Buôn Ma Thuột: Cho hôm nay, cho ngày mai…

Mười năm rồi, hôm nay chúng tôi mới lại về với Buôn Ma Thuột. Có thứ cảm giác vẫn thật lạ như chỉ mới xảy ra ngày hôm qua. Vẫn là cái “thành phố Ban Mê” quen thuộc tới từng cung đường đồi, từng vạt rừng ngút tầm mắt, từng trảng cà phê làm say đắm lòng người. Anh bạn trong đoàn vốn là thổ dân nháy mắt với chúng tôi, rằng, vẫn biết nói ra là thừa nhưng 10 năm rồi “thành phố Ban Mê” thay đổi nhiều lắm đó…

Diện mạo mới, vị thế mới

Giai đoạn 10 năm rồi không phải là quá dài với một thành phố vốn hút hồn với những ai lần đầu tiên đến đây, kể cả những ai khó tính nhất. Nhưng nó cũng là khoảng thời gian đặc biệt trong lịch sử trăm năm có lẻ của Buôn Ma Thuột khi tỉnh Đắk Lắk và thành phố thực hiện những mục tiêu, ý tưởng và giải pháp nêu trong Kết luận 60-KL/TW ngày 27/11/2009 (Kết luận số 60) của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Buôn Ma Thuột thành đô thị trung tâm vùng Tây Nguyên (giai đoạn 2010- 2020).

Mười năm mới bấy nhiêu ngày… Không quá để nói rằng tình hình phát triển kinh tế - xã hội của Buôn Ma Thuột qua 10 năm có bước phát triển khá, cơ bản đạt các chỉ tiêu đề ra. Các lĩnh vực văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ, thực hiện tốt các chính sách xã hội, đảm bảo an sinh xã hội, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được cải thiện rõ rệt. Tiềm lực quốc phòng, an ninh được tăng cường; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo ổn định.

Những con số sau có thể soi rọi rõ hơn những nỗ lực của Đảng bộ và nhân dân tỉnh Đắk Lắk trong việc đưa những mục tiêu của Kết luận số 60 của Bộ Chính trị vào thực tiễn. Sau 10 năm, thu nhập bình quân đầu người tính đến cuối năm 2018 đạt 78 triệu đồng, tăng 3,17 lần so vói năm 2009. Tổng số đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2016-2018 đạt 33.402 tỷ đồng, bằng 66,81% so với kế hoạch (NQ giai đoạn 2016-2020 là 50.000 tỷ đồng). Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ (giá hiện hành) năm 2018 đạt 37.191 tỷ đồng, chiếm 53% của tỉnh (70.000 tỷ đồng); giai đoạn 2010-2018, đạt mức tăng trưởng bình quân 16,97%/năm (tỉnh là 13,11%/năm).

Điều đáng phấn khởi là công nghiệp - xây dựng, thương mại - dịch vụ vẫn giữ vai trò chủ đạo trong phát triển kinh tế và chuyển dịch theo hướng tiến bộ. Bên cạnh đó không thể không kể đến việc quy hoạch đô thị, quản lý đô thị, đất đai được tăng cường, từng bước khắc phục các tồn tại. Các công trình, dự án trọng điểm được triển khai đầu tư; hạ tầng giao thông đô thị được đầu tư tương đối đồng bộ, bước đầu thể hiện được vai trò đô thị trung tâm vùng Tây Nguyên như kỳ vọng từ Kết luận số 60.

