Doanh nghiệp tư nhân không muốn lớn hay không thể lớn?

Đó là một trong những nội dung tại Tọa đàm trực tuyến “Tạo đà cho doanh nghiệp tư nhân phát triển”, diễn ra ngày 22/11.

“Muốn lớn cũng không thể lớn được vì lý do nguồn lực và năng lực”

Theo thống kê của thế giới, các DN trong vòng 5 năm đầu hình thành thì sau 5 năm 95% sẽ thất bại, chỉ "sống sót" được 5%. Từ 5% đó, các DN ấy mới tăng trưởng lên 15, 20 năm. Do vậy, số DN hiện nay tồn tại trên 150 năm trên thế giới rất hiếm.

Bà Trần Uyên Phương - Phó Tổng giám đốc Tân Hiệp Phát - cho rằng, một trong những yếu tố để thấy rằng DN tư nhân muốn lớn cũng không thể lớn được vì lý do nguồn lực và năng lực.

“Tất cả các DN đều bị một giới hạn là người lãnh đạo. Người lãnh đạo có thể phát triển được tới đâu thì DN sẽ tăng trưởng lên tới đó. Nếu họ không tự phát triển, không tự thay đổi tư duy thì nó ảnh hưởng đến sự phát triển của DN. Ngoài ra, DN sợ lớn là vì sợ phải thay đổi. Bởi mỗi lần DN nhất phường, nhất thành phố, nhất quốc gia… như vậy đòi hỏi DN phải có một năng lực mới” - bà Trần Uyên Phương nhấn mạnh.

Dưới góc độ của một DN có quy mô nhỏ, ông Nguyễn Hữu Dung - Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Carmax ­- cũng đồng tình vấn đề DN không thể lớn phụ thuộc về năng lực quản trị và năng lực lãnh đạo. Ngoài ra, trình độ lao động của nguồn nhân lực và khoa học kỹ thuật, công nghệ cũng là một thách thức rất lớn. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Hữu Dung, yếu tố quan trọng nhất là tiếp cận nguồn vốn, DN vừa và nhỏ tiếp cận nguồn vốn rất khó khăn so với những DN lớn.

“Đã là DN nhỏ thì nguồn vốn tự có rất hạn chế, còn nguồn vốn đi vay thì DN nhỏ rất khó tiếp cận bởi khi khởi nghiệp, vấn đề chứng minh năng lực, tài sản thế chấp cũng như về sự đảm bảo đối với các ngân hàng sẽ khó khăn hơn so với DN đã có kinh nghiệm và phát triển. Tiếp theo là vấn đề kê khai tài sản ảnh hưởng rất lớn đến nguồn lực của DN khi phát triển. Theo tôi đó là những vấn đề khiến DN không thể lớn được” - ông Nguyễn Hữu Dung lý giải thêm.

Ông Lưu Bình Nhưỡng - Phó trưởng Ban Dân nguyện - Uỷ ban Thường vụ Quốc hội - lại cho rằng, quản lý lao động mấu chốt nhất để hình thành nên những DN lớn, chứ không phải là vốn. Nếu quản lý được lao động, chắc chắn sẽ hút được vốn về, quan hệ tốt sẽ kéo được công nghệ về tạo được niềm tin.

Tập trung hoàn thiện thể chế

Mới đây, tại Hội nghị của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) về đánh giá Nghị quyết 19-2018/NQ-CP và Nghị quyết 35/NQ-CP năm 2016 đã đưa ra con số: yêu cầu của Chính phủ phải giảm 50% điều kiện kinh doanh, nhưng qua khảo sát thực tế, chỉ cắt giảm được khoảng 40% là thực hiện những điều kiện kinh doanh đã được quy định dừng bớt. Trong khi đó, 58% DN phải xin những giấy phép con, mà yêu cầu chỉ có hơn 230 ngành nghề là phải có điều kiện kinh doanh, chủ yếu là quốc phòng - an ninh, y tế, cộng đồng, văn hóa… còn DN nhà nước chỉ làm những khu vực nào chiến lược, quan trọng. Trong số 600.000 DN, còn 350.000 DN phải xin phép, và trong số đó có 42% DN nói rằng: “Chúng tôi xin được giấy phép rất khó khăn”.

TS. Lưu Bích Hồ - Chuyên gia kinh tế - cho rằng, xét về mặt vĩ mô, nhà nước nào thì thể chế đó, thể chế nào thì DN đó. Vì vậy, DNTN không muốn lớn hay không thể lớn, trước hết, chúng ta phải thúc đẩy việc hoàn thiện thể chế, hoàn thiện những gì ngăn cản về mặt thể chế đối với các DN. Đây là điều quan trọng nhất, thể chế không chỉ là ra văn bản, mà cần tổ chức thực hiện, đưa quyết định đó thực sự đi vào cuộc sống.

Hội nghị lần thứ 5, Ban chấp hành Trung ương Đảng Khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Ngoài ra, nhiều thủ tục hành chính trong kinh doanh đã bắt đầu cải tiến và đơn giản hóa đến 61% điều kiện kinh doanh; 60% thủ tục về xuất nhập khẩu hàng hóa; và gần đây nhất là Luật Hỗ trợ DN nhỏ và vừa cũng mới ra đời… Nhà nước đã có nhiều biện pháp “tháo gỡ” giúp DNTN có thể phát triển. “Do đó, DN cần phải thể hiện được năng lực, hiệu quả. Bên cạnh đó, cần thúc đẩy nông nghiệp - là khu vực rất mới của DNTN, vì đây là nơi còn rất nhiều dư địa để phát triển. Còn ở lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ, chúng ta cần phải vượt qua rất nhiều khó khăn mới có thể làm được” - TS. Lưu Bích Hồ nhấn mạnh.