Đánh giá của Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) tại hội thảo cho thấy, tốc độ tăng CPI bình quân năm 2018 sát với các dự báo, kịch bản điều hành giá đã được Bộ Tài chính phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các bộ, ngành trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ngay từ đầu năm; diễn biến giá nằm trong tầm kiểm soát của Chính phủ.
Thành công trong điều hàng giá cả và thị trường năm 2018 cung cấp nhiều bài học cho năm 2019 |
Theo đó, CPI các tháng đầu năm biến động theo hướng tăng dần qua các tháng từ mức 2,65% (tháng 1) tiến dần đến mức 3,01% (bình quân 5 tháng), tăng với tốc độ nhanh hơn trong 2 tháng tiếp theo lên mức 3,45% (bình quân 7 tháng) và dần ổn định trong khoảng 3,5 - 3,6% trong các tháng cuối năm. CPI bình quân cả năm 2018 tăng 3,54%.
Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long đánh giá cao vai trò điều hành giá của Chính phủ và của Bộ Tài chính. Ông cho rằng, với vai trò thường trực Ban Chỉ đạo điều hành giá, Bộ Tài chính đã chủ động theo dõi, phối hợp với các bộ, ngành trong công tác điều hành giá, xây dựng kịch bản điều hành giá trong các giai đoạn ngắn hạn cũng như trong cả năm 2018. Việc xây dựng các kịch bản giá đã giúp Chính phủ trong điều hành giá sát với diễn biến thị trường và góp phần kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra.
Trong khi đó ông Vũ Vinh Phú, nguyên Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội cho rằng, diễn biến CPI năm 2018 thực tế vẫn “ngóng” nhiều vào giá xăng dầu, giá lương thực, thực phẩm như giá thịt lợn, tuy nhiên đến tháng 10/2018 giá các mặt hàng trên đã xoay chiều và giảm mạnh, tạo điều kiện cho CPI đạt ở “mức chấp nhận được”.
Ông Nguyễn Mạnh Hùng - Chủ tịch Hiệp hội Người tiêu dùng Việt Nam cho rằng, Chính phủ đã thành công trong công tác điều hành giá năm 2018 khi giữ giá điện; giá xăng dầu trong 21 lần điều chỉnh của năm, có tăng có giảm nhưng giảm nhiều hơn và liên tiếp trong 5 lần điều chỉnh cuối năm 2018 đều giảm; sang 2019 kỳ điều chỉnh đầu tiên cũng đã giảm giá. Giá cả không biến động, đặc biệt các mặt hàng thiết yếu đã góp phần giữ lạm phát theo mục tiêu đề ra.
Thành công của công tác điều hành giá cả năm 2018 được coi là có thể tiếp tục phát huy “hiệu lực” trong năm 2019 với điểm nổi trội nhất là kịch bản lạm phát dưới mức 4% hoàn toàn có thể thực hiện được.
TS. Nguyễn Đức Độ- Phó Viện trưởng Viện Kinh tế- Tài chính cho rằng, bối cảnh năm 2018 đã tạo những điều kiện rất thuận lợi cho việc đảm bảo kiềm chế lạm phát dưới 4% trong năm 2019. Bởi mức khởi điểm của lạm phát trong tháng đầu năm tới nhiều khả năng cũng sẽ ở mức dưới 3% sau khi Liên Bộ Công Thương – Tài chính quyết định điều chỉnh giảm giá xăng dầu khoảng 500 đồng/lít. Mức lạm phát thấp so với cùng kỳ của tháng đầu năm 2019 sẽ có tác động tích cực đến lạm phát cùng kỳ của tất cả các tháng trong năm, cũng như lạm phát trung bình cả năm 2019.
Chia sẻ nhận định này TS. Lê Quốc Phương- Nguyên Phó giám đốc Trung tâm Thông tin công nghiệp và thương mại (Bộ Công Thương) cho rằng, Việt Nam hiện đang có rất nhiều thuận lợi để kiềm chế lạm phát. Theo đó, CPI các năm gần đây đều thấp dưới 4%, lạm phát cơ bản các năm gần đây cũng đạt thấp dưới 2%; cung hàng hóa tương đối dồi dào; kinh tế vĩ mô ổn định,...
Tuy nhiên TS. Phương lưu ý là giá hàng hóa thế giới năm 2019 được dự báo có thể tăng và Cục Dự trữ liên bang Hoa Kỳ (FED) dự định sẽ tăng tiếp lãi suất ít nhất 2 lần trong năm 2019. Từ đó, đồng USD sẽ tăng giá tạo sức ép lên tỷ giá và lạm phát. Về các yếu tố trong nước, mục tiêu tăng trưởng GDP tương đối cao, trong khi mô hình tăng trưởng theo chiều rộng chưa đổi mới căn bản cũng là nguyên nhân tạo sức ép lên lạm phát.
“Bên cạnh đó, việc một số địa phương tiếp tục tăng giá dịch vụ y tế và giáo dục theo lộ trình; giá điện được duy trì ở mức tương đối thấp khá lâu cũng có thể tăng, thuế đánh vào xăng dầu tăng kịch trần là những yếu tố gây tăng lạm phát”, TS Phương nói. Vì vậy, việc tiếp tục thực hiện chính sách kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô cùng với việc kết hợp giữa phục hồi tăng trưởng và nới lỏng tiền tề ở mức hợp lý là điều nên làm trong bối cảnh hiện nay.
“Cần cân nhắc việc tăng thuế môi trường và thực hiện bình ổn giá vào các dịp lễ lớn”, ông Phương khuyến cáo.