Hiệp định Geneve 1954: Mốc son chói lọi trong lịch sử ngoại giao Việt Nam

Sáng 25/4, tại Hà Nội, Bộ Ngoại giao đã tổ chức Lễ kỷ niệm 70 năm ngày ký Hiệp định Geneva về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam (21/7/1954 - 21/7/2024). Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang tham dự và phát biểu tại sự kiện.

Khai mạc Lễ kỷ niệm, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn khẳng định độc lập, tự chủ và toàn vẹn lãnh thổ là nguyên tắc bất di bất dịch, xuyên suốt lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam. Trên nền tảng tư tưởng “nhân nghĩa”, ông cha ta luôn coi trọng hoạt động ngoại giao, kết hợp chặt chẽ quân sự với ngoại giao, vừa “đánh” vừa “đàm”, kiên quyết, kiên trì bảo vệ độc lập và toàn vẹn lãnh thổ, tạo nên truyền thống và bản sắc hào khí, hòa hiếu và nhân văn của dân tộc Việt Nam: "Đem đại nghĩa để thắng hung tàn; Lấy chí nhân mà thay cường bạo!"; "Dập tắt muôn đời lửa chiến tranh; Mở nền muôn thủa thái bình!". Đây là những tư tưởng, triết lý mãi trường tồn cùng dân tộc Việt Nam.

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước tham quan trưng bày ảnh về Hiệp định Geneva. Ảnh: Bộ Ngoại giao

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn cho rằng, phát huy truyền thống và bản sắc tốt đẹp đó của dân tộc, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, phối hợp chặt chẽ với các mặt trận chính trị và quân sự, mặt trận ngoại giao luôn đóng vai trò trọng yếu trong sự nghiệp giải phóng dân tộc của nhân dân ta, góp phần tạo nên những thắng lợi to lớn, làm rạng rỡ lịch sử dân tộc. Từ đàm phán bảo vệ nền độc lập sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đến đàm phán, ký kết Hiệp định Geneva năm 1954 và đàm phán, ký kết Hiệp định Paris năm 1973, tạo tiền đề để nhân dân ta thực hiện khát vọng hòa bình, độc lập dân tộc, thống nhất đất nước và phát triển phồn vinh. Trải qua 70 năm, những bài học từ đàm phán, ký kết và thực thi Hiệp định Geneve vẫn còn nguyên giá trị đối với công cuộc xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn nhắc lại, trong “Lời kêu gọi sau khi Hội nghị Geneva thành công” ngày 22/7/1954, Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá: “Hội nghị Geveve đã kết thúc. Ngoại giao ta đã thắng lợi to”. Quả thực, nếu trong Hiệp định Sơ bộ năm 1946, Việt Nam mới chỉ được công nhận là một quốc gia tự do, thì với Hiệp định Geneva, các quyền dân tộc cơ bản của Việt Nam là độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ đã được khẳng định trong một điều ước quốc tế với sự tham gia ký kết và thừa nhận của các cường quốc. Đây là thắng lợi có ý nghĩa lịch sử to lớn đối với Việt Nam, là thành quả đấu tranh quật cường và bền bỉ của quân và dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng trong suốt cuộc kháng chiến trường kỳ 9 năm chống thực dân xâm lược.

Hiệp định Geneve 1954: Một mốc son lịch sử của nền ngoại giao Việt Nam

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn khẳng định, cùng với Hiệp định Sơ bộ 1946 và Hiệp định Paris 1973, Hiệp định Geneva 1954 là một mốc son trong lịch sử ngoại giao cách mạng Việt Nam, mang đậm dấu ấn tư tưởng, phong cách và nghệ thuật ngoại giao Hồ Chí Minh. Quá trình đàm phán, ký kết và thực thi Hiệp định Geneva là cuốn cẩm nang chứa đựng nhiều bài học sâu sắc thể hiện bản sắc độc đáo của trường phái đối ngoại và ngoại giao Việt Nam, đã được kế thừa, vận dụng sáng tạo và phát triển trong đàm phán, ký kết và thực thi Hiệp định Paris 1973 sau này cũng như trong xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc ngày nay. "

Do vậy, phát huy truyền thống vẻ vang của ngoại giao Việt Nam và tinh thần Hiệp định Geneva, toàn ngành Ngoại giao dưới sự lãnh đạo của Đảng quyết tâm xây dựng ngành Ngoại giao vững mạnh toàn diện, chuyên nghiệp và hiện đại, đóng góp xứng đáng vào thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại Đại hội XIII của Đảng và mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang phát biểu tại sự kiện: Ảnh: Bộ Ngoại giao

