Diễn đàn Phát triển thế giới 2021: Tạo sức bật thương mại sau đại dịch

Diễn đàn là sự kiện thường niên, tiếp cận công chúng lớn nhất trong lịch trình hoạt động của WTO với 102 phiên thảo luận được tổ chức bởi các nhóm xã hội dân sự, học giả, khu vực tư nhân, các thành viên WTO và các bên liên quan khác, bao gồm các vấn đề từ nông nghiệp đến thương mại kỹ thuật số, và biến đổi khí hậu đến địa chính trị. Tổng giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala đã phát biểu khai mạc Diễn đàn và kêu gọi các thành viên tham dự “suy nghĩ nghiêm túc” về cách xây dựng một nền kinh tế thế giới sau đại dịch xanh hơn, thịnh vượng hơn và hòa nhập hơn.

Diễn đàn năm nay tập trung vào tác động của đại dịch đối với thương mại và cách hệ thống thương mại đa phương có thể giúp xây dựng khả năng chống chịu với Covid-19 và các cuộc khủng hoảng trong tương lai. Các đại diện cấp cao từ chính phủ, doanh nghiệp và xã hội dân sự đã nêu quan điểm về cách làm cho WTO phù hợp với mục đích trong thế giới thương mại ngày nay. Giải quyết những thách thức của đại dịch Covid-19 và biến đổi khí hậu, đảm bảo các quy tắc của WTO được điều chỉnh cho phù hợp với nền kinh tế kỹ thuật số ngày nay và đảm bảo lợi ích của thương mại được mở rộng cho tất cả mọi người là một số chủ đề được đưa ra tại phiên họp cấp cao của Diễn đàn về tăng cường hệ thống thương mại đa phương. Vấn đề cải cách WTO đã được các thành viên của tổ chức trong nhiều cơ quan khác nhau của WTO nêu ra trong những năm gần đây, với nhiều ý kiến ​​thừa nhận sự cần thiết phải cập nhật các quy tắc đã được ban hành cách đây hơn một phần tư thế kỷ.

Khi vạch ra các ưu tiên cải cách, những người tham gia phiên họp cấp cao đã đưa ra một loạt các vấn đề cần chú ý. Những vấn đề này không chỉ bao gồm giải quyết các vấn đề mới như biến đổi khí hậu, ứng phó đại dịch và nền kinh tế kỹ thuật số, mà còn đảm bảo WTO có thể giải quyết tốt hơn các vấn đề đã nằm trong chương trình đàm phán trong nhiều năm, chẳng hạn như nông nghiệp, các quy định về trợ cấp thủy sản, đối xử đặc biệt và khác biệt cho các nước đang phát triển và kém phát triển nhất.

Ông John WH Denton, Tổng thư ký Phòng Thương mại Quốc tế, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khôi phục một WTO hoạt động hiệu quả, điều mà hiện nay chưa xảy ra. Theo đó, để WTO có hiệu quả hơn thì hoạt động của tổ chức này phải phù hợp với mục đích của nó. Các vấn đề mà WTO giải quyết phải là những vấn đề của thế kỷ 21. Đó là các vấn đề liên quan đến đại dịch, học hỏi từ những gì vừa xảy ra và chuẩn bị đối mặt với các cuộc khủng hoảng sức khỏe trong tương lai. Đó là chương trình nghị sự kỹ thuật số, hợp tác về khí hậu và thương mại...

Ông Carlos María Correa, Giám đốc điều hành của Trung tâm phía Nam, nhấn mạnh sự cần thiết phải vượt qua sự phân chia hiện nay trong hệ thống quy tắc thương mại quốc tế và kêu gọi xây dựng một hệ thống thương mại tập trung vào nhu cầu và quyền của người dân. Cuộc khủng hoảng Covid-19 đã cho thế giới thấy sự bất cân xứng sâu sắc tồn tại trong nhiều khía cạnh kinh tế, xã hội và sức khỏe. Thực tế hậu đại dịch phải là cơ hội để tạo ra một hệ thống mới dựa trên sự bình đẳng và đoàn kết thực sự hiệu quả. Hệ thống thương mại đa phương cần phải là một phần của cơ chế thúc đẩy phúc lợi trên toàn cầu. Bản thân thương mại không phải là mục đích mà là một công cụ để theo đuổi các mục tiêu cao cấp khác, bao gồm cả việc tính đến lợi ích và nhu cầu của những nhóm dân cư dễ bị tổn thương nhất.

Ông Yeo Han-Koo, Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc, nhấn mạnh tầm quan trọng của nền kinh tế kỹ thuật số và công nghệ cao đối với công việc của WTO. Từ một quốc gia có mặt hàng xuất khẩu chính trong những năm 1960 là tóc giả, Hàn Quốc đã thành công trong việc trở thành một trong những nhà xuất khẩu hàng đầu thế giới, bắt đầu với hàng dệt may và điện tử nhẹ, và chuyên về ô tô và chất bán dẫn. Vai trò chủ động của chính phủ, thúc đẩy quan hệ đối tác công tư và cam kết vững chắc về số hóa là công thức thành công của Hàn Quốc, có thể được các nước đang phát triển nhân rộng, đặc biệt nếu các thành viên WTO hoàn tất một thỏa thuận về thương mại điện tử. Các quy tắc thương mại kỹ thuật số thực sự có thể mở đường để đưa nhiều quốc gia đang phát triển khác vào con đường phát triển nhanh chóng này.

Ông Otunba Richard Niyi Adebayo, Bộ trưởng Bộ Công nghiệp, Thương mại và Đầu tư Nigeria, cho biết, cải cách WTO nên tập trung vào các vấn đề trọng tâm vì lợi ích của các nước đang phát triển và kém phát triển nhất và là chủ đề của các cuộc đàm phán WTO đang diễn ra trong nhiều năm. Cần phải cải cách để giải quyết các mối quan tâm và ưu tiên của các nước đang phát triển, đặc biệt là các vấn đề bắt buộc chưa được giải quyết nhưng vẫn cực kỳ quan trọng... tăng cường đối xử đặc biệt và khác biệt, các vấn đề nông nghiệp như hỗ trợ trong nước, cơ chế tự vệ đặc biệt, những thứ này rất quan trọng để giải quyết các nhu cầu về lương thực và sinh kế.

Việc đảm bảo các quy tắc thương mại kỹ thuật số trong tương lai cho phép đủ không gian chính sách cho các nước đang phát triển, đơn giản hóa các yêu cầu thông báo và cải cách các quy tắc theo Hiệp định TRIPS của WTO để tăng cường khả năng tiếp cận với đổi mới cũng được coi là những ưu tiên quan trọng. Nếu những cải cách này được thực hiện, nó sẽ đi một chặng đường dài để hỗ trợ các nước đang phát triển.