Di sản kinh tế của chính quyền Trump: Từ thương chiến đến thuế quan và giảm thuế

Trước khi xảy ra đại dịch, chính quyền Trump đã định hình nền kinh tế Mỹ theo cách đơn phương, triển vọng nước Mỹ trên hết về thương mại, cách tiếp cận chặt chẽ đối với hoạt động doanh nghiệp và thuế cùng với đầu tư ít ỏi vào cuộc sống của các gia đình có thu nhập thấp hơn. Những lựa chọn này sẽ có những hiệu ứng ảnh hưởng - và đôi khi cản trở - ứng phó với đại dịch của quốc gia.

Phố Wall phục hồi

Nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump đã kết thúc với việc thị trường gần mức cao kỷ lục, chứng khoán đã lấy lại ngay cả đợt lao dốc đã duy trì vào mùa xuân. Tuy nhiên, xu hướng coi hiệu suất thị trường chứng khoán như một thước đo thành công của chính quyền Trump là không phù hợp khi mà thị trường cần sự ổn định và phục hồi cuối cùng của Phố Wall. “Người hùng” của thời điểm này về cơ bản là Cục Dự trữ Liên bang, bởi vì họ đã ngăn chặn sự sụp đổ của thị trường. Thực tế của vấn đề là có rất ít bằng chứng cho thấy chính sách của chính quyền có tác động lâu dài. Các động lực chính của tăng trưởng kinh tế thời gian qua là tăng dân số và cải tiến công nghệ. Đó là hai thành phần duy nhất có ý nghĩa về mặt thống kê.

Trái ngược với thị trường chứng khoán tăng vọt, Tổng thống Joe Biden thừa hưởng một nền kinh tế mà hàng triệu hộ gia đình Mỹ đang phải đối mặt với khủng hoảng tài chính do tình trạng mất việc làm liên tục xảy ra. Sự thất bại của chiến lược giảm thiểu và xoa dịu Covid-19 trên toàn quốc đã cản trở khả năng phục hồi của nền kinh tế và các chuyên gia cho rằng cơ hội phục hồi nhanh chóng hình chữ V đã bị lãng phí phần lớn. Tỷ lệ thất nghiệp trì trệ ở mức 6,7% do đóng cửa và nhu cầu giảm sút buộc các doanh nghiệp một lần nữa phải sa thải nhân công. Trước đại dịch, tỷ lệ thất nghiệp đã chạm mức thấp chưa từng có trong hơn nửa thế kỷ.

Trái ngược với kỳ vọng của các nhà kinh tế, nền kinh tế đã vận hành với tỷ lệ thất nghiệp 3,5% mà không gây ra lạm phát tăng đột biến. Cam kết của chính quyền Trump đưa hoạt động sản xuất trở lại các bờ biển của Mỹ trên quy mô lớn, một khía cạnh quan trọng trong chiến dịch tranh cử năm 2016 của ông, vẫn chưa được thực hiện.

Các cuộc thương chiến

Trước khi đại dịch Covid-19 gây ra đồng thời các cuộc khủng hoảng kinh tế và sức khỏe cộng đồng chưa từng có trong thời hiện đại, cuộc chiến thương mại mà chính quyền Trump tiến hành chống lại Trung Quốc có thể đã chiếm một phần đáng kể trong di sản kinh tế của ông. Sau nhiều năm leo thang, thuế quan ăn miếng trả miếng gây thiệt hại về mặt tài chính, chính quyền Trump đã đưa ra một thỏa thuận thương mại “Giai đoạn một” được ký kết vào tháng 1/2020 - mặc dù các chuyên gia chính sách thương mại cho biết Trump đã giành được những nhượng bộ ít ỏi với chi phí lớn cho các công ty và người tiêu dùng Mỹ.

Jacob Kirkegaard - thành viên cấp cao tại Viện Kinh tế quốc tế Peterson - cho biết, Trung Quốc hầu như không nhượng bộ bất cứ điều gì và thuế quan đang gây tổn hại cho Mỹ. Kirkegaard dự đoán rằng chính quyền Biden sẽ đánh giá lại các biện pháp trừng phạt thương mại đó vì lợi ích của nền kinh tế trong nước.

