Tăng cường khai thác tiềm năng quan hệ ASEAN - Australia

Tái khẳng định tầm quan trọng của quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN - Australia, hai bên ghi nhận tiến triển tích cực trong triển khai Kế hoạch hành động ASEAN - Australia giai đoạn 2015-2019, nhất là kết quả quan trọng đạt được từ Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN-Australia tại Sydney vào tháng 3/2018 đã tạo xung lực mới cho quan hệ hai bên trong giai đoạn tiếp theo.

Các nước ASEAN hoan nghênh và đánh giá cao vị thế và đóng góp tích cực của Australia ở khu vực; cảm ơn sự ủng hộ của Australia dành cho ASEAN trong xây dựng cộng đồng, kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển cũng như vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực. Các nước ASEAN đều nhận định Australia là một trong những đối tác chủ chốt của ASEAN ở khu vực, mong muốn đưa quan hệ đối tác chiến lược đi vào chiều sâu thực chất hơn nữa.

Australia khẳng định tầm quan trọng của ASEAN trong chính sách đối ngoại của Australia, như được thể hiện trong Sách trắng Đối ngoại công bố năm 2017. Theo đó, Australia nhấn mạnh coi trọng quan hệ với ASEAN và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong định hình một cấu trúc khu vực mở, minh bạch, thu nạp và dựa trên luật lệ; mong muốn cùng ASEAN tiếp tục thúc đẩy liên kết kinh tế và mở cửa ở khu vực.

Australia cho rằng, trong bối cảnh môi trường khu vực đang diễn biến nhanh chóng, khó lường, ASEAN đóng vai trò quan trọng như một “người tổ chức chiến lược” (strategic convener) các diễn đàn, cơ chế đối thoại và hợp tác vì hoà bình, an ninh và ổn định ở khu vực; khẳng định sẽ tiếp tục tham gia hiệu quả và đóng góp tích cực tại các cơ chế EAS, ARF, ADMM+. Australia cũng chia sẻ ủng hộ chủ đề năm 2018 của ASEAN về thúc đẩy “tự cường và sáng tạo”, sẽ phối hợp cùng ASEAN triển khai hợp tác cụ thể theo ưu tiên này, trong đó có phát triển các thành phố thông minh.

Về các vấn đề khu vực và quốc tế, hai bên trao đổi quan điểm thẳng thắn về tình hình bán đảo Triều Tiên, Biển Đông, vấn đề bang Rakhine của Myanmar và các thách thức an ninh xuyên quốc gia khác. ASEAN và Australia chia sẻ quan ngại về các hành động quân sự hoá gần đây ở Biển Đông, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, giải quyết hoà bình các tranh chấp, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, đẩy mạnh đối thoại, xây dựng lòng tin và hình thành các quy tắc, chuẩn mực ứng xử trong đó có nỗ lực xây dựng một Bộ quy tắc COC hiệu quả và ràng buộc.

Về định hướng tương lai, hai bên tiếp tục khẳng định quan hệ ASEAN-Australia còn nhiều tiềm năng để khai thác; nhất trí tăng cường hợp tác trên cả 3 trụ cột chính trị - an ninh, kinh tế - thương mại - đầu tư và văn hoá - xã hội, giao lưu nhân dân. Trên cơ sở tầm nhìn chung và 15 sáng kiến hợp tác đã được lãnh đạo nhất trí tại Cấp cao đặc biệt ASEAN - Australia, hai bên khẳng định sẽ triển khai hợp tác cụ thể trên các lĩnh vực như thương mại và đầu tư, kết nối, phát triển cơ sở hạ tầng, đổi mới và sáng tạo, giáo dục - đào tạo, bình đẳng giới, chống khủng bố và bạo lực cực đoan, an ninh mạng và tội phạm xuyên quốc gia, hợp tác biển…

Theo đó, trong thời gian tới, hai bên sẽ tích cực cụ thể hoá các sáng kiến như Hợp tác phát triển hạ tầng ASEAN - Australia, phát triển tiểu vùng Mê Công; tăng cường hợp tác biển; thúc đẩy các hoạt động giao lưu, kết nối doanh nghiệp thông qua Phòng Thương mại ASEAN - Australia và Hội đồng doanh nghiệp ASEAN - Australia; tổ chức các hội thảo về vai trò của phụ nữ và thanh niên trong an ninh và phát triển; cung cấp 50 học bổng cho sinh viên các nước ASEAN năm 2019; triển khai Sáng kiến ngoại giao văn hoá năm 2019, các hoạt động giao lưu thể thao; sớm kết thúc đàm phán Hiệp định Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và phê chuẩn Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm

Phát biểu tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao - Nguyễn Quốc Dũng - khẳng định, Việt Nam coi trọng Quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Australia; đánh giá cao kết quả quan trọng của Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN - Australia; nhất trí ASEAN sẽ tích cực phối hợp cùng Australia triển khai hiệu quả các sáng kiến của cấp cao đặc biệt.

Thay mặt ASEAN phát biểu về hợp tác kết nối ASEAN - Australia và tình hình khu vực Mê Công, Thứ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của kết nối khu vực ASEAN và giữa ASEAN với các khu vực rộng hơn, đồng thời đề cao ý nghĩa chiến lược của tiểu vùng Mê Công đối với phát triển của ASEAN cũng như toàn khu vực.

Thứ trưởng chia sẻ về các định hướng ưu tiên của ASEAN; hoan nghênh và khuyến khích Chính phủ Australia và các doanh nghiệp tích cực tham gia hỗ trợ ASEAN thúc đẩy kết nối cả về hạ tầng cứng và hạ tầng mềm ở khu vực cũng như tại tiểu vùng Mê Công.

Về các vấn đề khu vực và quốc tế, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhận định, tình hình khu vực mặc dù có một số tiến triển tích cực nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất ổn định, trong đó có các hoạt động gây phức tạp tình hình ở Biển Đông.

Thứ trưởng bày tỏ mong muốn ASEAN và Australia tăng cường hợp tác hiệu quả tại các khuôn khổ, diễn đàn do ASEAN chủ trì, cùng phối hợp xây dựng một cấu trúc khu vực mở, minh bạch và dựa trên luật lệ.

Thứ trưởng chia sẻ quan điểm nhất quán của ASEAN về vấn đề Biển Đông, được các nhà lãnh đạo ASEAN tái khẳng định tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 32 vừa qua; mong muốn Australia tiếp tục phát huy vai trò tích cực và đóng góp xây dựng, trách nhiệm cùng ASEAN giải quyết các thách thức đặt ra đối với hoà bình, ổn định ở khu vực.