Kinh tế thế giới năm 2021: Lợi thế thuộc về châu Á

Tuy nhiên, sự phục hồi vào năm 2021 là vẫn không chắc chắn. Nền kinh tế Trung Quốc đang tăng trưởng mạnh trở lại, nhưng nhiều quốc gia giàu nhất thế giới có thể không phục hồi hoàn toàn cho đến ít nhất là năm 2022. Bất bình đẳng cũng gia tăng. Trong khi 651 tỷ phú của Mỹ đã tăng 30% giá trị tài sản ròng của họ lên 4 nghìn tỷ USD, thì 1/4 tỷ người ở các nước đang phát triển có thể phải đối mặt với tình trạng nghèo đói tuyệt đối và tới một nửa lực lượng lao động toàn cầu có thể mất kế sinh nhai.

Lợi thế châu Á

Tốc độ mà đại dịch có thể được kiềm chế sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của nền kinh tế thế giới. Trong cuộc chạy đua giữa các chủng virus mới và việc tung ra vắc-xin, chiến thắng sớm không có nghĩa là chắc chắn. Ngay cả những quốc gia giàu có đã bảo đảm hầu hết các loại vắc-xin sẵn có cũng có thể không đủ để cung cấp miễn dịch cộng đồng cho đến cuối năm 2021. Ở các nước đang phát triển, nơi vắc-xin nói chung sẽ khan hiếm, virus dự kiến ​​sẽ lây lan xa hơn. Những nước có thể đi đầu có khả năng là các quốc gia như Trung Quốc và Hàn Quốc đã thành công trong việc chế áp Covid-19 sớm. Nền kinh tế Trung Quốc dự kiến ​​sẽ tăng trưởng 8% vào năm 2021, cao hơn gấp đôi so với các nước phương Tây thành công nhất ngay cả trước đại dịch.

Nền kinh tế dẫn đầu về xuất khẩu của Trung Quốc đã thực sự được hưởng lợi từ việc đóng cửa ở các nước phương Tây. Nhu cầu của phương Tây đối với các dịch vụ như giải trí và du lịch có thể đã giảm, nhưng nhu cầu đối với hàng tiêu dùng gia đình và vật tư y tế đã tăng lên. Xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ đã đạt mức kỷ lục bất chấp mức thuế cao mà chính quyền Trump áp đặt. Trung Quốc cũng đang mở rộng ảnh hưởng kinh tế khắp châu Á, với một khu vực thương mại tự do mới ở Thái Bình Dương và các dự án cơ sở hạ tầng khổng lồ dọc theo các tuyến đường thương mại tới châu Âu và châu Phi. Nước này đang đầu tư vào các công nghệ tiên tiến để giảm sự phụ thuộc vào các chuỗi cung ứng của phương Tây cho các thành phần như chất bán dẫn. Trung Quốc hiện có thể vượt Mỹ trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới trong vòng 5 năm, nhanh gấp đôi so với dự đoán trước đây.

Bức tranh kém tươi sáng ở các khu vực khác

Đối với các quốc gia giàu có như Mỹ, Anh và những nước ở lục địa Châu Âu, bức tranh kém tươi sáng hơn. Sau khi phục hồi ngắn vào mùa hè năm 2020, các nền kinh tế này đã trì trệ. Điều này được thúc đẩy nhiều bởi làn sóng thứ hai của đại dịch giống như các vụ đóng cửa. Ví dụ, ở Mỹ, việc làm và tăng trưởng theo dõi chặt chẽ đại dịch hơn là các biện pháp khóa cửa được áp dụng không đồng đều khi niềm tin của người tiêu dùng và kinh doanh sụt giảm. Ngay cả khi có một số phục hồi trong năm tới, các nền kinh tế này dự kiến ​​sẽ nhỏ hơn 5% vào năm 2022 so với khi khủng hoảng chưa xảy ra. Tuy nhiên, những nước thua lỗ lớn nhất trong năm 2021 có thể là các nước đang phát triển. Họ thiếu cả nguồn lực kinh tế để có đủ vắc xin và hệ thống y tế công cộng để điều trị số lượng lớn bệnh nhân COVID. Họ cũng không thể chi trả cho các khoản trợ cấp khổng lồ của chính phủ đã ngăn chặn tình trạng thất nghiệp hàng loạt ở châu Âu và Mỹ. Với nhu cầu về nguyên liệu thô bị suy giảm do suy thoái kinh tế ở phương Tây, và ít viện trợ từ các nước giàu có để giảm bớt các khoản nợ lớn, họ khó có khả năng bị đóng cửa thêm.

