Chiêu trò gian lận trong khai thác khoáng sản

Hoạt động XK khoáng sản ở cảng Vũng Áng-Hà Tĩnh. Ảnh minh họa.

“Đào 3 khai 1”

Chi cục KTSTQ, Cục Hải quan Lào Cai vừa hoàn tất kiểm tra một DN khai thác quặng sắt trên địa bàn. Theo giấy phép, DN này được khai thác quặng sắt để xuất khẩu tại huyện Bát Xát và huyện Văn Bàn (Lào Cai). Ngoài ra, Công ty này còn được cấp phép khai thác khoáng sản tận thu để thực hiện đề án đóng cửa mỏ với Công ty TNHH MTV khoáng sản Lào Cai.

Qua công tác kiểm tra thực tế tại trụ sở DN, cơ quan Hải quan thu thập được những dấu hiệu bất thường khi phân tích báo cáo tài chính, các báo cáo thuế, chứng từ nộp phí liên quan đến xuất khẩu khoảng sản… Tổng hợp các thông tin thu thập được cơ quan Hải quan xác định tổng số lượng quặng sắt do DN này khai thác trong 2 năm 2012 và 2013 là 40.495 tấn. Tuy nhiên, khi khai báo để nộp thuế Tài nguyên với cơ quan Thuế nội địa, DN khai báo số lượng khai thác thấp hơn rất nhiều. Cụ thể, DN khai trong năm 2012 chỉ khai thác 8.130 tấn; năm 2013 khai thác 8.000 tấn. Như vậy, tổng trọng lượng quặng sắt DN cố tình không khai báo hòng trốn thuế Tài nguyên lên đến 24.185 tấn (như vậy, DN chỉ khai báo khoảng hơn 1/3 so với thực tế khai thác), với tổng số tiền thuế lên đến 2,9 tỉ đồng.

Sau khi phát hiện sai phạm, Chi cục KTSTQ Lào Cai đã tham mưu cho lãnh đạo Cục Hải quan Lào Cai có công văn phối hợp trao đổi thông tin và đề nghị Cục Thuế Lào Cai truy thu thêm số tiền 2,9 tỉ đồng vào NSNN.

“Bán đắt khai rẻ”

Đó là hành vi vi phạm của một DN khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Quảng Bình. Vừa qua, Chi cục KTSTQ Quảng Bình tiến hành rà soát 90 tờ khai theo loại hình xuất kinh doanh mặt hàng quặng Ilmenite, của một DN trên địa bàn. Với kinh nghiệm các cuộc KTSTQ trước đây, nên khi tiến hành kiểm tra, lực lượng “hậu kiểm” tập trung vào việc đối chiếu chứng từ kế toán của DN và phát hiện hành vi không trung thực trong khai báo trị giá tính thuế đối với hàng hóa xuất khẩu. Cụ thể, trong tổng số tờ khai trên có 3 tờ khai được khách hàng (DN Trung Quốc) trả thêm một số tiền ngoài trị giá khai báo hải quan.

Ở tờ khai thứ nhất, DN khai báo xuất 900 tấn quặng, giá bán 67 USD/tấn và khách hàng đã thanh toán tổng số tiền gần 1,26 tỉ đồng. Tuy nhiên, kiểm tra sổ sách kế toán của DN, lực lượng Hải quan phát hiện, thực chất giá của lô hàng trên là 87,1 USD/tấn và tổng số tiền của lô hàng trên 1,62 tỉ đồng (chênh lệch so với khai báo gần 377 triệu đồng). 2 tờ khai còn lại DN cũng có hành vi tương tự, đều khai báo hải quan giá bán 67 USD/tấn nhưng giá bán thực tế cho khách hàng đều là 87,1 USD/tấn. Với tổng trọng lượng hàng hóa của 2 tờ khai là 1.780 tấn, số tiền chênh lệch so với khai báo khoảng 745 triệu đồng.

Qua hồ sơ, chứng cứ thu thập được, cơ quan Hải quan xác định, thực chất số tiền chênh lệch trên là giá bán hàng thực chất giữa DN ở Quảng Bình và khách hàng Trung Quốc nhưng đã không được DN khai báo với cơ quan Hải quan hòng làm giảm số tiền thuế phải nộp. Từ kết quả kiểm tra, cơ quan Hải quan đã xác định lại trị giá tính thuế đối với 3 tờ khai và ra quyết định truy thu số tiền thuế gần 337 triệu đồng và phạt vi phạm hành chính số tiền bằng 10% số thuế truy thu (tương đương gần 33,7 triệu đồng).