Khoảng 300.000 ca tử vong mỗi năm: Cần thiết nâng cao nhận thức về phòng chống đuối nước cho trẻ

Đuối nước hoàn toàn có thể phòng tránh được

Sáng ngày 8/10, tại Hà Nội, Cục Trẻ em (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) tổ chức tập huấn nâng cao nghiệp vụ báo chí và truyền thông về phòng chống đuối nước cho trẻ em.

Thông tin tại buổi tập huấn, bà Dương Khánh Vân – Cán bộ kỹ thuật, Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam - nhấn mạnh: Đuối nước là nguyên nhân gây ra khoảng 300.000 ca tử vong trên toàn cầu mỗi năm; là 1 trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở nhóm 1-24 tuổi.

Trái với suy nghĩ của nhiều người, qua thống kê cho thấy, nam giới có nguy cơ bị đuối nước gấp 2 lần so với nữ giới. Trên 90% ca tử vong do đuối nước xảy ra ở các nước thu nhập trung bình và thấp.

Tại Việt Nam có gần 2.000 trẻ em bị đuối nước mỗi năm. Ở những vùng càng khó khăn thì nguy cơ đuối nước càng cao. Yếu tố nguy cơ gây đuối nước ở trẻ em, đó là trẻ chơi ở gần nước thiếu sự giám sát của người lớn và thiếu kỹ năng bơi, an toàn trong môi trường nước; do sử dụng phương tiện di chuyển đường thủy không an toàn hoặc quá đông mà không có phương tiện bảo hộ như phao, áo phao; thiên tai, thảm họa thiên nhiên…

Nhận định của giới chuyên gia, đuối nước không diễn ra ngẫu nhiên mà hoàn toàn có thể dự báo và ngăn chặn được. Dựa trên quan điểm này, Tổ chức Y tế thế giới đã đưa ra 4 chiến lược và 6 can thiệp nhằm phòng chống đuối nước. Cụ thể: Xây dựng Kế hoạch phòng chống đuối nước quốc gia; tăng cường phối hợp đa ngành; nghiên cứu phòng chống đuối nước thông qua thu thập dữ liệu và nghiên cứu; tăng cường nhận thức của người dân về đuối nước thông qua công tác truyền thông có chiến lược.

6 can thiệp được khuyến nghị, đó là: Tạo môi trường an toàn, tránh xa nguồn nước cho trẻ lứa tuổi mầm non; làm rào kiểm soát trẻ tiếp cận với nguồn nước; dạy bơi và kỹ năng an toàn môi trường nước cho trẻ độ tuổi tiểu học trở lên; đào tạo người dân kỹ năng cứu hộ và sơ cứu; xây dựng khả năng chống chịu, quản lý rủi ro, hiểm họa khác ở cả cấp độ địa phương và quốc gia; xây dựng, thực thi các quy định về an toàn giao thông đường thủy (tàu, thuyền, phà).

Nhằm giảm thiểu nguy cơ đuối nước, chia sẻ tại buổi tập huấn nhiều ý kiến bày tỏ, cần thiết phải đào tạo bơi an toàn và kỹ năng an toàn trong môi trường nước cho trẻ em từ 6-15 tuổi; chuẩn hóa tài liệu và triển khai các lớp tập huấn, nâng cao năng lực cho công tác phòng chống đuối nước cho trẻ…

Một lần nữa, các chuyên gia có chung nhận định, đuối nước là sinh mạng, đuối nước hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu có sự chung tay của tất cả các ngành, đoàn thể, sự hiểu biết, nhận thức tốt của mỗi người, cũng như phát huy tối đa nguồn ngân sách và năng lực của các ngành chức năng trong công tác này.

Truyền thông để thay đổi hành vi

Cục trưởng Cục Trẻ em (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) Đặng Hoa Nam thông tin, những năm gần đây số trẻ tử vong do đuối nước có xu hướng giảm, tuy nhiên số ca tử vong vẫn cao. Nguy cơ bị đuối nước cao nhất khi trẻ chơi đùa tại các sông, hồ, ao hoặc bãi biển, kể cả các vùng nước ở công trình đang thi công hoặc bể chứa nước.

“Bởi vậy, chúng ta cần đẩy mạnh truyền thông hơn nữa những giải pháp phòng chống đuối nước cho trẻ như dạy bơi, dạy kỹ năng an toàn trong môi trường nước. Bên cạnh đó, truyền thông không chỉ ở câu chuyện thương cảm mà làm sao để mọi người cùng hành động để không lặp lại những câu chuyện buồn về đuối nước như thời gian vừa qua”, Cục trưởng Cục Trẻ em nhấn mạnh.

