Thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào nông nghiệp: Chiến lược dài hạn

FDI vào nông nghiệp vẫn thấp

Theo TS. Võ Trí Thành- Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư - việc đầu tư vào nông nghiệp đến nay đã có những bước tiến mới. Nông nghiệp không còn đơn thuần là một nghề tách biệt mà gắn với dịch vụ, công nghiệp chế biến… tạo thành một chuỗi giá trị, có thể tạo ra giá trị gia tăng cao hơn. Không phải ngẫu nhiên mà vài năm trở lại đây, các quỹ đầu tư vào nông nghiệp đã tăng lên bởi các nhà đầu tư trong nước đã đầu tư vào nông nghiệp, một số “đại gia” cũng chuyển lĩnh vực đầu tư từ các ngành nghề khác sang nông nghiệp, như TH True Milk, Hoàng Anh Gia Lai, Cà phê Trung Nguyên, Hoa Đà Lạt…

Các doanh nghiệp có vốn FDI đã tạo thêm việc làm cho hàng chục ngàn lao động nông nghiệp và hàng chục vạn lao động sản xuất nguyên liệu cho công nghiệp chế biến và nhiều loại hình dịch vụ khác. Sản phẩm của doanh nghiệp có vốn FDI được tiếp thị ở thị trường quốc tế một cách khá thuận lợi.

Mặc dù vậy, theo ông Đỗ Nhất Hoàng - Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) FDI vào nông nghiệp của Việt Nam vẫn chưa tương xứng với tiềm năng cũng như nhu cầu thu hút FDI của Việt Nam vào lĩnh vực này. Tỷ trọng vốn FDI trong nông nghiệp thấp, chỉ chiếm 3% tổng dự án, 1,49% tổng vốn đăng ký và có xu hướng ngày càng giảm. Cụ thể, cách đây 15 năm, FDI vào nông - lâm - ngư nghiệp chiếm 15% trong tổng vốn đầu tư FDI của cả nước, thì 3 năm gần đây chiếm chưa đến 0,5%. Bên cạnh đó, các dự án FDI lĩnh vực nông nghiệp phần lớn có quy mô nhỏ. Nếu như quy mô vốn đầu tư bình quân một dự án FDI khoảng 14,7 triệu USD, thì một dự án FDI nông nghiệp chỉ đạt 6,6 triệu USD. Ngoài ra, các dự án FDI trong lĩnh vực nông nghiệp cũng chủ yếu đến từ các nhà đầu tư của khu vực châu Á có nền công nghệ chưa thực sự phát triển cao như Thái Lan, Đài Loan, Indonesia…

Cần có chiến lược dài hạn

Để ngành nông nghiệp không "đứng ngoài" trong làn sóng FDI đổ bộ vào Việt Nam, theo ông Hoàng, cần tiếp tục duy trì và mở rộng các ưu đãi, hỗ trợ đối với các dự án đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nhưng phải loại bỏ tiêu chí về khuyến khích xuất khẩu và ưu tiên sử dụng nguyên liệu trong nước. Tăng cường các biện pháp hỗ trợ như cho nông dân vay vốn ưu đãi để đầu tư phát triển nguồn nguyên liệu nông sản phục vụ công nghiệp chế biến; hỗ trợ các hoạt động nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ sản xuất nông nghiệp và chế biến nông sản… Tiếp tục áp dụng biện pháp ưu đãi thuế thu nhập đối với các dự án đầu tư ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất các loại giống mới, dự án phát triển kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp.

Bên cạnh đó, cần nâng cao hiệu quả và chất lượng công tác xây dựng quy hoạch phát triển của từng ngành, cũng như định hướng thu hút vốn FDI. Căn cứ vào đó, các ngành, địa phương xây dựng các danh mục dự án ưu tiên gọi vốn FDI với thông tin cụ thể về mục tiêu, địa điểm, công suất và đối tác Việt Nam, làm cơ sở vận động thu hút đầu tư…