Cựu Thứ trưởng Trương Quốc Cường đã làm gì để thuốc giả tràn vào Việt Nam?

Nội dung bản cáo trạng tại phiên tòa sáng 12/5 cho biết, lợi dụng sơ hở trong công tác quản lý dược và hải quan, trong các năm 2008-2010, Nguyễn Lê Xuân Khang (là người Việt Nam định cư tại Canada, hiện đang bị truy nã quốc tế) đã bàn bạc, thống nhất với Nguyễn Minh Hùng (cựu chủ tịch kiêm tổng giám đốc VN Pharma) lập hồ sơ các thuốc mang nhãn mác Health 2000 Canada để Công ty Cudupha, Công ty Vimedimex đứng tên xin cấp số đăng ký.

Thực tế, các hồ sơ thuốc đều là giả nhưng do một số cán bộ của Cục Quản lý dược thiếu trách nhiệm hoặc có động cơ cá nhân đã làm trái công vụ trong quá trình thẩm định, xét duyệt nên 7 loại thuốc: Extrafovir, Kaderox-250, Kafotax-1000, MGP Axinex-1000, MGP Mosinase-625, H2K Levofloxacin và H2K Ciprofloxacin mang nhãn mác Health 2000 Canada đã được cấp số đăng ký.

Sau khi các thuốc trên được cấp số đăng ký, Hùng đã cấu kết với Khang cùng các đối tượng khác thực hiện các thủ đoạn để buôn bán, nhập khẩu, thông quan một số lượng lớn thuốc giả nguồn gốc, xuất xứ vào Việt Nam để tiêu thụ trong nước, gây thiệt hại về kinh tế và sức khỏe cho người bệnh. Viện kiểm sát cho rằng bị cáo Trương Quốc Cường đã thiếu trách nhiệm, không quản lý kết quả thẩm định dẫn đến 7 hồ sơ không đủ điều kiện nhưng vẫn được thẩm định đạt, cấp số đăng ký. Trong đó 6/7 loại thuốc Health 2000 Canada được nhập khẩu và tiêu thụ hết tại Việt Nam, có trị giá hơn 148 tỉ đồng.

Đáng chú ý, từ trước khi cấp phép cho thuốc lưu hành, cựu Thứ trưởng Trương Quốc Cường đã nhận được cảnh báo của cơ quan điều tra nhưng không đình chỉ lưu hành, thu hồi thuốc giả. Theo đó, tài liệu truy tố cựu Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường thể hiện, sau khi xảy ra vụ án VN Pharma giai đoạn I, Cục Quản lý dược đã ban hành văn bản số 14097 ngày 19/8/2014, số 14654 ngày 26/8/2014, gửi bằng đường văn thư và qua thư điện tử, đề nghị Đại sứ quán Canada tại Việt Nam xác minh thông tin về 4 công ty dược của Canada đang hoạt động về thuốc tại Việt Nam, trong đó có Công ty Health 2000 Canada. Văn bản có nêu các thông tin như địa chỉ email, địa chỉ trụ sở, số điện thoại, số fax của Cục Quản lý dược để tiếp nhận kết quả xác minh.

Thẩm phán Đào Bá Sơn, Chủ tọa phiên tòa công bố quyết định đưa vụ án ra xét xử

Sau đó Cục đã nhận được 2 email phản hồi đề nghị xác minh, trong đó email ngày 2/10/2014 của Cơ quan Điều tra và Xác minh sự tuân thủ thanh tra sản phẩm y tế và thực phẩm Bộ Y tế Canada. Theo đó, đơn vị này phản hồi như sau: Bộ Y tế Canada xin thông báo với quý cơ quan rằng cả Helix Pharmaceuticals Inc và Health 2000 Inc đều không sở hữu giấy phép sản xuất thuốc hợp lệ, cũng như không có bất kỳ sản phẩm nào có mã định danh sản phẩm thuốc hợp lệ, do đó các công ty này không có bất kỳ sản phẩm nào được cấp phép lưu hành tại Canada. Một người đã in các email trên ra giấy và báo cáo nguyên Thứ trưởng Trương Quốc Cường nhưng ông này đã bút phê “Cần có con dấu + chữ ký”.

Ngày 3/11/2014, bị can Trương Quốc Cường đã bút phê vào phiếu trình số 86/PCD (báo cáo về tình hình phối hợp trong việc xác minh tình trạng pháp lý của các công ty dược Canada và việc tiếp nhận thông tin phản hồi từ Canada): “Tôi đã đề nghị cần có công văn chính thức (có letter head và dấu, chữ ký); Đề nghị lưu hồ sơ báo cáo cơ quan chức năng khi có yêu cầu”.

Cơ quan truy tố cáo buộc, mặc dù nhận được nhiều nguồn thông tin cảnh báo như trên nhưng bị can Trương Quốc Cường không quyết định đình chỉ lưu hành, thu hồi số thuốc không rõ nguồn gốc, xuất xứ, giả nhãn mác Health 2000 Canada đã nhập khẩu. Điều này dẫn đến hậu quả là sau ngày 21/11/2014, 4 loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 Canada không rõ nguồn gốc, xuất xứ vẫn được cung cấp cho các đơn vị kinh doanh dược, các cơ sở y tế để bán, sử dụng điều trị cho người bệnh, có trị giá hơn 3,7 tỷ đồng.