Chưa thống nhất quy định về ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh

Tại Hội trường, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, một trong những điểm mới được Chính phủ đề xuất dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) là chuyển kinh doanh dịch vụ đòi nợ từ danh mục đầu tư kinh doanh có điều kiện sang danh mục cấm với giải trình trong thời gian qua có nhiều doanh nghiệp lợi dụng việc kinh doanh dịch vụ này gây mất trật tự, gây áp lực lên con nợ dẫn tới nhiều hệ luỵ.

Các đại biểu chưa thống nhất quy định về ngành, nghề cấm đầu tư, kinh doanh trong dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi)

Trong phần thảo luận, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ (Đoàn Hà Tĩnh) thẳng thắn cho rằng, không nên cấm vì đây cũng là dịch vụ đáp ứng yêu cầu của xã hội.

“Thực tế, nhiều người cho vay nhưng khi không đòi được nợ đã truy sát cả gia đình người vay, tự mình không đòi được, kiện ra toà thì rất lâu, chi phí không nhỏ, mà người vay đi tù thì cũng không đòi được nợ” - đại biểu phân tích và nêu câu hỏi, liệu có ngăn chặn được đòi nợ thuê không khi mà hàng loạt công ty cho vay tài chính vẫn mọc lên, cho vay nặng lãi vẫn diễn ra?. Do đó, theo đại biểu Đoàn Hà Tĩnh thì cần quản lý chặt chẽ hơn thay vì “không thể quản không được thì cấm”.

Tán thành ý kiến này, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị) nhấn mạnh: “có cấm cũng không cấm được” và lý giải, nếu hành nghề bất hợp pháp thì có cấm cũng vô nghĩa. Theo đại biểu Đồng, đối với các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ thu hồi nợ đã đăng ký thường dùng biện pháp thu hồi nợ văn minh, đúng pháp luật nếu chuyển sang cấm họ sẽ không được phép làm nữa. Còn với các băng nhóm thu hồi nợ không đăng ký thì họ vẫn sẽ làm và thường dùng biện pháp thu hồi nợ bằng đe doạ, bạo lực. Và như thế, khi các doanh nghiệp làm ăn hợp pháp bị cấm thì các băng nhóm này càng dễ dàng mở rộng thị trường.

Tuy nhiên, cũng có nhiều đại biểu đề nghị Ban soạn thảo đưa ngành, nghề “kinh doanh dịch vụ đòi nợ” vào Danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh. Những đại biểu này cho rằng, việc thuê một đơn vị trung gian đứng ra thu hồi nợ xuất phát từ nhu cầu thực tế của cuộc sống, đáp ứng nhu cầu của khách hàng khi các công ty kinh doanh dịch vụ đòi nợ sử dụng các công cụ, biện pháp đạt kết quả, phù hợp với các quy định của pháp luật. Tuy nhiên, thời gian qua, do chưa có quy định rõ ràng, chặt chẽ về các yêu cầu, điều kiện phải tuân thủ đối với hoạt động này nên đã nảy sinh một số trường hợp biến tướng, lạm dụng, có dấu hiệu vi phạm trật tự, an toàn xã hội, xâm phạm đến sức khỏe, danh dự và nhân phẩm của công dân.

Cụ thể, đại biểu Phạm Huyền Ngọc (Đoàn Ninh Thuận) nêu rõ, Chính phủ đã ban hành Nghị định 104/2007/NĐ-CP quy định kinh doanh dịch vụ đòi nợ là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Qua thực hiện, bên cạnh những doanh nghiệp chấp hành nghiêm pháp luật, một số tổ chức, cá nhân đã không tuân thủ điều kiện đầu tư kinh doanh cũng như các quy định của pháp luật có liên quan khi kinh doanh dịch vụ đòi nợ, dẫn tới phát sinh nhiều biến tướng và các hành vi vi phạm pháp luật, gây mất trật tự an ninh - an toàn xã hội. Vì vậy, đại biểu cho rằng, việc chuyển kinh doanh dịch vụ đòi nợ từ ngành, nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện sang ngành, nghề đầu tư, kinh doanh bị cấm là phù hợp.

Lập luận theo hướng khác, đại biểu Nguyễn Thị Xuân (Đoàn Đắk Lắk) cho rằng, công tác quản lý Nhà nước đối với kinh doanh dịch vụ đòi nợ còn quá yếu, lỏng lẻo, gần như mất kiểu soát đối với dịch vụ này, gần như cho mà không quản, tạo ra lỗ hổng trong quản lý nhà nước. Trong khi đó, xu hướng các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ đòi nợ không tuân thủ các điều kiện kinh doanh ngày càng tăng, gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội. Theo đại biểu, việc cấm kinh doanh dịch vụ đòi nợ không chỉ vì lý do Nhà nước không quản lý được nên phải cấm mà ta phải giải bài toán giữa hiệu quả kinh doanh và hiệu ứng xã hội.

Tuy nhiên, ĐB Nguyễn Lâm Thành không tán thành với việc đưa ngành, nghề “kinh doanh dịch vụ đòi nợ” vào Danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh mà thay vào đó, cần bổ sung quy định về điều kiện kinh doanh dịch vụ đòi nợ, bảo đảm quản lý nhà nước chặt chẽ đối với loại hình kinh doanh này.

Làm rõ hơn những nội dung các đại biểu Quốc hội thảo luận, đại diện cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, trong quá trình soạn thảo, cơ quan soạn thảo đã hết sức cân nhắc. Tuy nhiên, đây là vấn đề rất phức tạp, vì trên thực tế các quan hệ dân sự này thường là vay nóng, chúng ta hay gọi là “tín dụng đen” áp dụng hình thức dịch vụ này để thu hồi các khoản vay có lãi suất rất cao, không đưa ra được các cơ quan tố tụng, cơ quan xử lý của tư pháp.

Do đó, trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát, bổ sung, báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định.

Theo kế hoạch, dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) sẽ tiếp tục được nghiên cứu, bổ sung, chỉnh lý và tiếp tục được trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến trước khi quyết định thông qua tại Kỳ họp thứ 9 vào giữa năm 2020.