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang nhấn mạnh: Trong không khí trang nghiêm, xúc động này, chúng ta bày tỏ lòng biết ơn vô hạn đến Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, và các thế hệ lãnh đạo tiền bối. Chúng ta mãi mãi ghi nhớ công lao của đồng bào, chiến sĩ cả nước đã anh dũng chiến đấu, hy sinh quên mình vì độc lập, tự do của Tổ quốc, góp phần tô thắm lịch sử hào hùng của dân tộc bằng Chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”. Chúng ta thành kính tưởng nhớ các nhà cách mạng lão thành đã tham gia đàm phán, ký kết Hiệp định Geneva, góp phần mở ra thời kỳ chiến lược mới của cách mạng Việt Nam, tiến tới hoàn thành mục tiêu thiêng liêng giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước. Chúng ta trân trọng cảm ơn và ghi nhớ sự ủng hộ, giúp đỡ quý báu của bạn bè quốc tế và Nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới dành cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc chính nghĩa của Nhân dân Việt Nam.

"Với Hiệp định Geneva, chúng ta đã thể hiện sáng ngời tâm thế, bản lĩnh và bản sắc ngoại giao Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh, khẳng định mạnh mẽ thông điệp về một nước Việt Nam yêu chuộng hòa bình, trọng công lý và lẽ phải; có ý chí quật cường bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ; sẵn sàng hợp tác hữu nghị với mọi quốc gia, dân tộc trên thế giới" - Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang phát biểu.

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đúc kết, thắng lợi tại Hội nghị Geneva trước hết và quan trọng nhất là nhờ đường lối cách mạng đúng đắn của Đảng dưới sự lãnh đạo, dẫn dắt tài tình của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu - người Anh hùng giải phóng dân tộc; là kết tinh của tinh thần đấu tranh kiên cường, bất khuất và bền bỉ của quân và dân ta trong 9 năm kháng chiến mà đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử; là kết quả của sự đoàn kết, ủng hộ, giúp đỡ quý báu của các nước bạn Lào, Campuchia, Trung Quốc, Liên Xô cùng các nước xã hội chủ nghĩa anh em và Nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới, trong đó có nhân dân Pháp.

Đông đảo đại biểu tham dự Lễ kỷ niệm 70 năm ngày ký Hiệp định Geneva về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam (21/7/1954 - 21/7/2024). Ảnh: Bộ Ngoại giao

Các tiết mục văn nghệ chào mừng sự kiện đã tái hiện lại lịch sử hào hùng của dân tộc. Ảnh: Bộ Ngoại giao

Cùng chia sẻ tại sự kiện ý nghĩa này, Thiếu tướng Phạm Sơn Dương, con trai cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Trưởng đoàn đàm phán Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa xúc động khi kể lại những hồi ức "Tôi có may mắn được sống cùng Ba của tôi là cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Bác Hồ trong Phủ Chủ tịch nên được Ba kể cho nghe những câu chuyện về Bác Hồ kính yêu, trong đó có câu chuyện về bài học ngoại giao tại Hội nghị Geneva. Ba nói với tôi, Bác Hồ là người chín chắn, giàu kinh nghiệm, Bác đã dự đoán, Việt Nam tham dự Hội nghị Geneva sẽ gặp những áp lực rất lớn, mặc dù chiến thắng Điện Biên Phủ và sự chuyển hoá trong Chính phủ và Quốc hội Pháp là cơ hội thuận lợi cho ta nhưng khó khăn lớn nhất là sự can thiệp của các nước lớn vào Hội nghị.

Chủ trương của Đảng và Bác Hồ là vừa đánh, vừa đàm phán để kết thúc chiến tranh, lập lại hoà bình ở Việt Nam, Hiệp định Geneva là một giải pháp đồng bộ về chính trị và quân sự để thực hiện mục tiêu đó. Bác căn dặn Ba của tôi, trong đàm phán phải kiên quyết bảo vệ lợi ích của quốc gia, dân tộc, kiên định về nguyên tắc, linh hoạt về sách lược và bước đi để đạt được mục đích là buộc Pháp phải công nhận độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Việt nam, Lào và Campuchia".

Đại sứ Lào tại Việt Nam Khamphao Ernthavanh nhấn mạnh, bài học về đàm phán trong Hội nghị Geneva và chiến dịch Điện Biên Phủ trở thành ngọn đuốc mãnh liệt của cách mạng đấu tranh quân sự và chính trị trong nhiều chiến dịch chống lại sự xâm nhập từ bên ngoài và hoàn toàn giải phóng đất nước của 3 nước Đông Dương trong năm 1975.

"Bảy mươi năm trôi qua, ngày ký Hiệp định chấm dứt chiến sự tại Hội nghị Geneva vẫn giữ lại giá trị trong công cuộc xây dựng hòa bình, bảo vệ giữ gìn và phát triển 3 nước Đông Dương trong bối cảnh hiện nay" - Đại sứ Khamphao Ernthavanh nói.