Hoàn tất cơ sở pháp lý thị trường chứng khoán phái sinh

Ảnh minh họa

Để chuẩn bị hành lang pháp lý cho việc vận hành TTCKPS, Chính phủ đã ban hành Nghị định 42/2015/NĐ-CP về CKPS và TTCKPS, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 11/2016/TT-BTC hướng dẫn một số điều của Nghị định 42/2015/NĐ-CP và Thông tư 23/2017/TT-BTC sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 11/2016/TT-BTC. Theo đó, thành viên TTCKPS được xác định gồm 4 loại: Thành viên giao dịch (các công ty chứng khoán), thành viên giao dịch đặc biệt (các ngân hàng thương mại), thành viên tạo lập thị trường và thành viên bù trừ.

Cũng như thị trường cổ phiếu, thành viên thị trường TTCKPS đóng vai trò hết sức quan trọng kết nối cung cầu, thúc đẩy thanh khoản. Để đảm bảo vận hành thị trường hiệu quả ngay từ đầu, Chính phủ quy định các công ty chứng khoán muốn làm thành viên giao dịch trên TTCKPS phải được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chứng nhận đủ điều kiện môi giới, đáp ứng các quy định về vốn điều lệ, vốn chủ sở hữu. Thành viên giao dịch đặc biệt trên thị trường TTCKPS phải là thành viên giao dịch trên thị trường trái phiếu Chính phủ, được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận cho đầu tư CKPS, không đang trong quá trình hợp nhất, sáp nhập, giải thể hoặc đang trong tình trạng kiểm soát, kiểm soát đặc biệt, đình chỉ hoạt động, tạm ngừng hoạt động. Các công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại muốn trở thành thành viên tạo lập thị trường phải là thành viên giao dịch/thành viên giao dịch đặc biệt, đồng thời là thành viên bù trừ, đáp ứng các điều kiện về hạ tầng công nghệ.

Ngoài hệ thống pháp lý cấp Nghị định, Thông tư đã hoàn tất, ngày 24/3/2017, HNX (đơn vị được giao vận hành TTCKPS) cũng đã ban hành Quy chế thành viên TTCKPS, trong đó quy định các công ty chứng khoán và ngân hàng thương mại làm thành viên TTCKPS phải có hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại, đủ khả năng tương thích, đảm bảo kết nối với hệ thống giao dịch CKPS của sở giao dịch chứng khoán; đồng thời, phải có phần mềm phục vụ giao dịch, thanh toán đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, các quy định nghiệp vụ và hoàn thiện các bước về hồ sơ, thủ tục đăng ký, công ty chứng khoán phải có trang thông tin điện tử đảm bảo thực hiện việc công bố thông tin giao dịch CKPS và thông tin công bố của công ty chứng khoán.

Quy chế Thành viên TTCKPS cho phép công ty chứng khoán có quyền nhận các thông tin cung cấp theo hợp đồng ký kết với sở giao dịch chứng khoán; ngân hàng thương mại có quyền kết nối và thực hiện giao dịch trên hệ thống giao dịch CKPS và sử dụng các dịch vụ dành cho thành viên giao dịch đặc biệt do sở giao dịch chứng khoán cung cấp. Các thành viên TTCKPS nói chung có nghĩa vụ phải duy trì điều kiện làm thành viên giao dịch, thành viên giao dịch đặc biệt theo quy định của Nghị định 42/2015/NĐ-CP, Thông tư 11/2016/TT-BTC và Quy chế Thành viên TTCKPS. Đối với thành viên tạo lập thị trường, để đăng ký phải thử nghiệm chức năng yết giá, ký hợp đồng tạo lập thị trường với sở giao dịch chứng khoán, đăng ký tài khoản thực hiện nghiệp vụ tạo lập thị trường.

Ngoài ra, Quy chế Thành viên TTCKPS cũng quy định chế độ báo cáo, chế độ công bố thông tin đối với từng loại thành viên của TTCKPS, các quy định về đại diện giao dịch, cách thức giải quyết tranh chấp, xử lý vi phạm thành viên. Thành viên TTCKPS nếu tự nguyện chấm dứt tư cách thành viên muốn đăng ký lại phải sau 2 năm mới được chấp thuận, nếu bị bắt buộc chấm dứt tư cách thành viên TTCKPS muốn đăng ký lại phải sau 3 năm mới được chấp thuận./.