Thủ tướng làm việc với tỉnh có dân di cư tự do đông nhất cả nước

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại buổi làm việc

Cuộc làm việc diễn ra trước thềm Hội nghị về giải quyết tình trạng di dân tự do và quản lý đất đai các nông, lâm trường quốc doanh vào ngày mai, 9/12 tại Đắk Lắk. Đây là một trong những vấn đề nổi cộm đối với các tỉnh Tây Nguyên thời gian qua.

Lãnh đạo tỉnh Đắk Lắk cho biết, năm nay, trong 18 chỉ tiêu chủ yếu, có 17 chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch đề ra, chỉ có 1 chỉ tiêu về tỷ lệ che phủ rừng là không đạt kế hoạch. Năm 2018, tổng sản phẩm xã hội của Đắk Lắk ước đạt khoảng 51.500 tỷ đồng; tăng trưởng kinh tế đạt 7,82%. Thu ngân sách nhà nước đạt 5.500 tỷ đồng. Thu nhập bình quân đầu người hơn 41 triệu đồng/người.

Một trong những kiến nghị, cũng là vướng mắc mà tỉnh nằm ở trung tâm vùng Tây Nguyên này nêu ra là vấn đề di dân tự do.

Trong thời gian qua, mặc dù đã có nhiều cố gắng giải quyết nhưng tỉnh vẫn còn tình trạng một số hộ đồng bào dân tộc thiểu số thiếu đất ở và đất sản xuất, nhiều hộ dân di cư tự do chưa ổn định nơi ở, sản xuất... Đây được xem là vấn đề chiến lược đối với địa phương có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao (gần 33% dân số) và dân di cư tự do lớn nhất cả nước (hơn 290.000 người kể từ năm 1976 đến nay) như Đắk Lắk.

“Nếu không có giải pháp mang tính đột phá để giải quyết căn cơ tình trạng này thì sẽ có nguy cơ dẫn tới mất ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn”, báo cáo của tỉnh cho biết. Một trong những nguyên nhân chủ yếu là không có quỹ đất.

Trong khi đó, nhiều diện tích đất của các công ty nông, lâm nghiệp và các dự án không sử dụng hiệu quả hoặc bị lấn chiếm, xâm canh, xâm cư, sử dụng trái phép, trong số diện tích này có nhiều diện tích đất trên giấy tờ là đất lâm nghiệp nhưng trên thực tế không còn rừng, đã bị chuyển thành đất ở, đất sản xuất từ nhiều năm, khó có khả năng thu hồi để trồng rừng.

Do vậy, tỉnh Đắk Lắk muốn có cơ chế đặc thù được sử dụng diện tích đất có nguồn gốc đất lâm nghiệp nhưng không còn rừng và không có quy hoạch trồng lại rừng nêu trên để bố trí cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số và tái định cư tại chỗ đối với dân di cư tự do.

Theo báo cáo của Đắk Lắk, từ năm 2006, tỉnh đã xây dựng 17 dự án sắp xếp ổn định dân di cư tự do với mục tiêu bố trí ổn định cho khoảng 6.527 hộ tương ứng hơn 32.600 khẩu với tổng mức đầu tư là 885 tỷ đồng. Đến nay, thời gian thực hiện các dự án đã trên 10 năm, nhưng tỉnh chỉ mới đang triển khai 13/17 dự án và chưa có dự án nào hoàn thành mục tiêu. Tỉnh kiến nghị tiếp tục được bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện các dự án.

Sau khi lắng nghe các ý kiến phát biểu, kết luận cuộc làm việc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm đến sự phát triển của Tây Nguyên nói chung và Đắk Lắk nói riêng. Thủ tướng nhìn nhận, đời sống người dân trong tỉnh đã khá hơn trước, tỷ lệ hộ nghèo giảm. Những vấn đề bức xúc được quan tâm giải quyết. Đã xuất hiện những mô hình nông nghiệp công nghệ cao. Số doanh nghiệp thành lập mới tăng.

Tuy nhiên, Thủ tướng cho rằng, tỉnh chưa khai thác hết tiềm năng, lợi thế, thế mạnh, chưa có những “quả đấm thép”, là động lực cho phát triển. Quy mô kinh tế còn thấp. Tình trạng di dân tự do, môi trường đầu tư kinh doanh còn nhiều vấn đề đặt ra. Tỷ lệ che phủ rừng không đạt mục tiêu.

Thủ tướng trao đổi cùng các đại biểu dự buổi làm việc

Thời gian tới, Thủ tướng chỉ ra, tỉnh cần tập trung phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, giữ vững biên cương của Tổ quốc. Cần phát huy, đưa một số thế mạnh thành hiện thực, như cà phê là báu vật thiên nhiên dành cho Đắk Lắk, vị thế nhà xuất khẩu cà phê lớn thứ 2 thế giới mang lại cho Việt Nam nói chung và Đắk Lắk nói riêng sức mạnh nắm giữ điều tiết nguồn cung thị trường xấp xỉ 2 tỷ người dùng cà phê mỗi ngày. “Chúng ta có phát huy được điều đó không và làm sao phát huy được điều đó?”, Thủ tướng đặt vấn đề.

Theo Thủ tướng, định hướng lớn là nông nghiệp xanh, sạch, công nghệ cao. Tinh thần là lấy lại màu xanh cho Tây Nguyên, cho Đắk Lắk, không để sa mạc hóa vùng đất chiến lược này. Đây là trung tâm cây công nghiệp chất lượng cao, chế biến sâu, nâng cao giá trị gia tăng. Giải quyết vấn đề đất đai trên tinh thần tạo điều kiện cho người dân.

Tỉnh cần phát huy tiềm năng văn hóa, con người ở đây, được nhìn nhận là “trời đất phóng khoáng hữu tình, con người chân thật, nhiệt tình, vui tươi”. Cần lấy văn hóa là trụ cột quan trọng, tạo sự phát triển bền vững cho Tây Nguyên nói chung và Đắk Lắk nói riêng.

Đi liền với đó, cần phát triển cơ sở hạ tầng du lịch. Đắk Lắk phải cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh để tự thu hút nguồn lực đầu tư. Tỉnh phải nỗ lực, tiến tới cân đối được ngân sách, “trong 5 tỉnh Tây Nguyên mà Đắk Lắk không đi đầu thì tỉnh nào đi đầu được trong vấn đề tự cân đối ngân sách”.

Tại cuộc làm việc, Thủ tướng cho ý kiến đối với một số kiến nghị của Đắk Lắk trên tinh thần tạo điều kiện cho tỉnh phát triển.