Ngay cả những quốc gia phát triển nhanh trước đây như Brazil, Ấn Độ và Nam Phi cũng phải đối mặt với thời kỳ khó khăn. Ví dụ, Nam Phi không đủ điều kiện nhận vắc xin từ chương trình COVIX cho các nước rất nghèo, nhưng không đủ khả năng mua bất kỳ loại vắc xin nào trên thị trường thương mại - mặc dù đã sản xuất cho các công ty dược phẩm phương Tây. Những nước như vậy trước đây có tầng lớp trung lưu ngày càng tăng; Giờ đây, nhiều triệu người lao động nghèo sẽ bị buộc phải quay trở lại các các khu ổ chuột ở thành thị do không có cơ hội việc làm và sẽ phải đối mặt với tình trạng nghèo đói hàng loạt và thậm chí là chết đói.

Khoảng cách mới

Các tác động kinh tế của đại dịch đã rất khác nhau trong toàn xã hội. Những người làm việc toàn thời gian, thường là những công việc được trả lương cao khi làm việc tại nhà, đã tích lũy được khoản tiết kiệm đáng kể vì ít phải chi tiền lương hơn. Những người rất giàu, đặc biệt là ở Mỹ, đã được hưởng lợi từ sự gia tăng mạnh mẽ của thị trường chứng khoán nhờ những thành công của đại dịch như Amazon, Netflix và Zoom - và điều này có vẻ sẽ tiếp tục. Câu hỏi lớn đối với nền kinh tế là liệu trong năm tới, những người có công ăn việc làm đảm bảo và thu nhập cao sẽ quay trở lại mô hình chi tiêu trước đây của họ, hay tiếp tục tiết kiệm khi đối mặt với tình hình bất ổn tiếp tục. Ngược lại, nhiều người bị mất việc làm hoặc công việc kinh doanh khó khăn hoặc bị sa thải sẽ phải vật lộn để tìm công việc mới hoặc quay trở lại mức thu nhập trước đây - đặc biệt là vì các lĩnh vực lương thấp như bán lẻ và khách sạn khó có thể hồi phục hoàn toàn sau đại dịch. Nhóm này bao gồm nhiều người trẻ hơn, phụ nữ và người dân tộc thiểu số.

Sự bất bình đẳng có thể gia tăng khi các chính phủ giàu giảm bớt các khoản trợ cấp khổng lồ đang được sử dụng để giữ cho nhiều người lao động có việc làm hoặc tăng thêm. Ở Mỹ, bế tắc chính trị về việc chi tiêu cứu trợ hơn nữa chỉ được giải quyết vào phút cuối, và đảng Cộng hòa có thể sẽ hướng tới mục tiêu giảm thiểu chi tiêu của chính quyền Biden. Châu Âu vừa đạt được một thỏa thuận chưa từng có để cung cấp viện trợ do EU tài trợ cho các quốc gia thành viên bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi đại dịch, nhưng căng thẳng về mức độ của gói cứu trợ và các bên nhận có thể sẽ tiếp tục. Hợp tác có thể giúp dễ dàng điều chỉnh đối với một thế giới hậu đại dịch. Nhưng hợp tác quốc tế trong thời kỳ đại dịch còn yếu và căng thẳng kinh tế càng làm suy yếu cam kết của thế giới đối với thương mại tự do. Trong nước, việc phân phối lại của cải và thu nhập thông qua thuế cao hơn có thể mang lại cho các chính phủ phương Tây nhiều nguồn lực hơn để đối phó với các nạn nhân của đại dịch, nhưng sẽ khó khăn về mặt chính trị trong một cuộc suy thoái tiếp tục.