Tỷ phú công nghiệp - Bao giờ?

Ảnh minh họa

Vingroup là một tập đoàn tư nhân kinh doanh đa ngành với các dự án đầu tư quy mô lớn từ bất động sản, du lịch, thương mại, đến y tế, giáo dục...

Cũng từ đó, nhìn vào một quốc gia đang phát triển, có người đưa ra một câu hỏi tưởng chừng như “trên trời” song lại rất đáng suy nghĩ về nền công nghiệp nước nhà: Vì sao Việt Nam không có tỷ phú công nghiệp - “tỷ phú đôla” theo đúng nghĩa?

Thực ra, Việt Nam cũng đã có không ít người được xếp hạng đại gia trong công nghiệp, ví dụ ông Trần Đình Long - Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát, ông Lê Phước Vũ - Chủ tịch Hoa Sen Group, ông Trần Bá Dương - Chủ tịch Thaco... Nhưng, trong “lũy tre làng” công nghiệp Việt Nam, họ chỉ được coi là “triệu phú đôla” mà thôi.

Và, câu trả lời cho câu hỏi “vì sao Việt Nam không có tỷ phú công nghiệp?” nằm ở những số liệu của Tổng cục Thống kê về sự phát triển công nghiệp Việt Nam trong 10 năm qua. Tính theo giá thực tế, năm 2005, khu vực công nghiệp đóng góp 34,77% trong GDP (trong đó công nghiệp chế biến góp 20,7%), năm 2010 là 34,07% (công nghiệp chế biến 19,68%), năm 2015 chỉ còn 27,81% (công nghiệp chế biến 13,69%). Vì sao tỷ trọng công nghiệp trong GDP lại giảm sút, nhất là công nghiệp chế biến, chế tạo?

Những sự phân tích của các chuyên gia tại diễn đàn “Sản xuất và công nghiệp Việt Nam 2016” tổ chức mới đây cũng là câu trả lời, tựu chung là: Công nghệ cũ, lạc hậu, ví dụ như cơ khí, luyện kim, xi măng, mía đường...; chú trọng phát triển công nghiệp xây dựng, khai khoáng và gia công, còn lĩnh vực cốt lõi cho tương lai là chế biến, chế tạo lại ít quan tâm; ngân hàng cho vay trung và dài hạn không nhiều, lãi suất cao, khiến doanh nghiệp công nghiệp khó vay vốn để thực thi chiến lược dài hạn... Môi trường phát triển... lạc hậu đó làm sao sản sinh được “tỷ phú đôla”?

Có một vấn đề quan trọng nằm trong... tư duy: Để công nghiệp Việt Nam phát triển, cần phải xem lại cấu trúc doanh nghiệp, cả doanh nghiệp nội và ngoại. Trong công nghiệp, coi doanh nghiệp tư nhân là trụ cột. Doanh nghiệp nhà nước dù rất quan trọng nhưng không nhất thiết phải là trụ cột của công nghiệp...

Có lẽ đây mới là vấn đề cốt lõi để có những “tỷ phú đôla” công nghiệp - đầu tàu đủ sức mạnh kéo đoàn tàu công nghiệp chạy nhanh tới hiện đại hóa. Song, từ tư duy đến hiện thực hóa không hề dễ dàng.