Các chuyên gia cho biết, lợi nhuận mà các công ty đạt được nhờ thuế doanh nghiệp thấp hơn đã được giảm nhẹ bởi thiệt hại kinh tế mà Trump gây ra với chương trình nghị sự bảo hộ thương mại của mình. Chính sách thương mại của Trump được quyết định bởi niềm tin cá nhân của ông ấy rằng thuế quan là tốt và chiến tranh thương mại dễ dàng thắng lợi và rằng Trung Quốc đang phải trả tất cả các loại thuế quan này. Điều đó rõ ràng là sai lầm và việc áp đặt thuế quan thương mại đơn phương này không chỉ đối với Trung Quốc mà còn đối với các đồng minh của Mỹ là một thất bại hoàn toàn.

Nhà nghiên cứu Kirkegaard cho biết, Trump đã thành công hơn khi rút ra những nhượng bộ từ Mexico trong nỗ lực này, để sửa đổi NAFTA, hiệp định thương mại tự do điều chỉnh thương mại giữa Mỹ, Canada và Mexico kể từ năm 1994. Những thay đổi đó đối với các điều khoản xung quanh điều kiện lao động và lương công nhân, tuy nhiên, đi kèm với một chi phí ngoại giao đáng kể.

Thuế thấp hơn, nợ cao hơn

Nếu Covid-19 là một yếu tố thúc đẩy di sản kinh tế của Trump, thì điều còn lại sẽ là Đạo luật Cắt giảm thuế và Việc làm năm 2017. Cuộc đại tu mã thuế sâu rộng này đã giảm thuế suất doanh nghiệp xuống 21% (giảm từ 35%), một động thái đề xuất cho biết sẽ “nhỏ giọt” xuống người lao động dưới hình thức tiền lương cao hơn. Tuy nhiên, về phía công ty, những khoản tiền lương đã hứa đó không bao giờ thành hiện thực.

Thay vào đó, mức bồi thường điều hành tăng so với mức lương trung bình của người lao động và các công ty đã thực hiện mua lại cổ phiếu với tốc độ chưa từng có. Sản lượng kinh tế mở rộng, nhưng với tốc độ thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng GDP 4% mà Trump đã hứa. Trong khi nhiều người nộp thuế cá nhân cũng được hưởng lợi từ việc tăng gấp đôi khoản khấu trừ tiêu chuẩn, các khoản giảm thuế riêng lẻ trong luật được thiết kế để chấm dứt sau một khoảng thời gian nhiều năm - để lại một vấn đề hóc búa cho các phái đoàn Quốc hội trong tương lai phải giải quyết.

Trung tâm chính sách thuế Urban-Brookings cho biết, các vấn đề này được xây dựng trong các dự báo ngân sách, nhưng để đạt được nó, Quốc hội sẽ phải tăng thuế của người dân và điều đó chưa bao giờ phổ biến.

Đạo luật đưa ra những thách thức khác mà các nhà kinh tế cho rằng có khả năng gây ra những thiệt hại về kinh tế. Một phân tích của Tổ chức Thuế cho thấy Kho bạc sẽ thu về ít hơn 1,8 nghìn tỷ USD doanh thu trong suốt một thập kỷ - một tình huống có thể gây gánh nặng cho người nộp thuế khi lãi suất tăng. Trong khi tăng trưởng GDP cao hơn một điểm phần trăm trong nhiệm kỳ của Trump so với 4 năm trước đó, các nhà phân tích cho rằng, điều này đến với một cái giá rất lớn là tăng nợ quốc gia - ngay cả trước khi Covid bắt đầu xuất hiện. Nợ chính phủ phải được trả bằng cách này hay cách khác, và chi phí xử lý nợ cao hơn có thể đi kèm với chi phí của các ưu tiên chi tiêu khác. Giảm thuế có nghĩa là gì khi chính phủ đang vay tiền để cắt giảm thuế và người nộp thuế sẽ trả lại vào một ngày nào đó. Điều này sẽ khó hơn nhiều để bù đắp cho mọi thứ trong tương lai. Đó là mặt tối của di sản.