Hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ tăng dần cả về quy mô, số vụ việc

Vi phạm tăng dần cả về quy mô, số vụ việc

Ngày 14/6/2024, tại Hà Nội, Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) phối hợp với Văn phòng Thường trực Ban chỉ đạo 389 quốc gia và Ban Chỉ đạo 389 Hà Nội tổ chức Hội thảo “Chống hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ trong hoạt động thương mại điện tử, thương mại truyền thống, thực trạng và giải pháp”.

Phát biểu tại Hội thảo, nêu rõ thực trạng hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ (SHTT), đại diện Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia cho biết, trước những khó khăn và thuận lợi của nền kinh tế toàn cầu, hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT cũng phát triển ngày một lan rộng trên thế giới và trong nước. Hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT được sản xuất quy mô lớn có dấu hiệu tăng dần, việc mua bán công khai, lộ liễu, gần như thách thức đối với các cơ quan chức năng.

Khác với trước đây, hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT chỉ xuất hiện đối với một số nhóm sản phẩm xa xỉ có giá trị cao như: Thời trang, phụ kiện thời trang, mỹ phẩm. Hiện nay, tất cả các sản phẩm hàng hoá đều có nguy cơ bị làm giả, nguy cơ bị xâm phạm quyền SHTT do các đối tượng có chủ đích nắm bắt nhu cầu của người tiêu dùng.

Ở Việt Nam, nguồn hàng hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT được xác định bởi hàng hoá nhập khẩu và hàng sản xuất trong nước. Trên thị trường, các mặt hàng bị làm giả, xâm phạm quyền SHTT xuất hiện ở hầu hết các nhóm, ngành hàng tiêu dùng lương thực, thực phẩm, thuốc tân dược, đông dược, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, đồ điện tử, điện dân dụng, rượu, bia, nước giải khát, thuốc lá, thực phẩm chức năng…; hàng thời trang như: Túi xách, nước hoa, đồ trang sức; vật liệu xây dựng như: Ngành nhựa, ngành sơn… Các vụ việc do các lực lượng chức năng kiểm tra trong thời gian gần đây có dấu hiệu hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT sản xuất trong nước tăng dần cả về quy mô và số vụ việc.

Cũng tại Hội thảo, ông Nguyễn Thanh Bình, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương nhấn mạnh, hình thức bán hàng theo phương thức thương mại điện tử phát triển trong thời gian qua là đáp ứng xu thế, sự tiến bộ của nhân loại, đồng thời cũng là một ngành phát triển kinh tế trọng tâm có tính xã hội cao. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, thương mại điện tử cũng ẩn chứa nhiều thách thức đối với các nhà quản lý, khi một số, một nhóm người vì lợi nhuận, vì nhận thức chưa đầy đủ đã lợi dụng sự phát triển của thương mại điện tử thực hiện hành vi mua bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT của doanh nghiệp trên môi trường thương mại điện tử diễn biến ngày càng phức tạp.

Từ các cuộc khảo sát trên các trang mạng xã hội dễ dàng bắt gặp những conten giới thiệu bán hàng có thương hiệu nổi tiếng như: Adidas, Gucci, LV, Hermes Chanel, Boss… Chủ yếu đó là những loại hàng hóa làm giả thương hiệu, hàng xâm phạm quyền SHTT. Cá biệt, cả hàng cấm kinh doanh, khách hàng chỉ cần đặt số lượng và báo địa chỉ là hàng sẽ được chuyển tới tận nơi.

Và hơn thế nữa, khi các nền tảng xã hội như Facebook là nơi tập trung các hội nhóm kinh doanh có số lượng thành viên tới vài chục ngàn người, tại đó những người tham gia hội nhóm sẽ được giới thiệu các nhà cung cấp hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT dưới cái tên mỹ miều có tên gọi hàng xuất dư, hàng Supe fake, hàng 1:1, hàng Like Auth, nhằm mô tả sản phẩm có chất lượng tương đương hàng chính hãng. Tuy nhiên, cũng có thể hiểu đây là những sản phẩm giả mạo về thương hiệu, về chất lượng, không phải là hàng chính hãng.