Đồng chí Nguyễn Văn Bình, UV Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Đảng, Trương Ban Kinh tế T.Ư khai mạc hội thảo

Chia sẻ những thành tựu của thành phố có được sau 10 năm kể từ khi có Kết luận số 60 của Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Buôn Ma Thuột Y Thanh Hà Niê Kđăm, người vừa được Ban Bí thư chỉ định vào chức vụ Bí thư Đảng ủy Khối doanh nghiệp Trung ương nhiệm kỳ 2015- 2020 cho rằng, mối quan tâm của lãnh đạo thành phố là không chỉ xây dựng “thành phố Ban Mê” giàu đẹp mà còn phải có bản sắc. Như Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột được tổ chức 2 năm 1 lần với nhiều sự kiện được diễn ra trong khuôn khổ lễ hội, thu hút hàng ngàn du khách đến tham dự, qua đó quảng bá hình ảnh và con người của Buôn Ma Thuột đến với đông đảo bạn bè trong và ngoài nước. Những tinh hoa đại ngàn đọng tại Buôn Ma Thuột vẫn vẹn nguyên sức vẫy gọi, vẫn lan tỏa trọn vẹn với bất cứ ai đặt chân lên đây.

Nhìn lại 10 năm ấy, việc làm được cũng nhiều, cái có được, đạt được cũng không ít nhưng so với vị thế, tầm vóc của Buôn Ma Thuột như Kết luận 60 kỳ vọng thì cũng còn nhiều điều phải phấn đấu. Có thể nhận thấy một số định hướng phát triển thành phố chưa được triển khai thực hiện theo Kết luận 60-KL/TW và các quy hoạch đã được phê duyệt do thiếu nguồn lực kinh phí và công tác thu hút đầu tư phát triển còn hạn chế.

Việc khai thác phát huy lợi thế, tiềm năng là trung tâm vùng Tây Nguyên còn chậm, một số lĩnh vực văn hóa, khoa học - công nghệ, giao thông… chưa thể hiện rõ nét, đi đầu so với các thành phố trong vùng Tây Nguyên. Đi cùng với đó làm gì để kinh tế phát triển thật sự vững chắc, có ngành, lĩnh vực kinh tế tạo bước đột phá và có được quy mô tương xứng với tiềm năng, lợi thế của thành phố được biết vẫn là nỗi trăn trở của lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo thành phố.

Toàn cảnh hội thảo tổng kết Kết luận số 60 của Bộ Chính trị

Ngày mai đang bắt đầu từ hôm nay

Phát triển Tây Nguyên giàu đẹp, tràn đầy bản sắc không chỉ vì trách nhiệm, tình cảm với mảnh đất, con người Tây Nguyên mà còn vì cả nước. Đây cũng hoàn toàn là triết lý phát triển cho Buôn Ma Thuột không chỉ vài năm tới mà còn cho cả một tầm nhìn dài hạn tới 2045, mốc đánh dấu tròn 100 năm nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Từ xuất phát điểm đó, thực tiễn 10 năm cụ thể hóa Kết luận số 60 của Bộ Chính trị đã đặt ra vấn đề phải có những quyết sách ở tầm cao hơn để huy động tối đa các nguồn lực cho phát triển Buôn Ma Thuột, để thành phố xứng tầm đô thị trung tâm vùng Tây Nguyên. Việc tổng kết những gì đã làm được, chưa làm được để có giải pháp đúng và trúng, mang tính thực tiễn cao đang là đòi hỏi của thực tiễn. Đó có thể là cơ sở để Bộ Chính trị ban hành một Nghị quyết trong đó chú trọng các ưu tiên và thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù cho thành phố Buôn Ma Thuột.

Đó là việc nghiên cứu, bố trí nguồn kinh phí để thực hiện các công trình, dự án trọng điểm, để phát triển Buôn Ma Thuột thành đô thị vùng Tây Nguyên theo Quyết định số 286 của Thủ tướng Chính phủ cũng như sớm xem xét đầu tư các dự án thuộc nguồn vốn hỗ trợ của Trung ương thực hiện trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột theo Kết luận số 60.

Đó là việc cho phép tỉnh Đắk Lắk được thí điểm về chính sách và cơ chế ưu đãi trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột để có sức cạnh tranh thu hút các doanh nghiệp trong nhóm chính sách ưu đãi về cơ sở hạ tầng giao thông, sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, hạ tầng chế biến nông sản, thực phẩm

Đặc biệt cần sớm có được chủ trương để thành phố nghiên cứu mở rộng địa giới hành chính thành phố Buôn Ma Thuột theo định hướng đến năm 2045 trực thuộc Trung ương.

