2024 là năm quyết định xung đột Nga-Ukraine?

Xung đột Nga-Ukraine kéo dài đến năm 2024, giao tranh ác liệt, giữa năm 2023 Ukraine phát động phản công, nhưng kết quả “không như mong đợi”, cuộc phản công thất bại và chiến trường rơi vào bế tắc. Từ khi bước vào mùa Đông đến nay, diễn biến tình hình ngày càng bất lợi đối với Ukraine.

Năm 2024 có thể là năm diễn ra trận những chiến quyết định trong cuộc xung đột Nga-Ukraine. Tuy nhiên, ngay cả khi xung đột kết thúc, vấn đề Ukraine và an ninh châu Âu sẽ khó giải quyết, cuộc đối đầu giữa Nga và phương Tây sẽ còn kéo dài.

Tình hình năm 2023

Từ đầu năm 2023, Ukraine bắt đầu chuẩn bị cho cuộc phản công, tuyên bố sẽ đẩy toàn bộ quân đội Nga ra khỏi lãnh thổ Ukraine và khôi phục đường biên giới năm 1991. Đầu tháng 6/2023, sau thời gian dài chuẩn bị, quân đội Ukraine mở cuộc phản công vào quân đội Nga ở nhiều địa điểm trên mặt trận phía Đông Ukraine.

Ý tưởng ban đầu của quân đội Ukraine là tập trung lực lượng tinh nhuệ theo hướng Zaporizhzhia, nhanh chóng chọc thủng tuyến phòng thủ của Nga và tấn công bất ngờ vào bờ biển Azov trong khoảng 3 tháng, chia cắt chiến trường Ukraine thành hai phần, hoàn toàn cắt đứt tuyến đường giao thông trên bộ kết nối với Crimea, hình thành xu thế bao vây Crimea, sau đó bắt đầu đàm phán ngừng bắn.

Sau hơn 2 năm xung đột, tình hình chiến sự tại Ukraine dường như đã bước vào giai đoạn bế tắc. Ảnh: RIA Novosti

Nguyên nhân chính là quân đội Nga đã chuẩn bị đầy đủ để ứng phó với cuộc phản công của Ukraine, xây dựng 3 tuyến phòng thủ, bố trí nhiều bãi mìn và hào chống tăng và hơn nữa Ukraine cũng không có ưu thế trên không. Tình thế đó đã gia tăng khó khăn của cuộc phản công, khiến thương vong quá lớn.

Quân đội Ukraine cũng thừa nhận không ngờ tuyến phòng thủ của quân đội Nga lại vững chắc đến vậy. Sau khi cuộc phản công “không như ý muốn”, quân đội Ukraine bắt đầu điều chỉnh sách lược và chuyển dần sang phòng thủ.

Chiến sự sau khi bước vào mùa Đông năm 2023

Thứ nhất, xung đột Nga-Ukraine đã diễn ra hơn 2 năm và viện trợ của phương Tây cho Ukraine đã bước vào thời kỳ nhỏ giọt. Theo thống kê chưa đầy đủ, kể từ khi chiến sự bùng phát đến nay, tổng số tiền viện trợ của phương Tây cho Ukraine lên tới hơn 200 tỷ USD, trong đó Mỹ chỉ cung cấp hơn 70 tỷ USD, châu Âu và những tổ chức và quốc gia khác viện trợ tổng cộng hơn 100 tỷ USD.

Thứ hai, cuộc xung đột Israel-Hamas đã làm phân tán sức mạnh của Mỹ và châu Âu. Sau khi xung đột Israel-Hamas bùng phát Mỹ buộc phải ứng phó với hai cuộc xung đột, sức mạnh và nguồn lực đều bị phân tán. Truyền thông toàn cầu cũng tập trung vào xung đột Israel-Hamas và làm giảm mạnh sự quan tâm đối với chiến sự Nga-Ukraine.

Thứ ba, mùa Đông cũng gây bất lợi cho Ukraine. Nga sẽ tiếp tục tập kích vào những cơ sở hạ tầng năng lượng và điện lực của Ukraine, khiến Kiev nhận thức rõ hơn về cái lạnh khắc nghiệt của mùa Đông. Hơn nữa, mùa Đông cũng bất lợi cho việc tiến hành hoạt động quân sự quy mô lớn.

Trong khi đó, về phía Nga, kinh tế nước này đã thể hiện khả năng phục hồi mạnh mẽ và trụ vững trước những làn sóng trừng phạt từ phương Tây. Những cuộc thăm dò dư luận cho thấy tỷ lệ ủng hộ của người dân Nga đối với chiến dịch quân sự đặc biệt luôn duy trì ở mức khoảng 70%.

Về ngoại giao, Nga đã điều chỉnh lớn về chính sách đối ngoại, đối đầu toàn diện với "các nước không thân thiện", tăng cường hợp tác với "những quốc gia thân thiện", chuyển hướng ngoại giao về phía Đông và phía Nam, tích cực mở rộng không gian ngoại giao.

Nhìn chung, cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine đã kéo dài hơn 2 năm, hai bên đều chịu thiệt hại nặng nề và hiện nay chiến trường đang rơi vào tình trạng bế tắc.

2024 là năm quyết định

Năm 2024 có thể là năm của quyết định của chiến sự. Đối với Ukraine, tuy tình hình bất lợi nhưng vẫn còn quyết tâm tiếp tục chiến đấu, dù phương Tây tỏ ra “hụt hơi” với Ukraine nhưng sẽ tiếp tục hỗ trợ nước này bằng nhiều hình thức.

Trong khi đó, Tổng thống Joe Biden cũng đang thúc đẩy việc thông qua dự luật viện trợ mới cho Ukraine. Hàng trăm công ty trong ngành công nghiệp quốc phòng của Mỹ đang hoạt động hết công suất, Mỹ có kế hoạch tăng sản lượng đạn pháo từ 14.000 viên/tháng trước xung đột lên 80.000 viên/tháng trong năm 2025. Washington và Kiev cũng đạt được thỏa thuận nâng cao năng lực sản xuất vũ khí bên trong lãnh thổ Ukraine, sản lượng UAV của Ukraine đã tăng lên hàng chục lần.

Bên cạnh đó, Washington không thể chấp nhận Kiev gặp bất lợi trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ và sẽ tiếp tục viện trợ cho Ukraine. Do đó, năm 2024 xung đột vẫn sẽ tiếp tục, đồng thời Nga và Ukraine đều có thể coi 2024 là năm quyết định.

Ông Seth Jones, Giám đốc Chương trình An ninh quốc tế và Dự án các mối đe dọa xuyên quốc gia tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cho rằng, do khó thực hiện cuộc phản công quy mô lớn, Ukraine buộc phải theo đuổi các lựa chọn khác, như tiến hành các chiến dịch du kích và bất thường trên lãnh thổ do Nga kiểm soát ở Ukraine.

Chuyên gia Sergey Poletaev, đồng sáng lập và biên tập viên của Dự án Vatfor, một tổ chức nghiên cứu chính trị ở Nga nhận định, kịch bản của Điện Kremlin trong chiến dịch quân sự ở Ukraine trong năm 2024 có thể là duy trì cường độ giao tranh hiện nay, tiến chậm vào Donbass, miền đông Ukraine.