Từ các hội nhóm trên Facebook, người tham gia hội nhóm được giới thiệu tham gia vào các nhóm kín trên nền tảng zalo, mà ở đó, trưởng nhóm zalo chính là chủ buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT. Tại đây, mỗi nhóm Zalo có từ 500 đến gần 1000 hội viên, mỗi chủ buôn sở hữu từ 1 nhóm Zalo đến hàng chục nhóm Zalo buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT theo chuyên đề nhóm quần áo thời trang xuất dư, nước hoa Like Auth, nhóm đồng hồ 1:1, nhóm giầy dép, nhóm túi ví hàng hiệu… Ngoài việc trực tiếp điều hành các nhóm bán hàng trên Zalo, Facebook, các chủ hàng còn tuyển cộng tác viên đăng bài trên các hội nhóm khác, trên trang cá nhân, số lượng cộng tác viên không giới hạn, với thù lao hấp dẫn cho mỗi đơn hàng cũng như chi phí cố định cho một bài đăng, đối tượng cộng tác viên là sinh viên, bà mẹ bỉm sữa tham gia với số lượng ngày một đông mà vô hình dung đã tiếp tay cho tình trạng buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT thêm sôi động.

Cá biệt có những mặt hàng giả các sản phẩm thuộc lĩnh vực quản lý có điều kiện của nhà nước như pháo hoa, một trong những mặt hàng sản xuất có điều kiện khi phải tuân thủ quy định, quy trình an toàn trong sản xuất, đảm bảo an toàn về tính mạng, sức khoẻ của người sản xuất, người tiêu dùng cũng bị làm giả và bán công khai trên các hội nhóm mạng xã hội. Thậm chí có hội nhóm chuyên về pháo hoa các loại với sự góp mặt của hàng chục ngìn thành viên.

Xuất hiện cá nhân, tổ chức sản xuất hàng giả

Tại các trung tâm thương mại, chợ đầu mối, chợ truyền thống địa phương, hộ kinh doanh tạp hoá khu vực trung tâm tỉnh, thành phố, người tiêu dùng cũng không mấy khó khăn để tìm mua các loại hàng hoá có dấu hiệu giả nhãn hiệu, xâm phạm quyền SHTT ở các đại điểm này. Chỉ khác, tại mỗi gian hàng, cửa hàng số lượng hàng hoá không lớn, hàng hoá có tính chất đại trà, mỗi loại, mỗi thương hiệu có một vài chiếc với mục đích bán kèm hàng chính ngạch đáp ứng một phần nhu cầu người tiêu dùng. Bên cạnh đó, một số thương nhân vẫn nhập và tiêu thụ với số lượng lớn nhưng cất dấu nơi khác, không trưng bày để bán mà nhằm mục đích luân chuyển hàng hoá về các địa phương vùng sâu, vùng xa, nơi thương mại điện tử chưa đáp ứng được do hệ thống giao nhận, ship hàng còn hạn chế.

Hàng giả về chất lượng thường ít xuất hiện tại phương thức kinh doanh truyền thống do yếu tố uy tín cửa hàng, mà chủ yếu là hàng giả về nhãn hiệu, thương hiệu, hàng xâm phạm quyền SHTT. Tuy nhiên, về bản chất, hàng giả về nhãn, thương hiệu thì chất lượng cũng không thể bằng hàng chính hãng do yếu tố giá thành và nguyên liệu sản xuất.

Trong hoạt động thương mại truyền thống, ngoài việc trực tiếp kinh doanh, buôn bán, vận chuyển hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT ra, một số đối tượng vì lợi nhuận đã trực tiếp tổ chức sản xuất hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT sau đó đưa ra thị trường thông qua cả 2 phương thức kinh doanh trực tiếp và trực tuyến.

Bên lề Hội thảo, Ban tổ chức cũng đã tổ chức các gian hàng trưng bày các sản phẩm thật và giả của các thương hiệu nổi tiếng đã được bảo hộ tại Việt Nam.

Báo Công Thương sẽ tiếp tục cập nhật những thông tin liên quan đến Hội thảo...