Ông Đặng Hoa Nam cũng đưa ra một số mục tiêu truyền thông về phòng, chống tai nạn, thương tích trẻ em cho các cấp chính quyền, cộng đồng, cha mẹ, người chăm sóc trẻ em và trẻ em cần đạt được là: 90% trẻ em, cha, mẹ và người chăm sóc trẻ em được cung cấp kiến thức, kỹ năng phòng, chống tai nạn thương tích cho trẻ em năm 2025 và 95% vào năm 2030.

90% trẻ em từ 6 đến dưới 16 tuổi biết các quy định về an toàn giao thông đường bộ năm 2025 và 95% vào năm 2030; 60% trẻ em từ 6 đến dưới 16 tuổi biết kỹ năng an toàn trong mỗi trường trong nước năm 2025 và 70% vào năm 2030; 50% trẻ em từ 6 đến dưới 16 tuổi biết bơi an toàn vào năm 2025 và 60% vào năm 2030. 90% trẻ em sử dụng áo phao cứu sinh khi tham gia giao thông trên các phương tiện đường thủy nội địa có bắt buộc sử dụng phao cứu sinh năm 2025 và 95% vào năm 2030.

Để đạt được mục tiêu đề ra, giải pháp được đề cập đến như: Tăng cường công tác truyền thông giáo dục, vận động xã hội nâng cao nhận thức, kiến thức, kỹ năng về phòng, chống tai nạn, thương tích trẻ em cho các cấp, các ngành và toàn xã hội; nghiên cứu, xây dựng, phát triển các sản phẩm truyền thông, đa dạng hóa phương thức truyền thông về phòng, chống tai nạn, thương tích trẻ em phù hợp với từng địa phương, vùng miền, dân tộc; tổ chức, triển khai các hoạt động truyền thông thường xuyên và chiến dịch truyền thông trực tiếp tại cộng đồng, trường học, cơ sở giáo dục trẻ em, cơ sở nuôi dưỡng trẻ em; hướng dẫn, tư vấn, giáo dục cho trẻ em; thí điểm, nhân rộng các mô hình về tư vấn, giáo dục…

Dưới góc độ báo chí, PGS.TS Đinh Thị Thúy Hằng - Nguyên giám đốc Trung tâm bồi dưỡng nghiệp vụ báo Chí, Hội Nhà Báo Việt Nam – chia sẻ: Mặc dù có sự cạnh tranh của mạng xã hội song báo chívẫn đóng vai trò quan trọng trong thay đổi nhận thức đến hành vi. Trong kỷ nguyên số như ngày nay, nếu nội dung là “Vua” thì công nghệ được nhìn nhận như “Nữ hoàng”, tuy nhiên cách tiếp cận và khai thác những câu chuyện nhạy cảm luôn phải kiểm chứng thông tin chính xác, tin cậy và có trách nhiệm với độc giả, pháp luật. Đáng nói, câu chuyện dù có sức thu hút nhưng vẫn phải mang tính nhân văn; cân bằng giữa thông tin và cảm xúc trong câu chuyện; đảm bảo quyền riêng tư và sự an toàn của trẻ em khi đưa tin; tập trung vào khai thác góc nhìn nhân văn và giải pháp...

Tại buổi tập huấn, các giải pháp phòng chống đuối nước được khuyến cáo: Tạo môi trường an toàn, tránh xa nguồn nước cho trẻ lứa tuổi mầm non, bảo đảm an toàn và phòng tránh đuối nước cho trẻ em tại gia đình, cộng đồng; ao, hồ sông ngòi, biển là nơi không được sử dụng để bơi, tắm; lập các điểm trông trẻ trong mùa lũ lụt, mùa nước lên; làm rào kiểm soát trẻ tiếp cận với nguồn nước; làm rào chắn quanh ao, hồ sông ngòi…; làm các nắp đậy bể, chum, vại nước… làm biển báo nơi nước sâu nguy hiểm. Dạy bơi và kỹ năng an toàn trong môi trường nước cho trẻ; đào tạo người dân kỹ năng cứu hộ và sơ cứu; bảo đảm an toàn và phòng chống đuối nước cho trẻ em khi tham gia giao thông đường thủy.