Bốn điểm nhấn của Dự thảo Luật Quy hoạch

Luật Quy hoạch dự kiến sẽ được thông qua tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIV diễn ra vào tháng 5 tới

Vì sao cần có Luật Quy hoạch

Nói về lý do soạn thảo Luật Quy hoạch, ông Vũ Quang Các cho rằng bắt nguồn từ những bất cập trong công tác quy hoạch. Cụ thể, thời gian qua, công tác quy hoạch đã có những đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội, song bên cạnh đó, công tác quy hoạch cũng còn bộc lộ không ít những hạn chế, yếu kém.

Theo số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, hiện cả nước có tới 95 luật và 85 nghị định có phạm vi điều chỉnh liên quan đến công tác quy hoạch, trong đó, quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội có 2 nghị định điều chỉnh; quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực, sản phẩm có 73 văn bản luật và 59 nghị định điều chỉnh; quy hoạch xây dựng (bao gồm cả quy hoạch đô thị) có 3 văn bản luật và 8 nghị định điều chỉnh; quy hoạch sử dụng đất có 1 văn bản luật và 1 nghị định điều chỉnh; quản lý theo quy hoạch có 18 luật và 15 nghị định điều chỉnh. Cùng với số lượng các văn bản quy phạm pháp luật, số lượng các loại quy hoạch được lập ra cũng rất lớn. Hiện có 19.285 quy hoạch đã được xây dựng, các văn bản quy hoạch này từ cấp quốc gia, cho đến cấp vùng, tỉnh, huyện, xã.

Có rất nhiều địa phương, vùng lãnh thổ được điều chỉnh bởi nhiều loại quy hoạch khác nhau, gây lãng phí nguồn lực lập quy hoạch và khó khăn cho công tác triển khai, thực hiện quy hoạch. Điển hình như tỉnh Phú Yên, có đến 200 bản quy hoạch khác nhau.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông nhấn mạnh: “Ngân sách nhà nước đã phải bỏ ra 8.000 tỷ đồng cho công tác quy hoạch. Tuy nhiên, hiệu quả đóng góp của các bản quy hoạch này vào nền kinh tế - xã hội lại hết sức hạn chế, thậm chí có những bản quy hoạch còn làm hạn chế sự phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia”.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, sở dĩ có sự chồng lấn và lãng phí, kém hiệu quả trong công tác quy hoạch thời gian qua là bởi chúng ta chưa có một bản quy hoạch tổng thể. Vì thế, mỗi địa phương, mỗi ngành lại tự đưa ra những bản quy hoạch riêng. Trong đó, có không ít những bản quy hoạch được đưa ra chịu ảnh hưởng của vấn đề lợi ích nhóm, chứ không vì lợi ích chung của quốc gia. Để khắc phục các vấn đề trên, các chuyên gia kinh tế đều cho rằng, việc ban hành Luật Quy hoạch là hết sức cần thiết.

4 điểm nhấn của Dự thảo Luật Quy hoạch

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, dự thảo mới nhất của Luật Quy hoạch gồm 6 Chương với 69 Điều, 2 phụ lục. Nội dung dự thảo quy định hệ thống quy hoạch quốc gia, các nguyên tắc cơ bản trong hoạt động quy hoạch, nhiệm vụ quyền hạn các cấp chính quyền trong lĩnh vưc quy hoạch, trình tự lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch, thực hiện và giám sát việc thực hiện quy hoạch, các hành vi bị cấm trong hoạt động quy hoạch cũng như nguyên tắc chế tài vi phạm quy hoạch. Trong đó, 4 điểm nhấn quan trọng của Dự thảo Luật Quy hoạch, bao gồm: Loại bỏ các quy hoạch sản phẩm; tạo ra sự đồng bộ về hệ thống pháp luật trong công tác quy hoạch; tạo ra sự thống nhất trong chỉ đạo điều hành từ trung ương đến địa phương, tăng cường liên kết vùng; đổi mới phương pháp và nội dung quy hoạch từ cách thức truyền thống sang hiện đại theo phương pháp quy hoạch chiến lược và nội dung quy hoạch tổng hợp, đa ngành.

Bên cạnh những điểm nhấn trên, ông Vũ Quang Các cũng cho rằng: Với Luật Quy hoạch này, các ngành, lĩnh vực sẽ được tích hợp trong quy hoạch tổng thế các cấp thông qua quy hoạch quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh. Bằng quy hoạch được lập theo phương pháp mới, nhà nước sẽ kiến tạo sự phát triển trên cơ sở tôn trọng của quy luật kinh tế thị trường; việc phân bổ nguồn lực cũng sẽ theo cơ chế thị trường, tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy việc huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển nhằm giảm bớt gánh nặng đầu tư công, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Đặc biệt, sau khi được thông qua, Luật Quy hoạch sẽ được công khai với cộng đồng để mọi người cùng áp dụng, nên không còn tình trạng đi "xin quy hoạch" như trước kia. Điều này sẽ tạo sự minh bạch trong quy hoạch và phát triển kinh tế - xã hội. Với những quan điểm đó, sau khi được ra đời, luật sẽ thể hiện sự đổi mới sâu sắc, toàn diện về công tác quy hoạch, tạo bước đột phá mạnh mẽ trong cải cách thủ tục hành chính, là động lực để thúc đẩy hoạt động đầu tư sản xuất kinh doanh và là tiền đề để Việt Nam bước vào phát triển kinh tế giai đoạn 2021-2030.