang giao thông dọc hai bên đường. Theo hướng dẫn của ông Quách Văn Chí - Chủ tịch UBND xã, các thành viên tổ công tác của xã tiến hành đo chiều sâu giải tỏa hành lang giao thông với chiều sâu tính từ mặt rãnh thoát nước của đường tỉnh lộ 324 vào là 5m.

Điều làm người dân hoang mang khi đoàn công tác tới là bên cạnh đo khoảng cách hành lang, chính quyền xã còn yêu cầu người dân trình sổ đỏ để sao, chụp vào máy điện thoại và tiến hành đo diện tích đất ở của từng nhà. Lại nữa, họ không biết lãnh đạo xã này sẽ làm hành lang như thế nào? Liệu họ còn có đường vào nhà nữa hay không? Trong khi bao đời nay họ đã gắn bó với cung đường, tự trồng thêm cây xanh, tự bảo ban nhau góp tiền làm hệ thống chiếu sáng, đổ đất để làm con đường vào chính mảnh đất nơi mình được cấp khi trước đây hầu hết là các ao, hồ mà không có cơ quan chức năng nào lên tiếng chỉ dẫn, hỗ trợ?

Tôi hỏi anh T, một người dân khu 15 về việc trên thì được anh cho biết: “Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ việc giải tỏa hành lang giao thông. Tuy nhiên, tôi và bà con nơi đây cảm thấy rất hoang mang bởi lẽ khi tiến hành, chính quyền không hề công khai tổ chức họp, bàn, thông báo và lấy ý kiến của người dân. Trong khi đó, khi tiến hành, chúng tôi hỏi các thành viên đoàn công tác của xã về chủ trương, cách làm.... thì ông Phạm Văn Ánh - Phó Chủ tịch UBND xã chỉ trả lời chung chung là thực hiện chỉ đạo của trên là cứ giải phóng đã, khiến chúng tôi bối rối. Và các anh thấy đấy, nhiều gia đình giờ không có đường để vào nhà”.

Được biết, Cao Xá là xã có tỷ lệ nhiễm Covid-19 lớn, điều này làm đời sống của nhân dân gặp rất nhiều khó khăn về mọi mặt do tác động tiêu cực từ dịch bệnh. Tuy nhiên, ngay sau khi có thông báo của đoàn kiểm tra liên ngành xã Cao Xá, đa số hộ dân đã tự giác vay mượn hàng chục triệu đồng để thuê nhân công đập, phá, dỡ các công trình theo đúng mốc giới và thời gian mà UBND xã quy định.

Song trong đó, cũng có nhiều gia đình không thực hiện và chính quyền cũng phớt lờ khiến nhân dân nảy sinh sự so bì, bàn tán khắp nơi, có nguy cơ dẫn đến mất đoàn kết; đã có gia đình cãi vã, chửi bới nhau vì tại sao họ cho máy phá cổng, bóc đường nhà mình mà nhà bên cạnh họ không làm? Chính những điều tưởng như đơn giản đó đã dẫn tới tình làng, nghĩa xóm, sự đoàn kết trong gia đình ít nhiều bị tác động tiêu cực.

Cứ nghĩ, sau những mong muốn của người dân rằng, chính quyền sẽ tiến hành triệt để việc giải phóng hành lang trên tinh thần không có vùng cấm, không có ngoại lệ, và giữ lại các cây xanh.... Tuy nhiên, trong ngày tổ ra quân giải phóng hành lang 22/4 vừa qua, bên cạnh đốn hạ không thương tiếc hàng trăm cây xanh trên chục năm tuổi, nhiều gia đình còn không có đường vào nhà, thì cũng có nhiều hộ gia đình được chính quyền bỏ qua, khiến nhân dân càng hoang mang hơn.

Chúng tôi cho rằng, chủ trương của Đảng và Nhà nước trong xây dựng nông thôn mới là người dân luôn là chủ thể, đồng thời là người được thụ hưởng thành quả do chương trình nông thôn mới đem lại. Người dân phải được bàn bạc dân chủ, công khai và giám sát, kiểm tra việc thực hiện các dự án dân sinh trên địa bàn. Những công việc trực tiếp liên quan đến lợi ích của cộng đồng và người dân, nhất là xây dựng quy hoạch, đề án nông thôn mới, xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn, quy hoạch sản xuất... phải được thực hiện một cách công khai, minh bạch trước khi tiến hành thì hiệu quả sẽ cao hơn, nhưng việc này không hề được thực hiện khiến nhân dân nơi đây hoang mang, lúng túng là đương nhiên.

Phát biểu tại Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết 11 ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh vùng Trung du và miền núi Bắc bộ đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045 diễn ra vào sáng 15/4, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã lưu ý, trong xây dựng nông thôn mới và nông thôn mới nâng cao, cấp ủy, chính quyền các cấp cần coi trọng thực hiện nghiêm việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền để dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, giám sát và hưởng thụ; phải coi việc phát huy vai trò chủ thể của người dân; nghiêm túc thực hiện các nguyên tắc dân chủ, công khai, minh bạch, thực sự quan tâm tới lợi ích thiết thực của người dân trong việc quyết định lựa chọn nội dung, quản lý, giám sát và đánh giá kết quả thực hiện chương trình ở địa phương.

Với câu chuyện đang xảy ra ở Cao Xá, Lâm Thao, Phú Thọ chúng tôi thấy rằng, việc chấn chỉnh hành lang giao thông là chủ trương đúng đắn, việc làm cần thiết, bởi lẽ, xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế nông thôn, nông nghiệp là một tiêu chí quan trọng trong xây dựng nông thôn mới ở nước ta. Tuy nhiên, trong bất cứ tiêu chí nào, việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân phải được tiến hành đầy đủ, chặt chẽ và hiệu quả.

Bên cạnh việc nói không đi đôi với làm và làm thiếu nhân văn thì việc bỏ qua những chỉ đạo của Trung ương Đảng; phủ quyết quyền làm chủ của nhân dân trong xây dựng nông thôn mới nâng cao và khu dân cư kiểu mẫu đang xảy ra ở địa phương này không chỉ là “chuyện lạ” mà có nguy cơ dẫn tới những hệ lụy khó lường nếu không có những biện pháp kiểm tra, chấn chỉnh, khắc phục kịp thời của các cấp ủy Đảng, chính quyền và toàn hệ thống chính trị ở Lâm Thao, Phú Thọ.