Thiếu CRA, thị trường trái phiếu Việt Nam khó thành chuyên nghiệp
CôngThương - Tổ chức định mức tín nhiệm có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của thị trường vốn nói chung và thị trường trái phiếu nói riêng. Thông qua việc xác định hệ số tín nhiệm cho các doanh nghiệp (DN) huy động vốn trên thị trường tài chính, tổ chức định mức tín nhiệm góp phần gia tăng hiệu quả hoạt động cả về cung và cầu đầu tư trên thị trường trái phiếu, thị trường tiền tệ, giúp nhà đầu tư nhận thức được rủi ro.
Ngoài ra, việc ra đời và công nhận dịch vụ định mức tín nhiệm là một trong những bước đi để thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu DN, hỗ trợ các DN huy động vốn để sản xuất -kinh doanh.
| Từ năm 2004, VAFI đã cùng với Viện Nghiên cứu Nomura (Nhật Bản) tổ chức hội thảo giới thiệu mô hình công ty định mức tín nhiệm và đề xuất việc xây cơ sở pháp lý cho loại công ty này. Sau 10 năm, mọi thứ vẫn “giậm chân tại chỗ” khiến nhiều thành viên thị trường tỏ ra nghi ngờ về khả năng một công ty định mức tín nhiệm sẽ đi vào hoạt động trong tương lai gần. |
Xuất phát từ mục tiêu này, dự thảo Nghị định về CRA đã được xây dựng gồm 8 chương, 51 điều, quy định các vấn đề cơ bản và chung nhất trong hoạt động của DN định mức tín nhiệm. Dự thảo đã được đưa ra lấy ý kiến rộng rãi của các chuyên gia kinh tế, tài chính trong nước và quốc tế, dự kiến hoàn thành vào năm 2013. Thế nhưng, do nhiều ý kiến trái chiều, thời gian dự kiến hoàn thành được lùi đến cuối quý I/2014, mặc cho DN, nhà đầu tư mòn mỏi đợi chờ.
Thực tế, nhiều chuyên gia kinh tế lo ngại có quá nhiều DN định mức tín nhiệm được thành lập và hoạt động, tạo ra sự cạnh tranh gay gắt làm giảm chất lượng dịch vụ cung cấp trong điều kiện thị trường cho hoạt động của DN này ở Việt Nam bước đầu còn rất khiêm tốn.
Liên quan đến vấn đề này, theo quan điểm của Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI), định mức tín nhiệm là loại hình dịch vụ tài chính cao cấp có vai trò hết sức quan trọng với sự phát triển của thị trường trái phiếu. Để đi đánh giá năng lực tài chính của một tổ chức, những người đi đánh giá phải thật sự giỏi, có kinh nghiệm quốc tế, khách quan độc lập, không vụ lợi và không bao giờ “chiều chuộng”, thỏa hiệp với DN, tổ chức đi thuê và trả tiền dịch vụ. Thị trường tài chính Việt Nam chỉ cần hai công ty là đủ, ngoài ra còn có sự tham gia của các công ty định mức tín nhiệm toàn cầu khi thực hiện các dịch vụ tín nhiệm đơn lẻ.
Ông Lê Tất Thành - sáng lập viên VietnamRating - cho rằng, dự thảo nghị định không cần thiết phải giới hạn đối tượng được định mức tín nhiệm chỉ là các tổ chức phát hành công cụ nợ hoặc có các công cụ nợ theo như Điều 4. Trên thực tế, có nhiều trường hợp đối tác yêu cầu một DN cần được xếp hạng để tăng thêm uy tín trong việc thực hiện hợp đồng mà DN này có thể không phát hành và không có các công cụ nợ đang lưu hành, nên việc áp dụng Điều 4 sẽ dẫn đến các bất cập.
Bên cạnh đó, vẫn đang có rất nhiều vấn đề được tranh luận giữa các bên tham gia lập chính sách: Ai sẽ sở hữu CRA - Chính phủ, các ngân hàng hay cả hai, để có thể đảm bảo cho CRA vừa hoạt động độc lập, lại vừa được thị trường chấp nhận rộng rãi? CRA sẽ xếp hạng chỉ khi bên đi vay nợ yêu cầu hay tự xếp hạng? Việc xếp hạng sẽ thực hiện chung cho tổ chức phát hành nợ hay chỉ cho chứng khoán nợ?
Vì vậy, việc ra đời dịch vụ này có lẽ còn lâu mới hoàn tất và người chịu thiệt ở đây là nhà đầu tư, DN và thị trường trái phiếu Việt Nam.