Chia sẻ về những tầm nhìn trên, ông Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam nhìn nhận, thực tiễn đang đòi hỏi cơ chế đặc thù về tài chính, hỗ trợ nguồn vốn cho thành phố Buôn Ma Thuột tổ chức cải tạo các khu đô thị chưa phát triển, nhằm thực hiện chương trình nâng cấp đô thị giai đoạn 2017 – 2020, phát triển du lịch văn hóa buôn làng, du lịch sinh thái, giữ gìn và phát triển bền vững văn hóa Tây Nguyên, văn hóa cồng chiêng để các giá trị văn hóa đặc sắc, đa dạng được phát huy và phát triển bền vững.

Ông Hoàng Bá Thịnh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu giới, dân số, môi trường và các vấn đề xã hội thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội chia sẻ, thời điểm Buôn Ma Thuột trở thành đô thị trung tâm của vùng Tây Nguyên cũng quan trọng nhưng điều cần quan tâm là: xây dựng và phát triển TP. Buôn Ma Thuột như thế nào để có được “đặc sắc riêng của vùng Tây Nguyên”. Ông Thịnh cụ thể hóa bằng đề xuất cần lưu ý đến việc giảm thiểu các rủi ro đối với cư dân đô thị. Bởi nếu không giữ được bản sắc Tây Nguyên thì Buôn Ma Thuột khó có thể sánh kịp với Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh hay Đà Nẵng, và sẽ chìm trong các thành phố hiện đại của cả nước. Đó hẳn là điều không ai mong muốn.

Chuyên gia Vũ Tuấn Anh từ Bộ Xây dựng đề xuất cần phát triển Buôn Ma Thuột trở thành một đô thị quy tụ các đầu mối giao thông vùng và một số công trình hạ tầng xã hội nhằm đảm nhận vai trò trung tâm kinh tế - xã hội cấp vùng. Thêm nữa trong khi phát triển bền vững gắn cần với điều kiện tự nhiên và vùng sinh thái rừng và cây công nghiệp – nhằm hình thành một thành phố cao nguyên xanh.

Nông nghiệp vẫn sẽ đóng vai trò cực kỳ quan trọng với Buôn Ma Thuột trong những năm sắp đến, đó là quan điểm mà Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nêu ra. Nhưng với Buôn Ma Thuột, điều cần làm là hình thành các vùng, tiểu vùng chuyên canh, phù hợp với điều kiện tự nhiên của từng vùng, tăng giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích, chuyển dịch cơ cấu lao động trong nông nghiệp; tập trung phát triển 4 sản phẩm chủ lực của thành phố gồm cà phê, hồ tiêu, cây ăn trái, cao su và mật ong.

Hội nghị đã thống nhất cao về việc xây dựng Nghị quyết mới phải thể hiện được quan điểm, mục tiêu, tầm nhìn, nhiệm vụ và giải pháp khả thi để phát triển TP. phố Buôn Ma Thuột thành đô thị trung tâm vùng Tây Nguyên đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, xứng đáng với sứ mệnh dẫn dắt sự phát triển cả vùng Tây Nguyên.

***

Rời Buôn Ma Thuột, trong tâm trí chúng tôi và hẳn cũng là trong tâm trí những ai đã và sẽ đến nơi đây, lưu lại đây là những viễn cảnh trù phú của phát triển, của truyền thống mà Buôn Ma Thuột xứng đáng được có. Chúng tôi bỗng ngước nhìn chiếc xe tăng ở Quảng trường 10/3 ở trung tâm thành phố và nhớ lại rằng, năm xưa Buôn Ma Thuột đã chọn làm đột phá khẩu mở đầu cho cuộc đại thắng mùa xuân 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Cái triết lý quân sự đó hóa ra vẫn đúng cho hôm nay và cả ngày mai, bởi Tây Nguyên, Buôn Ma Thuột phát triển cũng chính là đất nước phát triển.

Để vang mãi câu hát: “Còn yêu nhau thì về Buôn Ma Thuột...”